نایب‌رییس شورای ملی زعفران می‌گوید که رفع تحریم‌ها تاثیری بر رونق بازار زعفران نخواهد داشت
صدای تولید‌کنندگان و صادرکنندگان زعفران ایران درآمده است. کالایی که ایران به دلیل مزیت نسبی تاریخی، سهمی 90درصدی از تولید جهانی‌اش را دراختیار داشت، این روزها به دلایل گوناگون می‌رود که بازارهای داخلی و خارجی‌اش را از دست بدهد. فروزان‌فرد، از اعضای کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران، همصدا با میری، نایب‌رییس شورای ملی زعفران می‌گوید که رفع تحریم‌ها و ورود سرمایه‌های خارجی به بازار زعفران، نمی‌تواند کار خاصی برای زعفران کشور انجام بدهد. فروزان‌فرد اما بی‌تدبیری و سوء‌مدیریت را عامل اصلی رکود در صنعت تولید زعفران کشور می‌داند.
«طلای سرخ» نامیدن زعفران، خالی از وجه نیست. نکته‌سنجی و عیب‌جویی ریاضیاتی را که کنار بگذاریم و قیمت روز هر گرم طلا با عیار 18 را چیزی درحدود 80هزارتومان و قیمت هر گرم زعفران را هم چیزی درحدود 8هزارتومان درنظر بگیریم، طلا تنها 10برابر گران‌تر از زعفران است. 10برابر تفاوت در قیمت چیز کمی نیست، اما شاید هیچ کالای دیگری را نتوان پیدا کرد که تولیدش ارزش‌افزوده‌یی در این سطح داشته باشد.
ناآشنایی زعفران برای اروپایی‌ها
نایب‌رییس شورای ملی زعفران گفت: «نتیجه مذاکرات و توافقات هسته‌یی هرچند می‌تواند بازگشت پول و مبادلات پولی تجار ایرانی را تسهیل کند، اما اثر قابل توجهی در تجارت زعفران ندارد.»
به گزارش ایانا، غلامرضا میری ادامه داد: «اگر کمپانی مک‌دونالد برای سرمایه‌گذاری در ایران اعلام آمادگی می‌کند، باید علت آن را در افزایش سرانه مصرف فرآورده‌های گوشتی و اقبال شدید مردم ایران به غذاهای فست‌فود دانست؛ چراکه این کمپانی از گرایش بازار داخلی ایران آگاه است و با علم به ذائقه مصرف‌کنندگان ایرانی چنین پیشنهادی را مطرح می‌کند، درحالی که سرانه مصرف زعفران در دنیا بسیار پایین است.»
میری گفت: «هرچند تعدادی از تجار یونانی و اسپانیایی برای صادرات زعفران برنامه‌ریزی‌هایی به عمل آورده‌اند، اما این ادویه برای بسیاری از کشورهای اروپایی ناآشناست، لذا پیشنهاد سرمایه‌گذاری در ایران برای بسته‌بندی و صادرات زعفران بدون جهت‌گیری تجار ایرانی به شرکت‌های بزرگ بسته‌بندی دور از ذهن به‌نظر می‌رسد.» «تعادل» با حسن فروزان‌فرد، از اعضای کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران تماس گرفت تا جویای حال طلای سرخ ایرانی شود. فروزان‌فرد معتقد است که توافق هسته‌یی و رفع تحریم‌های متعاقب آن اگر جشن صنایع نفتی و پتروشیمی را به دنبال داشته باشند، تاثیری به حال زعفران نخواهند داشت. «عاملی که زعفران ایرانی و سایر کالاهای مشابه آن مثل فرش، خشکبار و خاویار را که ما در تولید آنها مزیت نسبی داشتیم به وضع فعلی کشانده، بی‌تدبیری و سوء‌تدبیر است. در مورد زعفران وضعیت ما طوری نیست که بگوییم با رفع تحریم و سرازیرشدن پول اروپایی‌ها، می‌توانیم منتظر تغییرات خاصی در این حوزه باشیم.» از او پرسیدیم که چه دلیلی وجود دارد که پول و تکنولوژی خارجی نتواند جانی تازه به زعفران ایرانی بدهد، شنیدیم: «ظرفیت ایران در بخش صنایع فرآوری زعفران
درحدی است که ما درحال حاضر حتی ظرفیت خالی هم در این بخش داریم و سرمایه تازه نمی‌تواند کاری برای ما بکند. در واقع ما باید به جای سرمایه‌گذاری بیش از حد در صنایع واسط، در کشت و آبیاری مناسب زعفران سرمایه‌گذاری می‌کردیم.» فروزان‌فرد ادامه داد: «عامل اصلی رکود در صنعت تولید زعفران ایران به عقیده من سوء‌مدیریت و بی‌تدبیری است. ورود سرمایه‌ها خارجی و بازشدن درهای اقتصاد شاید بتواند رونقی کوتاه‌مدت به این صنعت بدهد، اما کاری برای قیمت تمام‌شده بالای این محصول را نمی‌تواند بکند، چراکه این معلول بی‌تدبیری ماست.»
