کاهش شاخص قیمت سهام در نخستین روز معاملاتی پس از اعلام رسمی توافق هستهیی درنظر بسیاری از فعالان بازار سهام تعجببرانگیز بود. زیرا مقارن شدن کاهش قیمت سهام همزمان با برداشته شدن سایه بزرگترین ریسک سیستماتیک بر بازار سهام غیرقابل قبول است. علت بروز چنین وضعیتی را میتوان بهطور کلی در دستهبندی ذیل بررسی کرد:
تحلیل اقتصادی
در این تحلیل میتوان اثرات توافق را در دو بخش کوتاهمدت و بلندمدت تحلیل کرد. در اینجا برای بررسی کاهش قیمت سهام در روز پس از توافق بدیهی است که باید تنها به جنبه کوتاهمدت آن پرداخته شود و در کوتاهمدت نیز به جنبه ریسک و بازده ناشی ازسود تفاوت قیمت (capital gain) توجه میشود. باتوجه به مراتب علل کاهش:
١-کسب بازده ١٠درصدی که قبل از حصول رسمی توافق (تا روز قبل) صورت گرفته بود. شاخص قیمت سهام از حدود ٦٣٠٠٠واحد به نزدیکی ٧٠٠٠٠واحد رسید. لذا بخشی از اثرات کاهش ریسک سیستماتیک در افزایش قیمت سهام انعکاس پیدا کرد.
٢- ادامه عرضه توسط شرکتهای حقوقی برای رفع تنگناهای مالی کوتاهمدت.
٣- سابقه ذهنی سهامداران حقیقی از عرضه شرکتهای حقوقی پس از بیانیه لوزان در فروردین ماه و بهدنبال آن عرضههای روز گذشته توسط آنها موجب شد تا سهامداران حقیقی در شروع بازار اقدام به فروش کنند تا اجازه فروش از شرکتهای حقوقی را بگیرند.
٤- عدم تمایل سهامداران به حضور درمجامع شرکتها به دلیل تقسیم پایین سود نقدی به ویژه برای شرکتهای بزرگ و تاثیرگذار بر شاخص قیمت سهام.
٥- دستورالعمل سختگیرانه بانک مرکزی در رابطه با عدم تقسیم سود در مجامع توسط بانکها.
٦- اشاره متن توافق هستهیی به لغو تحریمها پس از حدود ٤ماه که موجب تاثیر ناقص کاهش ریسک سیستماتیک بر بازار شد.
جنبه غیراقتصادی
در این تحلیل برعکس تحلیل بالا به متغیرهای اقتصادی اشاره ندارد بلکه میتواند در چارچوب دستکاری قیمتهای سهام توسط جناح مقابل دولت یا خود دولت (برای کنترل هیجان بازار) تحلیل شود.
به عبارت دیگر بازار سهام (و حتی ارز) توسط عدهیی با مقاصد مشخص دستکاری میشود تا شاهد تاثیرات مثبت در بازارها نباشیم و در آینده (دور و نزدیک) بتوانند از آن بهرهبرداری کنند. در بلندمدت هیچیک از دو تحلیل بالا نمیتواند ادامه یابد (به ویژه در تحلیل اقتصادی) لذا بازار مسیر خود را پیدا و توافق بهطور واقعی اثرات خود را نشان خواهد داد. اما در کوتاهمدت در چارچوب تحلیل اول نیز جای نگرانی نخواهد بود و بنابراین در هفته آینده مسیر قیمتها تغییر خواهد کرد. تنها در حالت تحلیل غیراقتصادی و آن هم در کوتاهمدت (و نهایتا میان مدت) میتواند اثرات منفی بر بازار بهجا بگذارد.
روزهای آینده پیگیری روند قیمت سهام و ارز مشخص خواهد شد.