تک‌نرخی شدن ارز، 6ماه بعد از اجرای برجام
گروه بانک و بیمه
رییس‌کل بانک مرکزی گفت: حدود 23میلیارد دلار از منابع ارزی متعلق به بانک مرکزی و حدود 6میلیارد دلار منابع ارزی متعلق به دولت است و این یعنی در مجموع 29میلیارد دلار آزاد خواهد شد بنابر این رقم 29میلیارد دلار تغییر نمی‌کند.
به گزارش «تعادل» ولی‌الله سیف در برنامه نگاه یک با موضوع تاثیر ورود پول‌های بلوکه‌شده در اقتصاد و اقدامات بانک مرکزی برای دوران پس از تحریم و همچنین سایر موضوعات بانکی، در پاسخ به این پرسش که آیا بانک مرکزی برای دوران بعد از پایان مذاکرات و رفع تحریم بانک‌ها آمادگی دارد، افزود: این دوره آغاز دوره‌یی جدید و پایان دوره‌یی خاص است که البته با همت و تلاش‌های انجام شده توسط تیم مذاکره‌کننده و برنامه‌ریزی‌های انجام شده ثبات خاصی در اقتصاد کشور ایجاد شده است.
وی با بیان اینکه، در دوسال فعالیت دولت یازدهم نوسانان نرخ ارز کاهش یافته و دامنه نوسانات آن 52درصد کاهش داشته است، اظهار داشت: اقتصاد ایران باوجود تحریم‌ها قابلیت پیش‌بینی پیدا کرده و این درشرایطی بود که هنوز محدودیت‌ها وجود داشته است.
رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: براساس پیش‌بینی‌ها رفع تحریم‌های بانکی چهار تا پنج ماه زمان نیاز دارد و با رفع تحریم‌ها شرایط موردنظر بهبود یافته و رقابتی می‌شود، ضمن اینکه زمانی که ارتباطات بین‌المللی برقرار شود، تحرک مجدد در نظام بانکی ایجاد خواهد شد.
سیف بااشاره به برگزاری جلساتی با مدیران بانک‌ها و کارشناسان بانکی حاضر در مذاکرات اظهار داشت: در این جلسه توضیحات برای نخستین‌بار ارایه و قرار شد در بانک‌ها کمیته‌یی در این زمینه تشکیل و گزارش مشکلات ماهانه به بانک مرکزی ارایه شود.
وی در پاسخ به پرسشی درخصوص امکان بهانه‌جویی در اجرای برجام و تمهیدات بانک مرکزی برای جلوگیری از تکرار تاثیرگذاری بر تحریم‌های احتمالی گفت: در این دوره تجربه مناسبی به دست آمده و باوجود تمام محدودیت‌ها توانستیم نیازهای بانکی کشور را تامین کنیم و اقتصاد را به ثبات برسانیم ضمن آنکه تورم را از 40 به 15.6درصد کاهش داده‌ایم.
رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه، وظیفه بانک مرکزی ایجاد ثبات و آرامش در بازارهاست، افزود: شرایط توان نظام بانکی را افزایش داده و با این دستاوردها دیگر نگرانی وجود ندارد. وی بااشاره به انعقاد پیمان‌های پولی گفت: این تجربیات می‌تواند برای نظام بانکی و اقتصاد کشور مفید باشد.
ورود 23 میلیارد دلار
شوک ایجاد نمی‌کند
رییس کل بانک مرکزی در ادامه در پاسخ به پرسشی درخصوص اختلاف آماری میزان دارایی‌های بلوکه‌شده گفت: به نظر می‌رسد ریشه اصلی اختلاف به نوع نگاه برمی‌گردد.
سیف در تشریح این مطلب اظهار داشت: باید در سوالات دقت شود که گاهی کل دارایی‌های بانک مرکزی، گاهی کل دارایی‌های ارزی دولت و گاهی میزان منابع بلوکه‌شده مورد سوال قرار می‌گیرد که هر کدام معانی مختلفی دارد.
وی ادامه داد: درصورتی که سوال این باشد که در ازای رفع تحریم‌ها چه میزان از منابع بلوکه‌شده بانک مرکزی آزاد می‌شود، می‌توان پاسخ داد که 23میلیارد دلار منابع بانک مرکزی بلوکه‌شده که آزاد می‌شود و 6 تا 7میلیارد دلار نیز متعلق به دولت است که آزاد خواهد شد.
