گروه جهان
چین با تکیه بر قدرت مالی بیمثال خود در راه تحقق آرمان احراز جایگاه یک ابرقدرت پیش میرود.
به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، چین یکی از اقتصادهای مهم چندین دهه گذشته جهان با چشمانداز تکیه زدن بر جایگاه یک ابرقدرت جهان، قدرت عظیم مالی خود را با اعتماد به نفس برای پیشبرد این آرمان به جریان انداخته است. چین با محوریت تغییر مرکز ثقل مالی جهان و در راه خلق متحدان دیپلماتیک برای خود، چتر حمایتهای اقتصادی خود را در جای جای جهان گسترانده است و با ثروت عظیم خود و با هدف ارتقا ارزش پول ملی خود و در حرکتی شتابان در تکاپوی دست یافتن به منابع طبیعی است که نیازی مبرم به آن دارد. این هم مرحلهیی تازه در تحول اساسی چین است.
ثروت عظیم چین به حد تورم رسیده است. شی جین پینگ، رییسجمهوری چین و سایر رهبران این کشور در رویای دستیابی چین به یک جایگاه در مقیاسی جهانیاند. انتظار میرود واحد پول ملی چین به زودی به یک واحد پول ذخیره جهانی تبدیل شود و از این حیث در جایگاه دلار؛ یورو و پوند تکیه بزند. میزان وامدهی بانکهای چینی در عرصه بینالمللی از بانک جهانی هم تجاوز کرده و تلاش چین برای تاسیس یک موسسه با سرمایه بینالمللی برای فاینانس (تامین اعتبار) سیستم حملونقل و سایر زیرساختها تاکنون با موافقت 57کشور روبهرو شده که در میان آنها چندین کشور از نزدیکترین متحدان امریکا هم دیده میشوند و این مساله نارضایتی دولت اوباما را برانگیخته است.
حتی اگر هم بازار بورس فعلی فرو بریزد؛ بعید به نظر میرسد، خللی بر اقتصاد چین وارد شود. چین برخوردار از حدود 4هزار میلیارد دلار ذخیره ارزی است و در برنامه دارد که با دورنمای افزایش قدرت نفوذ خود سرمایهگذاری عظیمی در کشورهای خارجی انجام دهد. قدرت اقتصادی چین همسو با سیاست خارجی صاحب ادعای آن رو به جلو حرکت میکند. چین مشغول ساخت ناوهای هواپیمابر، زیردریاییهای حامل کلاهک هستهیی و جتهای رادارگریز است. چین در آبهایی که تملک آن مورد مشاجره است، وارد چندین عملیات ساخت و ساز شده است. پکن به عنوان نمونه درحال تغییر دادن تپههای دریایی و جزایر مرجانی جنوب فیلیپین و تبدیل آن به جزایر مصنوعی همچنین مشغول ساخت دستکم یک باند فرودگاه است که قادر است بزرگترین هواپیماهای نظامی را در خود جای بدهد. این تحرکات چین؛ امریکا را در چالشی سخت فرو برده و واشنگتن را مترصد ردیابی تمام تحرکات پکن در منطقه کرده است و واشنگتن حتی موضوع اعزام ناوهای جنگیاش به منطقه برای به چالش کشاندن طرحهای چین را نیز به بحث و بررسی میگذارد. چین معمولا در سرزمینهایی حضور مییابد که از وابستگی مالی و سیاسی به غرب بریدهاند. روسیه متعاقب تحریم
شدن از سوی غرب پیوندهایش را با چین محکمتر کرد. در آفریقا هم فهرستی از کشورهای مقروض و وامگیرنده از چین وجود دارند چنانکه در خاورمیانه هم کشورها و اقتصادهای گرفتار مشکل و بحران هستند که از وامهای اقتصادی چین بهرهمند شدهاند و اینک در بازپراخت دیونشان به چین دچار مشکلاند نظیر کشورهای یمن، سوریه، سیرالئون و زامبیا.
چین با جایگاه مترقی خود از این ویژگی منحصر به فرد به نحو احسن استفاده کرده است تا کشورهای مقروض را وادار به تبعیت از قوانین مالی طاقتفرسای خود کند. شمار کثیری از کشورهای درحال توسعه در ازاء وامهای کلانی که از پکن دریافت میکنند، امتیاز بهرهبرداری طویلالمدت از منابع طبیعیشان را به چین اعطا میکنند. یکی از این کشورها اکوادور است که چین 90درصد صادرات نفت اکوادور را در ازاء بازپرداخت وامهایش بهرهبرداری میکند. «آلبرتو آکاستا» وزیر اسبق انرژی چین میگوید که «مشکل اینجاست که ما داریم امپریالیسم چین را جایگزین امریکا میکنیم». وی اشاره میکند: «چینیها در سطح جهان مشغول خرید کردن هستند و منابع مالی را به منابع معدنی و سرمایهگذاری تغییر شکل میدهند. آنها با سرمایه، فناوری و تکنیسین و نیز با نرخ سنگین بهره وارد کشورها میشوند. اما مشکل دیگر در سرمایهگذاری چینیها فقدان ایمنی کارگران، فقدان استانداردهای زیست محیطی و سیستم مناسب و صحیح هدایت کار در قالب یک شخصیت حقوقی است.»
