گروه پتروشیمی حمید مظفر
کاهش قیمت نفت در سال گذشته سبب شد که پتروشیمی‌های دنیا روزگار سختی را در سال 2014 سپری کنند و کماکان نیز گریبان آنها را گرفته است. این مساله را می‌توان از گزارش‌های سه ماهه‌یی که کمپانی‌های مختلف دنیا اعلام می‌کنند، مشاهده کرد. با اعلام گزارش‌های سه ماهه اول و دوم سال 2015 اکثر قریب به اتفاق غول‌های پتروشیمی جهان در گزارش‌های خود از کاهش سود خود در این بازه نسبت به مدت مشابه سال قبل خبر داده‌اند. اما در این بین کمپانی‌هایی هستند که با وجود این کاهش درآمد و سود برنامه‌های توسعه‌یی و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت خود را متوقف نکردند. تنها شرکت‌هایی می‌توانند در شرایط رکود نیز به سرمایه‌گذاری‌های خود ادامه دهند که به اندازه کافی بزرگ، ثروتمند، مستحکم و برخوردار از دانش مدیریتی بالا باشند. این کمپانی‌ها با وجود کاهش درآمد نه تنها از پس هزینه‌های جاری خود برمی‌آیند بلکه بقیه اندوخته خود را صرف توسعه فعالیت‌های خود با نگاه به آینده بازار پتروشیمی کنند.
یک بار دیگر این مساله در دانش اقتصاد خرد به اثبات رسید که مقیاس و اندازه یک بنگاه و برنامه‌ریزی آن چگونه می‌تواند به کمپانی‌های انرژی کمک کند تا به توسعه خود ادامه دهند فارغ از اینکه قیمت نفت در سال گذشته چقدر کاهش یافته باشد. مثال این قضیه SABIC عربستان است که هرچند سود آن در سه ماهه دوم کاهش یافته اما کاهش آن کمتر از میزان پیش‌بینی شده است. گزارش‌های منتشر شده، نشان می‌دهد درحالی که مسوولان پتروشیمی ایران این تلقی را دارند که عربستان به واسطه نداشتن منابع عظیم گاز نمی‌تواند در بلندمدت تهدیدی برای ایران محسوب شود، شرکت پتروشیمی سعودی سابیک در هفته گذشته قراردادی را برای خرید گاز شیل از یک کمپانی امریکایی و تبدیل آن به محصولات الفینی و دیگر محصولات رقابت‌پذیر برای صادرات به نقاط مختلف دنیا انعقاد کرده است.
به گزارش «تعادل» به نقل از «Oil Price» کمپانی سعودی پتروشیمی SABIC در اطلاعیه‌یی که در روز 27جولای منتشر کرد، اعلام کرد که خالص سود این شرکت در بازه آوریل تا ژوئن 4.5درصد کاهش داشته و به سطح 6.17 میلیارد ریال عربستان (معادل 1.65میلیارد دلار) رسیده است. این رقم در مدت مشابه سال 2014 برابر با 6.46میلیون ریال عربستان بود. علت اصلی این کاهش سود، افت قیمت جهانی نفت خام در سال گذشته بود.
با تمام این تفاصیل و با وجود این کاهش، سود این کمپانی عربی کماکان 25درصد بیشتر از مقداری است که «بلومبرگ» و «رویترز» برای این شرکت پیش‌بینی کرده بود. یک گروه تحلیلگران پایگاه خبری «بلومبرگ» پیش‌بینی کرده بودند که سود SABIC معادل 4.95میلیارد ریال خواهد بود و تحلیلگران «رویترز» نیز پیش‌بینی سود 4.96 میلیاردی را برای این کمپانی کرده بودند.
در گفت‌وگویی که «یوسف عبدالله البنیان» از مدیران SABIC با شبکه «رویترز» داشت، اعلام کرد که این کمپانی برنامه‌یی برای افزایش 2درصدی تولید خود نسبت به سه ماهه اول 2015 داشته است. این مهم از طریق متناسب کردن تولید با تقاضای مشتریان و مدیریت هزینه‌ها رخ داده است. وی افزود: «به طور معمول ما قادر به دست یافتن به پیش‌بینی‌های خود در مورد قیمت‌ها نیستیم. اما چیزی که مشاهده می‌کنیم، فشاری است که قیمت‌های جهانی نفت خام روی قیمت محصولات می‌گذارد. اگرچه ما کماکان روی فاکتورهایی که تحت کنترل خودمان است، متمرکزیم».
