گروه حمل و نقل|
توافق ایران با کشورهای گروه 1+5 و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، چشمانداز توسعه بخشهای مختلف حملونقل هوایی، دریایی، زمینی و ریلی را درآینده مطلوب نشان میدهد. تصویب لغو تحریمهای ناعادلانه ایران توسط شورای امنیت سازمان ملل و افزایش سفر مقامات بلندپایه کشورهای اروپایی در روزهای اخیر به تهران شرایط مناسبی را برای توسعه بخشهای مختلف اقتصادی فراهم کرده که باید شرکتهای ایرانی از این فرصت به نحو مطلوب استفاده کنند. در طول سالهای گذشته یکی از بخشهایی که لطمه دید بخش حملونقل هوایی و دریایی بود که بیشترین تاثیر را از این محدودیتها متحمل شدند، بهطوری که در بخش هوایی تامین ناوگان و قطعات مورد نیاز به یکی از مشکلات مهم این صنعت تبدیل شد.
دربخش دریایی نیز کاهش ورود شرکتهای بینالمللی و تخلیه بار کشتیهای خارجی در بنادر کشورهای حاشیه خلیجفارس به جای تخلیه در بنادر ایران از چالشهای دوران تحریم درحوزه دریانوردی کشور بود که باعث خسارت زیادی شد. کاهش ورود سرمایهگذار خارجی درحوزههای ریلی و جادهیی نیز از نارساییهای این بخش در دوران تحریم بود که سبب افزایش عمر ناوگان و افت بازدهی امکانات این بخش شد، اما باوجود محدودیتهای متعدد، این بخش توانست تا حدودی مشکلات خود را برطرف کند. اعلام آمادگی و تلاش برخی از شرکتهای اروپایی برای حضور در بخشهای مختلف حملونقل همزمان با مذاکرات ایران و کشورهای گروه 1+5 و توافق برنامه جامع، تمایل مشترک اروپاییها را برای سرمایهگذاری و حضور در ایران نشان میدهد که باید از توسعه مناسبات با شرکتهای ایرانی و نوسازی ناوگان و تجهیزات مورد نیاز این بخش استفاده کنند.
بعد از سفر وزیر راهوشهرسازی به فرانسه شرکتهای سازنده هواپیما ازجمله بوئینگ و ایرباس برای همکاری در صنعت هوانوردی به ایران اعلام آمادگی کردند. همچنین درحوزه ریلی قبل از توافق هستهیی شرکت فرانسوی ارپ (AREP) برای چندوجهی کردن ایستگاههای قطار تهران، قم و مشهد با حضور در ایران قرارداد مشاورهیی با راهآهن جمهوری اسلامی ایران منعقد کرد. اما زمانی حضور شرکتهای بینالمللی در ایران پررنگتر شد که هیاتی از آلمان به ریاست قائممقام صدراعظم آلمان به عنوان نخستین هیات بلندپایه اروپایی وارد ایران شد تا در زمینههای مختلف اقتصادی بتواند مناسبات خود را توسعه دهد.
جاده
مدیرکل دفتر مشارکتها و جذب سرمایهگذاری وزارت راهوشهرسازی درباره تاثیر توافق هستهیی بر جذب سرمایهگذاری و مشارکتهای خارجی در حملونقل گفت: این مساله میتواند موجب جدیت و رقابت بیشتر سرمایهگذاران خارجی برای ورود به پروژههای حملونقل ایران شود. مقداد رحیمیان افزود: طبق گفته کارشناسان و متخصصان اقتصاد توافق هستهیی تاثیر ملموسی در کوتاهمدت نخواهد داشت ولی انتظارات مثبتی در بازارها به وجود میآورد که همین مساله میتواند موجب جدیت و رقابت بیشتر سرمایهگذاران خارجی برای ورود به پروژههای حملونقل ایران شود. وی گفت: درحال حاضر تاثیر توافق هستهیی در بازارهای آنی مثل بازار سکه و ارز مشاهده میشود و کاهش قیمت در این بازارها میتواند موجب هدایت سرمایهها به بازارهای اصلی و تولید شود. وی از دیگر اقدامات مهم برای جذب سرمایههای خارجی را نهادسازی و ایجاد صندوق توسعه آزادراهها و بزرگراهها برشمرد و گفت: باید بانکهای صنعت و معدن و توسعه صادرات پوشش اعتباری و تامین سرمایهیی در بخش حملونقل ایجاد کنند تا سرمایهگذار خارجی به سمت پروژههای وزارت راهوشهرسازی جذب شود. این مقام مسوول در وزارت راهوشهرسازی با یادآوری
عدم وجود موسسات اعتبارسنجی درحوزه حملونقل گفت: به دلیل وجود همین خلأست که سرمایهگذار خارجی ترجیح میدهد به سمت بازارهایی درحوزه نفت یا بورس برود البته ما نمیگوییم که سرمایهگذاری در آزادراهها و بزرگراهها پرخطر است اما از دید سرمایهگذار خارجی چنین نگاهی وجود دارد که نیاز به اقداماتی در این بخش است.