سیف با تاکید بر اینکه این ارقام نشات گرفته از آمار رسمی بانک مرکزی است، گفت: برخی با حدس و گمان ارقام را اعلام می‌کنند که این امر در اذهان مردم مشکل ایجاد می‌کند.
رییس کل بانک مرکزی با بیان اینکه ممکن است یک شرکت دولتی حسابی داشته باشد که رقم دقیق آن را بانک مرکزی نداند، اظهار داشت: بانک مرکزی برای جلوگیری از این امر دوماه پیش بخشنامه‌یی را صادر کرد که براساس آن شرکت‌ها میزان منابع بلوکه‌شده را اعلام کنند که البته این رقم حدود یک‌میلیارد دلار است.
وی ادامه داد: منابع بلوکه‌شده بانک مرکزی 23میلیارد دلار است بنابر این رقم 29میلیارد دلار تغییر نکرده ضمن آنکه 22میلیارد دلار درچین نزد شرکت نیکو به عنوان وثیقه برای دریافت تسهیلات سپرده شده است.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا رییس‌جمهور امریکا رقم 150میلیارد دلار را اعلام کرده است، افزود: این امکان وجود دارد که از روی شبه‌افکنی این رقم اعلام شده باشد.
سیف با بیان اینکه، برخی افرادی که رقم بیش از 100میلیارد دلار را اعلام می‌کنند به دلیل صحبت‌های دوره قبل بوده است، ادامه داد: ریال معادل ارز بانک مرکزی به حساب خزانه واریز شده و آن زمان که 100میلیارد دلار اعلام شده بود، 35میلیارد دلار مربوط به طرح‌های نفتی و 22میلیارد دلار در چین وثیقه گذاشته شده بود که اینک قابلیت استفاده ندارد.
رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که ورود 23میلیارد دلار نقدینگی شوک به اقتصاد وارد می‌کند، گفت: منابع احیا شده به خزانه واریز می‌شود.
بنابراین نقدینگی جدیدی ایجاد نمی‌شود، ضمن آنکه با فروش این ارز می‌توان نقدینگی را جمع کرد.
وی با تاکید بر اینکه، کل منابع صندوق توسعه ملی نزد بانک مرکزی است، افزود: بنا بر این منبع جدید دیگری وجود ندارد، ضمن اینکه اقتصاد کشور ظرفیت بالایی دارد و می‌توان 200 تا 300میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب کرد و ورود هیات‌های مختلف نشان‌دهنده ظرفیت بالای جذب سرمایه‌گذاری خارجی است.
تاسیس شعبه توسط بانک‌های خارجی
رییس کل بانک مرکزی درخصوص تحولات نظام بانکی و روابط بین‌المللی بعد از برجام گفت: با برخی از کشورها همانند آلمان مذاکراتی داشتیم و پیشنهاداتی ارایه شده ضمن اینکه تقاضا برای افتتاح شعبه در سرزمین اصلی و مناطق آزاد نیز دریافت شده و این درحالی است که تقاضای بانک‌های خارجی تحت شرایطی خاص بررسی می‌شود.
دلایل تغییر نرخ ارز بعد از برجام
وی در پاسخ به این پرسش که چرا بعد از برجام قیمت ارز تغییر کرد، گفت: نوسانات شدید قیمتی در اقتصاد نداریم و این ثبات در بازار‌ها به دلیل ورود مستمر اطلاعات و نوسانات معمولی است.
سیف تصریح کرد: تعادل براساس عرضه و تقاضا ایجادشده و بانک مرکزی نهایت تلاش خود را برای ایجاد ثبات ارزی می‌کند.
وی در پاسخ به این پرسش که برخی گفته‌اند که کم‌بودن پول‌های بلوکه‌شده اعلامی به دلیل کنترل ارز است، گفت: هیچ مسوولی نمی‌تواند بیان خلاف داشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی نرخ را تعیین نمی‌کند و نرخ توسط بازار تعیین می‌شود، افزود: بانک مرکزی تنها جلو نوسانات شدید را می‌گیرد ضمن آنکه سامانه‌یی توسط بانک مرکزی ایجاد شده که نرخ واقعی خریدوفروش ارز در صرافی‌ها معدل‌گیری شده و در آخر وقت اداری متوسط نرخ اعلام می‌شود البته هر صرافی می‌تواند نرخ تعیین کند و سایت داشته باشد ولی مکلف است که معاملات را با همان قیمت انجام دهد.
