گروه غذا و دارو علی اسدیخمامی
شاید شمایی که این گزارش را میخوانید هم دچارش باشید. آمار نشان میدهد که اضطراب شایعترین اختلال روانی بین ایرانیهاست. 23درصد جمعیت کشور از یکی از اختلالات روانی رنج میبرند که یکونیم میلیون نفر از آنها مبتلا به اضطراب هستند. این را معاون وزیر بهداشت خبر میدهد. این درحالی است که مدیر گروه روانشناسی وزارت بهداشت به «تعادل» میگوید: امکانات بستری و درمانی برای بیماران روانی درکشور با کمبود روبهروست. این مساله باعث شده که تعداد زیادی بیمار روانی از آزادانه در سطح شهر رفتوآمد کنند. اما مشکل تنها این نیست. نایبرییس سابق انجمن روانشناسان بالینی در گفتوگو با «تعادل»، به هزینههای سنگین درمان این اختلالات اشاره میکند. هزینههایی که هرکسی توان پرداخت آن را ندارد.
به گزارش «تعادل» به نقل از ایسنا، معاون وزیر بهداشت، آخرین آمار مرتبط با اختلالات روانی کشور را اعلام کرد. علیاکبر سیاری گفت: آخرین مطالعه جامع درمورد شیوع بیماریهای روانی درکشور در سال91 در بین افراد 15 تا 64سال انجام شده است که براساس آن 23.6درصد جمعیت به یکی از انواع اختلالات و بیماریهای روانی با درجات خفیف تا شدید مبتلا هستند. از بین این اختلالات اضطراب و بعد از آن افسردگی شایعترین بیماری هستند که شیوع افسردگی در زنان بیش از مردان است.
بنا به گفته معاون بهداشت وزیر بهداشت، شایعترین بیماری روانی در بین مردان اعتیاد است که براساس آمار رسمی یکمیلیون و300هزارنفر درکشور به این بیماری مبتلا هستند، هرچند ممکن است آمار غیررسمی بیش از این باشد.
دور ماندن از تخصص، عامل ایجاد اضطراب
«تعادل» برای کندوکاو بیشتر موضوع، با مدیر گروه روانشناسی وزارت ورزش و جوانان تماس گرفت. مریم نجابتیان به «تعادل» گفت که اضطراب، خود پیشزمینه بروز افسردگی است و این دو با هم اصلیترین اختلالات روانی کشور هستند.
نجابتیان میگوید که میان اضطراب و محیط کاری، ارتباط مستقیم وجود دارد. هرچه محیط کاری یک فرد پرتنشتر باشد، استرس و به دنبال ان اضطراب در فرد بیشتر میشود. به گفته این روانشناس، اشتغال به شغلی که با تخصص فرد ارتباط ندارد، میتواند یکی از اصلیترین علل بروز اضطراب در محیطهای کاری باشد. همچنین درگیری فرد با مدیر یا سایر همکاران از دیگر عوامل مضطرب شدن او به شمار میرود.
اضطراب یک اختلال روانی است و میتواند تاثیر مستقیم درعملکرد کاری فرد داشته باشد، اما این همه ماجرا نیست. آنطور که نجابتیان میگوید، این اختلال روانی میتواند عوارض فیزیکی در بدن ایجاد کند، عوارضی مانند درد، زخم معده و ناراحتی قلبی.
هزینه درمان افسردگی، ماهی 400 هزار تومان
«یک بیمار مبتلا به افسردگی، بسته به نوع و درجه افسردگیاش، باید روزانه 3 تا 4هزار تومان دارو مصرف کند.» این را نایبرییس سابق انجمن روانشناسی بالینی ایران به «تعادل» میگوید. به گفته او، این تنها هزینه درمان افسردگی برای فرد نیست. چراکه که هرشخص افسرده باید در ماه رقمی نزدیک به 300هزارتومان برای روانکاوی هزینه کند. این ارقام نشان میدهد که یک شخص در صورت ابتلا به افسردگی، باید در ماه رقمی نزدیک به 420هزارتومان برای درمان هزینه کند. این رقم، تقریبا نصف حداقل حقوق دریافتی درکشور است.
هزینههای سنگین، تنها مشکل بیماران مبتلا به این اختلالات روانی نیست. مدیر گروه روانشناسی وزارت ورزش و جوانان معتقد است که امکانات درمانی در این حوزه با کمبود روبهروست. نجابتیان میگوید همانطور که درحوزه درمان بیماریهای جسمانی با کمبود تخت مواجه هستیم، مراکز مشاوره و مشاور و تختهای بیمارستانهای روانی نیز با نیاز کشور همخوانی ندارد. به گفته او این مساله باعث شده تا تعداد زیادی از کسانی که به خاطر اختلالات روانی، نیاز به بستری دارند، آزادانه به گردش در سطح شهر مشغول باشند. البته کمبود تجهیزات به تنهایی این معضل را موجب نشده، بلکه تشخیصهای اشتباه و تمایل نداشتن خانوادهها به درمان بیماران خود از دیگر عوامل بروز این اختلال اجتماعی است. اختلالی که باعث شده سطح خشونت درجامعه ایرانی بسیار بالا باشد.
گسترش شادی و نشاط در اجتماع، میتواند راهکاری برای درمان و حتی پیشگیری از افسردگی و اضطراب باشد. معاون وزیر بهداشت نیز به این مساله واقف است و میگوید: «برای رفع اختلالات روانی جامعه ما به گسترش شادی و نشاط نیاز دارد و همه دستگاهها اعم از رسانهها و دستگاههای اجرایی باید با اجرای درست وظایف و تکالیف خود و رفع مشکلات معیشتی، اجتماعی و اقتصادی مردم تلاش کنند تا نشاط و شادی گسترش پیدا کند. درعین حال باید در بین مردم طوری تبلیغ شود که شاد بودن، خندیدن و خنداندن به عنوان یک اقدام و فرهنگ با ارزش جا بیفتد.»
اما آیا مبارزه با فضای بسته و ماتمآلود کشور، تنها راه مبارزه با اضطراب و افسردگی در سطح اجتماع است؟ و آیا این مبارزه میتواند جایگزینی برای امکانات و تجهیزات درمانی بیماران روانی باشد؟