یک مزیت دیگر سرمایهگذاری کلان خارجی چین؛ ایجاد اشتغال در کشورهای مقصد است اما این روند عاری از مشکل ناصحیح بودن شیوههای سرمایهگذاری نیست. نیروی هدایتگر چین در این جریان قوی است. چین بزرگترین خریدار نفت در جهان است و این ویژگی گرایش سیاسی چین را به سمت پایهریزی سیاست نفتی سوق داده است. چین در روندی رو به رشد شریک تجاری بسیاری از کشورهایی است که از یوغ پوشش حمایت مالی غرب خارج شدهاند.
چین از حیث سرمایهگذاری مستقیم خارجی بعد از امریکا در رده دوم جهان قرار دارد و از این بعد سال گذشته بر ژاپن پیشی گرفت. چین ماهانه سرمایهگذاریهای عظیم در بخش زمین، احداث کارخانه و سایر عملیاتهای تجاری در خارج از مرزهایش انجام میدهد. شرکتهای چینی در زمینه مشارکت در پروژههای ساختمانی و ساختوساز انواع سازهها در سراسر جهان مقام اول را دارند که اکثرا هم بانکهای چینی سرمایهگذاری این پروژهها را به عهده دارند. این روند از دهه 1970 با گشوده شدن درهای اقتصاد چین به روی جهان آغاز شد و دولت چین شرکتهای تجاری و مالی این کشور را تشویق به سرمایهگذاری کرد. چین ماهانه دو میلیون خودرو تولید میکند که بالاترین آمار در این زمینه در سطح جهان است. همین آمار خود بیانگر کیفیت تغییر ساختاری اقتصاد کشور چین از یک اقتصاد منزوی و متروک جزیره مانند به بزرگترین تولیدکننده فهرستی قطور از کالاهاست. نفت؛ در قله سرمایهگذاریهای چین میایستد و پروژههای انرژی و انبارهای ذخیره انرژی چین، دو پنجم از سرمایهگذاریهای برون مرزی چین که بالغ بر 630میلیارد دلار میشود را در یک دهه گذشته تشکیل داده است. چین اهرمهایی قوی برای وادار
کردن وامگیرندگانش به بازپرداخت بدهیهایشان در اختیار دارد.
چین در مقام کشور پیشتاز سازنده فهرستی قطور از کالاها این امکان را دارد که وام گیرندگان و خریدارانش را تهدید به قطع حمل محمولههای تحویلیاش به کشورهایی که از بازپراخت وامهایشان طفره میروند، میکند. ازجمله کشورهایی که چین وارد سرمایهگذاری عظیم در آن شده، اکوادور است. حدود هزار مهندس و کارگر چینی در اکوادور مشغول اجرای یک پروژه عظیم سدسازی هستند. این پروژه 2/2میلیارد دلاری که با 8دستگاه توربین غولپیکر چینی کار میکند، برقرسانی به یکسوم از خاک کشور اکوادور را به عهده دارد. بانکهای چینی هم وامدهی 7میلیارد دلاری برای احداث یک پالایشگاه نفت که میتواند اکوادور را به یک بازیگر جهانی در صنعت بنزین، گازوییل و دیگر فرآوردههای نفتی تبدیل کند، برعهده دارند. سرمایهگذاری عظیم چین در اکوادور برای احداث جاده، بزرگراه، پل، بیمارستان و شبکهیی از دوربینهای کنترل و نظارت صورت گرفته است. بانکهای چین نزدیک به 11میلیارد دلار سرمایه در گردش در اکوادور دارند.
شتاب حرکت سرمایهگذاری خارجی چین، روندی رو به رشد دارد درحالی که امریکا روز به روز درحال باختن عرصه است. چین با سرمایهگذاری عظیم خود در سراسر جهان، خود را به عنوان یک پیشتاز مالی، جایگزینی مناسب برای امریکا و اروپا در بخش اعظم جهان معرفی کرده است. صاحبنظران سیاسی در اکوادور چین را «معرف یک تمدن و تاریخ» میشناسند و از این حیث آن را قابل تحسین میدانند. این کارشناسان معتقدند که چین ظرفیت ساخت و تولید تجهیزات و امکانات را دارد و از یک فناوری منسجم و یکپارچه با قیمتی مناسب برخوردار است و امریکا هم متقاضی توسعه زیرساختهایش و بالا بردن سطح کیفی صنعت خود است.
منبع: ایرنا