راه آهن
عباس نظری مدیرکل سرمایهگذاری و امور بینالملل شرکت راهآهن نیز درخصوص تاثیر توافق هستهیی بر حمل و نقل ریلی کشور، گفت: باتوجه به اینکه ایران از مرز سرخس با جمهوریهای آسیای میانه در دوحوزه صادرات و واردات و ترانزیت ارتباط دارد قطعا این توافق میتواند موجب گسترش و توسعه روابط در این مرز ریلی شود. وی با بیان اینکه نگاه جامعه بینالملل به استفاده از خطوط ریلی ایران تغییر خواهد کرد، گفت: جامعه بینالملل محدودیتهایی را علیه جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرده بود برهمین اساس کشورهای همسایه ترجیح میدادند که از مسیرها و کریدورهای غیر از ایران سیر خود را انجام دهند اما با لغو تحریمها شرایط دگرگون خواهد شد و شاهد درخواست حضور کشورهای مختلف در بخش ریلی ایران خواهیم بود. وی تصریح کرد: انتقال تکنولوژی، خرید واگن، لکوموتیو و سایر ماشینآلات نیز در ایام تحریمها مشکلاتی را برای کشور ایجاد کرده بود البته تمام این تحریمها باعث خودکفایی و پیشرفتهای قابل توجه در صنایع ریلی شد اما درعین حال با برداشته شدن تحریمها در این حوزه نیز میتوانیم با شرکتهای بینالمللی روابط مثبت و سازندهیی داشته باشیم.
هوایی
سرپرست سازمان هواپیمایی کشوری بااشاره به برنامهریزی برای راهاندازی و افزایش پروازها بعد از توافقات ایران با گروه 1+5 گفت: دراین خصوص مذاکرات به صورت جدی ادامه دارد و بعضا پیشنویس یادداشت تفاهمنامههایی در زمینه برقراری پروازها آماده شده که از جمله میتوان به برقراری پروازهای آلمان، ایتالیا، اتریش و روسیه اشاره کرد، البته کشورهای دیگری نیز برای برقراری پرواز به تهران درخواستهایی به سازمان هواپیمایی ارائه دادهاند. محمد خداکرمی با بیان اینکه تقاضاهایی نیز ازسوی شرکتهای خارجی برای فروش هواپیما، راهاندازی شرکت تعمیر و نگهداری هواپیما در ایران و فروش تجهیزات راداری به ایران وجود دارد، گفت: شرکتهای بوئینگ و ایرباس نیز منتظر نتایج کامل توافقات هستند و این آمادگی برای همکاری دوطرف وجود دارد. سرپرست سازمان هواپیمایی کشوری با تاکید بر اینکه این سازمان در زمینه تسهیل شرایط خرید هواپیما برنامهریزی میکند، اضافه کرد: قطعا با شرایط جدید بستر برای خرید هواپیما تسهیل میشود اما موضوعی که باید مدنظر باشد تامین نقدینگی برای خرید هواپیماست، بنابراین تامین منابع مالی از طریق صندوق توسعه ملی، فاینانس یا سایر روشهای
مالی بسیار مهم است.
یک کارشناس صنعت هوانوردی با بیان اینکه بعد از توافق ایران و کشورهای 1+5 و لغو تحریمها، واردات و خرید هواپیماهای جدید به کشور تسهیل میشود، ادامه داد: تحریمها تنها بخشی از مشکل صنعت
هوانوردی هستند.
آرمان بیات اظهار داشت: نظام مدیریتی، نیروی انسانی، بینش مدیریتی و برخی مقررات بعضا اجازه نمیدهد شرکتهای هواپیمایی به دید بازرگانی خود نزدیک شوند که باید یک بازنگری در روش مدیریتی ایرلاینها انجام شود. این کارشناس صنعت هوانوردی با بیان آنکه شرکتهای هواپیمایی در حال حاضر به جای دیدگاه بازرگانی، بینش تجاری دارند که باید اصلاح شود، افزود: زمانی که این نگاه تجاری بر یک شرکت حاکم باشد ایرلاینها به دنبال کسب درآمد از بخش حمل مسافر بدون در نظر گرفتن سایر شاخصها از جمله مقاصد پروازی، مسیر و روشهای بازرگانی جذب مسافر هستند.
دریایی
مشاور سازمان بنادر و دریانوردی نیز به تاثیر توافق هستهیی در صنعت دریانوردی کشور به ورود مستقیم لاینرها به بنادر ایران بعد از لغو تحریمها اشاره کرد و گفت: حوزه ترانزیت کشور رونق و هزینه حملونقل دریایی کالاها کاهش مییابد. هادی حقشناس افزود: اگر به سالهای قبل از تحریم برگردیم و به نوع تردد کشتیها در بنادر ایران نگاه کنیم، روشن است که حجم ورود کالا و تردد لاینرهای مختلف جهان به بنادر ایران مخصوصا بندر شهید رجایی پس از تحریم به حداقل رسید. وی با بیان اینکه قبل از تحریم بیش از 20 شرکت بینالمللی بهطور مستقیم وارد بندر شهید رجایی میشدند، گفت: این میزان پس از تحریم به تعداد انگشتان دست هم نرسید.
حقشناس تاکید کرد: پس از تحریم انتظار میرود نقلوانتقال کالا و تردد کشتیهای حامل پرچم جمهوری اسلامی ایران اعم از شرکت ملی نفتکش و شرکت کشتیرانی ایران به بنادر بینالمللی و شرکتهای خارجی به بنادر ایران افزایش یابد.
با آغاز همکاری بیش از 200 شرکت اروپایی، آسیایی و امریکایی با شرکتهای ایرانی به نظر میرسد دوران شکوفایی اقتصاد ایران درمنطقه آغاز شده لذا شرکتهای ایرانی میتوانند پس از رفع مشکلات و محدودیتهای ناشی از تحریم، با نوسازی تجهیزات و ماشینآلات قدرت رقابت با تولیدات کشورهای دیگر در منطقه پیدا کنند. تحریمها یکی از بزرگترین موانع بر سر راه توسعه اقتصاد ایران بودند که با رفع آنها میتوان امیدوار شد از حجم واسطهگری در روند تعامل خارجی اقتصاد ایران کاسته شود زیرا با انجام معاملات مستقیم با شرکتهای خارجی بسیاری از هزینههای کشور که از جیب مردم پرداخت میشد، کاهش خواهد یافت.