تحلیلگران «Oil Price» عملکرد SABIC در این زمینه را کاملا مشابه Halliburton بزرگ‌ترین شرکت خدمات نفتی جهان می‌دانند. در 20جولای این شرکت که مقر اصلی آن در هیوستون امریکاست در گزارشی اعلام کرد که درآمد این شرکت با 93درصد کاهش مواجه شده است. علت این مساله این است که کاهش قیمت نفت به معنی کاهش سود به دست آمده از طرف مشتریان است. با این وجود عملکرد این شرکت ورای پیش‌بینی تحلیلگران در مورد این شرکت بود و در همان روز اعلام این گزارش، ارزش سهام این شرکت به میزان اندکی افزایش یافت.
وسعت فعالیت SABIC نیز مانند Halliburton به اندازه کافی بزرگ است که با وجود کاهش سود این شرکت، سرمایه‌گذاری‌های عظیمی را انجام دهد. Halliburton امیدوار است که رقیب کوچک‌تر خود یعنی کمپانی
Baker Hughes را تحت زیرمجموعه خود درآورد و برای این امر منتظر تاییدات قانونی فدرالی امریکاست. البته Halliburton بنا دارد، سه شرکت حفاری خود را به فروش برساند. این مساله برای جلب رضایت واشنگتن نیست بلکه برای به دست آوردن درآمد 2میلیارد دلاری برای خرید
Baker Hughes است.
در همین حال SABIC بنا دارد که جای پای خود را در سرمایه‌گذاری‌های مشترک در پروژه‌های شیل امریکا محکم‌تر کند. این مطلب را «البنیان» در گفت‌وگوی جداگانه خود با «Bloomberg Businessweek» اعلام کرد. وی افزود: «SABIC قرارداد جدیدی را با Enterprise Partners of Houston امضا کرده که به موجب آن سوخت را از آنها خریداری می‌کند تا در بازار امریکا به فروش برساند یا اینکه گاز شیل را به بریتانیا صادر کند و به سبب آن تولیدات پتروشیمی برتانیا را رقابت‌پذیرتر کند».
«البنیان» در ادامه گفت: «مهم‌ترین مناطقی که در امریکا برای سرمایه‌گذاری مد نظر خود داریم، شمال شرق و جنوب این کشور است. این مناطق ویژگی‌های مد نظر ما برای سرمایه‌گذاری نظیر قوانین حمایتی دولتی و قوانین و اتحادیه‌های کارگری را دارا هستند. البته درحال حاضر ما دنبال خریدن هیچ کمپانی امریکایی نیستیم».
در سه ماهه گذشته SABIC برنامه‌های گسترده‌یی برای گسترش فعالیت خود در امریکا و چین داشته است. این مساله به علت محدودیت‌هایی است که عربستان در زمینه منابع گازی داخلی خود دارد. پیش از این نیز «تعادل» در تحلیلی از بازار عربستان اشاره کرده بود که مصرف داخلی گاز عربستان محدودیت‌های زیادی در تامین خوراک گازی پتروشیمی‌ها ایجاد می‌کند و این امر کار این کشور را برای گسترش صنایع پتروشیمی خود در داخل خاک عربستان با مشکل مواجه کرده است. البته بزرگ‌ترین منابع گازی امریکا در زیر سنگ‌های مارسلوس (Marcellus shale formation) قرار دارد که از پنسیلوانیا تا غرب ویرجینیا و اوهایو امتداد دارد. جایی که برداشت گاز در 8سال گذشته 14برابر شده است. «البنیان» در گفت‌وگو با رویترز اظهار کرد: «ما به دنبال فرصت‌های سرمایه‌گذاری در شمال امریکا در زمینه گاز شیل و به دنبال گزینه‌های سرمایه‌گذاری در چین در زمینه تبدیل زغال‌سنگ به محصولات شیمیایی هستیم». «البنیان» اظهار امیدواری کرد که تا پایان سال 2015 بتواند جزییات دقیق‌تری را از هر دو این پروژه‌ها اعلام کند.