وی گفت: نرخ واقعی ارز نرخی است که بتواند در اقتصاد اشتغال ایجاد کرده و تولید را حرکت دهد ضمن اینکه نرخ غلط ارز به اهداف ضربه می‌زند و چند نرخی بودن نرخ ارز نیز مفاسدی را ایجاد می‌کند، بنابر این بانک‌مرکزی خواستار نرخ واحد است.
سیف دلیل اجرایی شدن ارز تک‌نرخی بعد از 5 تا 6 ماه از اجرای برجام را عملیاتی شدن ارتباطات کارگزاری‌ها دانست و اظهار داشت: ارز تک‌نرخی نرخی تغییر ناپذیر نیست زیرا نظام ارزی کشور شناور مدیریت شده است و نرخ با واقعیت‌های اقتصادی باید تطبیق داده شود.
به گفته وی، نظام تخصیص ارز به نیازهای وارداتی اقتصاد توجه دارد و در پی لطمه زدن به تولید نیست و در این زمینه باید واقع‌نگر باشیم ضمن اینکه با استفاده از اقتصاد مقاومتی شالوده اقتصاد را بهبود بخشیم.
وی با بیان اینکه، مجموعه اقتصادی دولت با هماهنگی با یکدیگر اقدامات را انجام می‌دهند، گفت: 2سال گذشته دوره تمرین بوده و دستاوردهای مطلوبی به دست آوردیم و امیدوارم این روند استمرار یابد. به گفته سیف، ارزهای آزاد شده با نگاه علمی در مسائل کلان اقتصاد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پرداخت تسهیلات به واحدهای تولیدی
وی گفت: با وجودی که سیستم بانکی در سال گذشته 280هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده بود اما باز هم دولت متهم به تمرکز برای کاهش نرخ تورم و بی‌توجهی به رکود بود و این در حالی است که در 4فصل سال 93 رشد اقتصادی داشتیم.
رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: تسهیلات پرداختی به سرمایه در گردش در سال 92 معادل 54درصد و در سال 93 معادل 61درصد بوده بنابراین پرداخت تسهیلات در بخش تولید افزایش یافته است.
سیف تاکید کرد: میزان تسهیلات پرداختی در سال 93 معادل 340هزار میلیارد تومان بود که رشد 44 درصدی داشت و این امر سبب شد تا رشد اقتصادی به 3درصد برسد.
به گفته وی، میزان تسهیلات در بخش سرمایه در گردش 61درصد و در بخش‌های تولیدی همانند صنعت، معدن، کشاورزی و ساختمان 70درصد رشد داشته است.
رییس شورای پول و اعتبار، یکی از ویژگی‌های اقتصادی کشور را بانک محور بودن آن دانست و اظهار داشت: 88درصد تامین مالی توسط نظام بانکی صورت می‌گیرد و این در حالی است که تامین مالی در سایر کشورها و در اقتصادهای پیشرفته توسط بازار سرمایه و بانک‌ها انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه، در سال‌های اخیر تحرک مناسبی در بازار سرمایه انجام شده و ابزارسازی مطلوبی در دست انجام است، ادامه داد: با این ظرفیت در سال‌های آینده بخشی از تامین مالی به بازار سرمایه منتقل می‌شود و نظام بانکی تمام توان خود را برای ارایه تسهیلات به واحدهای کوچک‌تر صرف خواهد کرد.
معوقات بانکی ،92هزار میلیارد تومان
رییس کل بانک مرکزی از کاهش معوقات بانکی به 92هزار میلیارد تومان خبر داد و گفت: جهش قیمت ارز، شرایط تحریم، نوسانات اقتصادی و بدهی دولت به بخش خصوصی از دلایل مطالبات معوق بانکی است.
