معضل اصلی صنایع کوچک درحال حاضر در رابطه با تخصیص تسهیلات بانکی و و امور فنی مربوط به آن است. متقاعد کردن بانکها برای اینکه اعطای تسهیلات یک پروژه صنعتی توجیهپذیر است، فرآیندی زمانبر است. علاوه بر این تضمینهایی که در قبال ارائه تسهیلات از صاحبان صنایع کوچک درخواست میشود از دیگر مشکلاتی است که صاحبان صنایع کوچک را در تامین منابع مالی تحت فشار قرار میدهد. در همین حال ادبیات مذاکره و به طور کلی رفتار سیستم بانکی با واحدهای صنعتی بزرگتر متفاوت از صنایع کوچک است. این درحالی است که با توجه به آسیبپذیری صنایع کوچک، انتظار میرود در زمینه سیستم بانکی و تامین مالی نگاه ویژهیی به صنایع کوچک وجود داشته باشد. در این زمینه از دولت انتظار میرود بانکها را ملزم کند تا اعتباراتی را برای ارائه تسهیلات با بهرههای پایینتر به صنایع کوچک در نظر بگیرند؛ چراکه با توجه به پایین بودن حجم تولید در صنایع کوچکتر، توان بازپرداخت تسهیلات با نرخ بهره بالای 20 تا 25درصد وجود ندارد و نرخ بالای سود تسهیلات بانکی فعالیتهای این حوزه را از توجیهپذیری خارج میکند.
هرچند تامین نقدینگی یکی از مهمترین دغدغههای صنایع کوچک است اما درخصوص حجم نقدینگی مورد نیاز این صنایع برآورد دقیقی صورت نگرفته است. از این رو ابتدا باید نیازسنجی درخصوص میزان تقاضای صنایع کوچک صورت گیرد و براساس مطالعه و برآورد اولیه، نیاز هر یک از صنایع به سرمایهگذاری ثابت و سرمایه در گردش مشخص شود سپس منابع با نرخ سود پایینتر به این صنایع تزریق شود.
در همین حال، مشکلات صنایع کوچک تنها به تامین نقدینگی محدود نمیشود. درحال حاضر بازار در رکود به سر میبرد و کاهش تقاضا باعث شده تا در زمینه فروش محصولات تولیدی نیز مشکلات متعددی وجود داشته باشد. با امیدواریهایی که با به ثمر نشستن مذاکرات هستهیی ایجاد شده است، انتظار میرود به مرور تقاضا تقویت شود. با بهبود شرایط اقتصادی، قدرت خرید افزایش مییابد و شرایط بازار بهبود پیدا میکند. البته این موضوع عمومیت ندارد و در واحدهای مختلف متفاوت است. برخی واحدهای بزرگتر با مشکلات کمتری مواجه هستند و حجم مشکلات در برخی واحدها بیشتر است. به گونهیی که برخی واحدها سه شیفت مشغول به کار هستند و در همین حال در برخی واحدها ظرفیتهای خالی زیادی وجود دارد.
به عنوان نمونه در میان صنایع مختلف در حوزه صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی، صنایع غذایی از شرایط بهتری برخوردارند چراکه این صنایع ارتباط چندانی با دنیای خارج ندارند و نیاز به این صنایع همواره وجود دارد. تقاضا برای مواد غذایی که از مایحتاج اصلی مردم است نمیتواند از حدی مشخص پایینتر رود از اینرو این صنایع کمتر با مشکل کاهش تقاضا و فروش مواجه میشوند. در همین حال مشکلات در واحدهای مرتبط با فولاد و قطعهسازی بیشتر است. با توجه به پایین آمدن سطح ساخت و سازها و همچنین نامساعد بودن وضعیت صنعت خودروسازی و قطعهسازی، نیاز به محصولات فولادی کاهش یافته که همین امر موجب بروز مشکلاتی در صنایع مرتبط با این حوزهها شده است.
در حال حاضر صنایع کوچک به اتفاق نظر و اجماع در تمام حوزهها اعم از تامین مالی، تامین مواد اولیه، ایجاد ارتباط پیوسته میان واحدهای بزرگ و کوچک برای ساماندهی سیستم خرید، استانداردسازی و ارتقای زیست محیطی نیاز دارد. این مولفهها در خصوص تمام صنایع مطرح است اما در زمینه صنایع کوچک باید تاکید ویژهیی وجود داشته باشد چراکه حجم تولید در این صنایع پایینتر و آسیبپذیری آنها بیشتر است.
با رفع تحریمهای بینالمللی، انتظار گشایش در امور اقتصادی و به تبع آن تولید میرود. هرچند تاثیرپذیری صنایع کوچک از امر تحریم غیرمستقیم است؛ چراکه این صنایع عمدتا تامینکننده نیاز صنایع بزرگ هستند. به عنوان نمونه تحریمهای بینالمللی به صنعت نفت و پتروشیمی یا فولاد ضربه زد که همین امر باعث شد تا حلقههای میانی این صنایع هم با چالش مواجه شوند. طی سالهایی که اقتصاد با چالشهای متعددی مواجه شد، تولید نیز دچار رکود شد که در همین بازه زمانی شهرکهای صنعتی متعددی به تعطیلی کشانده شد. یک دسته از این صنایع به واسطه پایین آمدن میزان تقاضا و نامساعد بودن شرایط بازار با تعطیلی مواجه شدند. به تبع شرایط بازار و کاهش تقاضا، نقدینگی واحدها نیز کاهش پیدا کرد و صنایع در بازپرداخت تسهیلاتی که از بانکها دریافت کرده بودند، ناتوان شدند. در چنین شرایطی، واحدهای صنعتی زیادی توسط بانکها توقیف و تعطیل شدند. در این رابطه با توجه به اینکه امید میرود با رفع تحریمها شرایط اقتصادی کشور بهبود یابد از دولت انتظار میرود با بانکها رایزنی کند تا واحدهایی که در دوره رکود و بحران اقتصادی به تعطیلی کشیده شدند دوباره فعال شوند. برای
راهاندازی هر واحد صنعتی، زمان، انرژی و تخصص صرف شده و راهاندازی مجدد واحدهای تعطیل شده به مراتب بهتر از این است که همه این مراحل را از صفر شروع کنیم. در این راستا سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی هر ساله راهاندازی تعدادی از واحدهای تعطیل شده را در دستور کار قرار میدهد که سال گذشته نیز 250واحد صنعتی دوباره فعال شدند. امیدواریم با بهبود شرایط کشور، راهاندازی و احیای واحدهای صنعتی تعطیل شده با سرعت بیشتری دنبال شود.