پرواز قیمت‌ها
نایب‌رییس شورای ملی زعفران، قیمت بالای زعفران ایرانی را عاملی برای کم مشتری شدن آن می‌داند. به گزارش ایانا، غلامرضا میری گفت: «هرچند روند صعودی قیمت زعفران نسبت به یک‌ماه اخیر با افزایش عرضه و اتمام ثبت سفارش و تعهد صادرکنندگان ثبات یافته است، اما پرواز قیمت زعفران باعث رکود بازار این محصول شده است.»
میری افزود: «باوجود آنکه قیمت زعفران طی 10روز گذشته ثابت مانده و افزایش قیمتی گزارش نشده است، اما پرواز قیمت زعفران و قرار گرفتن این محصول در سطح 6میلیون و600 تا 6میلیون و700هزارتومان، باعث شده خریداران خارجی در بازار صادراتی به ثبت سفارش رغبتی نداشته باشند.»
نایب‌رییس شورای ملی زعفران به حبابی شدن قیمت زعفران هم اشاره کرده و گفته: «همواره پس از افزایش قیمت‌ها باوجود حاکم شدن ثبات در بازار، برگشت به قیمت‌های اولیه به سختی صورت می‌گیرد، این درحالی است که قیمت‌های حبابی و کاذب باید به شکل متعارف خود افزایش پیدا کنند تا بازار صادراتی از دست نرود.»
همسایه‌هایی که دامپینگ می‌کنند
افغانستان، با شرایط آب و هوایی مشابه، جدی‌ترین رقیب ایران در تولید زعفران به شمار می‌آید.
سیاست کشت زعفران به جای کشت تریاک که در این کشور دنبال می‌شود، بسیاری را درکشوری که سقف اقتصاد ضعیفش بر کشاورزی استوار است به سوی این کشت جایگزین سوق داده و از طرف دیگر، زمزمه‌هایی شنیده می‌شود که تولید‌کننده‌های زعفران در این کشور همسایه، قصد دارند با دامپینگ این محصول در بازار، رقیب ایرانی را از میدان به در کنند.
میری در ادامه گفت: «شاید طی یکی دوسال آینده هم بتوان با کاهش عرضه و شکل سنتی قیمت‌گذاری در بازارهای مشهد قیمت زعفران را پرواز داد، اما با چنین بازار بی‌ثبات و حباب نامتعارف قیمتی، بدون شک رقبای ایران در صدور زعفران که مهم‌ترین آنها افغانستان است، زمینه فعالیت پیدا خواهند کرد و با دامپینگ، بازار زعفران را از آن خود می‌کنند.»
آمارها هم کاهش تولید زعفران را تایید می‌کنند. آمارهایی که اتحادیه صادرکنندگان زعفران منتشر کرده، نشان می‌دهد که ارزش صادرات زعفران ایران در سه‌ماهه نخست سال94، چیزی درحدود 50میلیون دلار بوده است و آمارهایی که از سال گذشته در دست هستند نیز بیانگر آنند که صادرات زعفران ایرانی به دلیل کاهش تقاضا در سطح جهان، 25درصد کاهش به خود دیده است.
طلای سرخ ایرانی، فرش ایرانی، پسته ایرانی و خاویار ایرانی، دیگر جایگاه سابقشان را درجهان ندارند. ایران مزیت نسبی‌اش در تولید و صادرات این محصولات را به تدریج از دست داده است و مشخص نیست چه روزی باید منتظر از واگذاری کامل بازارهایش به رقبا باشد.