وی ادامه داد: بزرگ‌ترین لطمه‌یی که مطالبات به نظام بانکی کشور وارد می‌کند، این است که گردش مالی را در این شبکه قفل می‌کند، بنابراین باید با تمام توان آنها را احیا کنیم و البته اقدامات مناسبی در این زمینه انجام شده به نحوی که با همکاری ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی کارگروه فرادستگاهی در این خصوص تشکیل شده است.
به گفته وی، میزان مطالبات معوق در طول سال نوسانات متعددی دارد اما روند آن روبه کاهش است.
رضایت از کاهش بنگاهداری بانک‌ها راضی هستیم
وی درباره کاهش بنگاهداری بانک‌ها نیز افزود: برای کاهش بنگاهداری بانک‌ها زمان‌بندی 3ساله در نظر گرفته‌ایم اما به دلیل شرایط بازار با مشکل مواجه شدیم البته این مساله ماهانه کنترل می‌شود.
سیف با بیان اینکه، بانک‌ها هر 3ماه یک‌بار گزارش‌های خود را در این زمینه به بانک مرکزی ارایه می‌دهند و بانک مرکزی از عملکرد بانک‌ها در این زمینه راضی است، گفت: واگذاری بنگاه‌ها بستگی به شرایط آنها در بورس دارد و امیدواریم که ارایه این حجم از واگذاری‌ها مشکلی برای اقتصاد ایجاد نکند.
مجامع بانک‌ها از فیلتر گذشتند
وی با اشاره به ساختار فعلی ترازنامه بانک‌ها گفت: برخی از فعالیت‌های بانک‌ها درآمدزا نیست اما آنچه مسلم است اگر بانک‌ها خلاف مسیر عرضه و تقاضا و نرخ سود حرکت کنند با مشکل مواجه می‌شوند.
سیف از عزم جدی در برخورد با موسسات غیرمجاز خبر داد و اظهار داشت: بانک مرکزی به‌شدت بر عملکرد موسسات غیرمجاز تمرکز دارد و می‌خواهیم آنها را تحت کنترل قرار دهیم و از آنجا که بانک مرکزی به تنهایی نمی‌تواند این کار را انجام دهد با دستگاه‌ها هماهنگی کرده‌ایم.
وی از برگزاری جلسات با حسابرسان برای بررسی صورت‌های مالی سال 93 بانک‌ها خبر داد و گفت: در این راستا جلساتی با حسابرسان برای بررسی کفایت نسبی ذخایر، سود بانکداری و تقسیم سود بین سپرده‌گذاران برگزار شده و مجامع بانک‌ها هم از فیلتر گذشتند.
وی ادامه داد: با اقدامات انجام شده 3تا 4سال آینده پایه و اساس صورت‌های مالی بانک‌ها به استحکام می‌رسد و ضعف کفایت سرمایه که به دلیل عدم کفایت ذخایر مشکوک الوصول و کسری‌های ذخایر بود، برطرف می‌شود.
دریافت مالیات 25درصدی از سود سپرده‌گذاری در موسسات غیرمجاز
وی با اشاره به هماهنگی بانک مرکزی با سازمان امور مالیاتی برای دریافت مالیات 25درصدی از سود سپرده‌ها در موسسات غیرمجاز گفت: براساس بخشنامه بانک مرکزی ارایه سرویس و ارتباط مالی بانک‌ها با موسسات غیرمجاز ممنوع است.
به گفته وی، بانک مرکزی براساس اصول حسابداری بانک‌ها و موسسات مالی را ملزم به حداقل اطلاعات افشا کرده و حسابرسان مکلف هستند براساس آن عمل کنند.
توصیه رییس کل به سپرده‌گذاران
وی درباره برخورد فیزیکی با موسسات غیرمجاز تصریح کرد: این امر نیازمند همکاری نیروی انتظامی است و برهمین اساس هماهنگی‌هایی با سایر دستگاه‌ها انجام شده تابه هیچ‌وجه زمینه رشد این موسسات ایجاد نشود.
وی توصیه کرد: سپرده‌گذاران برای دریافت 2تا 3 درصد سود بیشتر به سمت موسسات غیرمجاز نروند زیرا این موسسات تحت نظر بانک مرکزی نیستند.
برخورد بانک‌مرکزی با آگهی وام
وی در پاسخ به پرسشی مربوط به موسسات و شرکت‌هایی که در نظام پولی نقش ایفا می‌کنند و وام‌های کلان می‌دهند، گفت: باید دید این وام‌ها ازمحل سپرده‌های مردمی یا از محل دارایی‌های خود افراد پرداخت می‌شود.
سیف با تاکید بر اینکه، ربا حرام است و جزو عملیات بانکی نیست، افزود: افرادی که منابع را وام می‌دهند نمی‌توانند وام ربوی بدهند ضمن آنکه این فعالیت کار بانکی تلقی نمی‌شود.
وی از برخورد بانک مرکزی با این افراد و آگهی‌های روزنامه‌ها خبر داد و گفت: نظام بانکی باید سالم باشد.
لیزینگ‌های غیرمجاز را به بانک مرکزی معرفی کنید
وی در خصوص ایجاد سوء‌جریان توسط لیزینگ‌های غیرمجاز گفت: اسامی لیزینگ‌های مجاز در سایت بانک مرکزی وجود دارد اما شنیدم که برخی به اسم لیزینگ منابع را گرفته و مشکلاتی ایجاد کرده‌اند.
رییس کل بانک‌مرکزی با تاکید بر اینکه شناسایی شعب موسسات غیرمجاز راحت‌تر از لیزینگ‌هاست، از مردم خواست تا لیزینگ‌های غیرمجاز را به بانک مرکزی اطلاع‌رسانی کنند.
وجود 38میلیون حساب بدون تطابق شماره شناسه و کد ملی در نظام بانکی
رییس شورای پول و اعتبار درباره وجود حساب‌های جعلی نیز گفت: از بین 300میلیون حساب موجود در نظام بانکی 38میلیون حساب وجود دارد که شماره شناسه افتتاح‌کننده با کد ملی آنها تطبیق ندارد که از این میزان 30میلیون تاکنون شناسایی و 8میلیون حساب هنوز شناسایی نشده‌اند.
استخراج آمار توسط بانک مرکزی برای رفع نیازها
وی با بیان آنکه براساس قانون مرکز آمار مرکز رسمی تولید آمار است، گفت: براساس ماده 54 قانون پنجم برنامه توسعه امکان تولید آمار برای رفع نیازها وجود دارد ضمن آنکه سابقه تولید آمار در بانک مرکزی مربوط به سال 1315 است.
سیف ادامه داد: بانک مرکزی تابع قانون است و به دلیل نیازهای خاص آمار استخراج می‌کند. رشد نقدینگی بدون در نظر گرفتن آمار مربوط به 6 بانک و 4موسسه اعتباری تازه زیر پوشش قرار گرفته 22.4 درصد است
وی در پاسخ به پرسشی در خصوص رشد 300هزار میلیارد تومانی نقدینگی در 2سال فعالیت دولت نیز گفت: با زیرپوشش قراردادن برخی از موسسات اعتباری غیرمجاز90هزار میلیارد تومان از نقدینگی زیر پوشش بانک مرکزی رفت و رشد نقدینگی بدون در نظر گرفتن آنها 22.4درصد است.
همه قرار نیست در تهران خانه بخرند
رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به پرسشی درخصوص تسهیلات مسکن گفت: صندوق پس‌انداز مسکن خانه اولی‌ها روند خوبی دارد هرچند که برخی منتظر بودند، صف درست شود.
وی درپاسخ به این پرسش که آیا این میزان وام برای خرید مسکن کم نیست، گفت: همه قرار نیست در تهران خانه خریداری
کنند.
وی قدرت پرداخت اقساط و امکان پرداخت بانک‌ها را ازمحدودیت‌ها در زمینه تسهیلات مسکن برشمرد و ادامه داد: محدودیت پرداخت تسهیلات مسکن توسط بانک‌ها برداشته شد اما نظم بانکی محدودیت دارد و به بانک‌ها اجازه نمی‌دهیم بیشتر از منابع تسهیلات بدهند و قرار است به تدریج به سمت وضعیت تعادلی حرکت می‌کنیم.
سیف در پایان گفت: باید از فصای مثبت ایجاد شده در مذاکرات هسته‌یی استفاده کنیم و باهماهنگی‌های ایجاد شده با سرمایه‌گذاران خارجی بهره‌گیری کنیم.
