گروه غذا و دارو آرمان گیوه‌چیان
غذاهای ارگانیک باوجود اینکه هنوز سهم کوچکی در طبقات سوپرمارکت‌ها دارند اما کم‌کم جای خود را در طبقات فروشگاه‌ها و منوی رستوران‌ها باز می‌کنند. رستوران‌ها و فروشگاه‌های ارائه‌دهنده محصولات ارگانیک درحال رشد هستند. آمارهای تولیدکننده جهانی محصولات ارگانیک نشان می‌دهد که تقاضا و فروش آنها به‌صورت روزافزون بالا می‌رود. اما به گفته رییس انجمن ارگانیک ایران، این نوع کشاورزی که در این کشور تنها 2درصد تولید این بخش را تامین می‌کند و محصولاتی با قیمتی 20درصد بالاتر ارائه می‌کند، درجهان نیز موانعی برای توسعه دارد. باتوجه به محدودیت‌های محصولات ارگانیک مانند استفاده نکردن از کودهای شیمیایی و مهندسی ژنتیک این سوال برای جهان مطرح می‌شود که آیا محصولات ارگانیک می‌توانند نیاز مردم را تامین کنند؟ سوالی که وال‌استریت ژورنال سعی کرده به آن پاسخی منطقی دهد.
حامیان کشاورزی سنتی می‌گویند که برای داشتن محیط‌زیستی بهتر با تولیدکنندگان محصولات ارگانیک هم‌سو هستند ولی وجه تمایز آنها در این است که خود را محدود به یک منطق خاص نمی‌کنند. به هرحال هر دو گروه باید نگرانی‌های خود در زمینه محیط‌زیست و سلامتی را با واقعیت‌های بازار تطبیق دهند. این واقعیت نیز وجود دارد که باید راهی برای تغذیه افراد بیشتر با منابع محدود پیدا کرد.
در نهایت مساله مهم این است که علاوه بر نگاه علمی در واقعیت نیز بتوان محصولات ارگانیک را در سبد کالایی مصرف‌کنندگان قرار داد. به گزارش وال‌استریت ژورنال پروفسور کاترین باجلی، استاد زیست‌شناسی تکاملی در دانشگاه میشیگان معتقد است که غذاهای ارگانیک توانایی تامین غذای دنیا را دارند. در مقابل او استیو ساواج فعال کشاورزی صنعتی و نویسنده حوزه غذا نظر متفاوتی دارد.
آسیب‌های فراوان سیستم کنونی
تامین غذا
به گزارش «تعادل»، به نقل از وال‌استریت ژورنال، کاترین باجلی معتقد است که بسیاری از مشکلات محیط‌زیست و سلامتی ریشه در سیستم غذای جهانی دارد. کودهای شیمیایی باعث ایجاد مناطق مرده در اقیانوس‌ها می‌شوند. سوخت‌های فسیلی، گرم‌شدن کره‌زمین را تسریع می‌بخشند و همین‌طور باعث برداشت محصولات ناسالم و بی‌فایده می‌شوند. مکانیزاسیون مزارع صنعتی موجب تلفات اشتغال روستایی و منجر به سوءاستفاده از منابع حیاتی در یک مقیاس گسترده می‌شود.
تولید محصولات ارگانیک می‌تواند با افزایش غذا و بازده اقتصادی از مشکلات بکاهد. هم‌اکنون میلیون‌ها مزرعه ارگانیک کوچک و متوسط درجهان وجود دارد. بنا بر تحقیقات موسسه کشاورزی ارگانیک (FIBL)، فروش غذاها و نوشیدنی‌های ارگانیک از سال1999 تا 2013، 5برابر شده است.
کشاورزی ارگانیک از تنوع گیاهی، مواد طبیعی برای مبارزه با آفات، بازپروری مواد مغذی در خاک و هرس‌کردن علف‌های هرز به‌جای حشره‌کش‌ها و کودهای مصنوعی استفاده می‌کند.
تولید محصولات ارگانیک نیازمند سوخت فسیلی کمتری به نسبت تولید صنعتی محصولات است. آنها همچنین می‌توانند کربن را به نسبت بیشتری از محصولات مرسوم از جو زمین حذف کنند، بدین‌ترتیب که محصولات مرسوم بازگردانده می‌شوند و رشد می‌کنند.
اینگونه نیست که در تولید محصولات ارگانیک فقط از کود گیاهی استفاده شود و در کنار آن از بسیاری کودهای دیگر نیز استفاده می‌شود.
محصولات ارگانیک، اقتصادی نیست اما باکلاس است
جنجالی‌ترین مساله پیرامون این موضع بازدهی است. به گزارش «تعادل»، بنا بر تحقیقات دانشگاه برکلی کالیفرنیا یک محصول یکسان اگر به صورت ارگانیک تولید شود، 8 تا 19درصد بازدهی کمتری نسبت به میانگین بازدهی محصولات معمولی دارند. آنها می‌گویند اگر همان‌قدر که روی کشاورزی معمول هزینه تحقیقات صرف‌شده در تولید محصولات ارگانیک هم صرف می‌شد، بازدهی محصولات ارگانیک بسیار بالاتر می‌رفت. به هرحال این اختلاف در بازدهی نمی‌تواند مانع تامین غذای جهان شود. درحال حاضر نیز غذای تولیدی بیشتر از نیاز است. فقط 43درصد از دانه‌های غلات رشد کرده درجهان به غذا برای مردم تبدیل می‌شود. 35درصد را حشرات می‌خورند و 10درصد نیز به سوخت‌های زیستی، شربت ذرت سرشار از فروکتوز و سایر محصولات تبدیل می‌شوند.
یک‌سوم محصول تولیدی برای مصرف بشر هدر می‌رود و با کاهش هدررفت و اولویت‌بندی محصولات غذایی، صنعت ارگانیک می‌تواند نیاز جهان را تامین کند حتی با بازدهی کمتر.
محصولات ارگانیک ممکن است هزینه بیشتری نسبت به محصولات معمول داشته باشند ولی درصورتی که قیمت پرستیژ محور بالا برود، می‌توانند سود بیشتری برای کشاورزان داشته باشند. بدین معنی که به مشتری این ذهنیت القا شود که محصول فایده بیشتری می‌رساند و پرستیژ بالاتری دارد و با این کار 20 تا 24درصد بازدهی بیشتری داشته باشد.
قیمت‌های بالاتر حکایت از هزینه‌های کارگر و محیطی دارد. ما باید بتوانیم قیمتی که می‌پردازیم را باتوجه به فایده‌هایش نظیر خاک و تنوع‌زیستی، اشتغالزایی و حمایت ارتباطات اجتماعی بین کشاورزان و مصرف‌کنندگان درنظر بگیریم. مردم کم‌درآمد نیز می‌توانند با بسته‌های حمایتی به محصولات ارگانیک دسترسی پیدا کنند. با این‌کار می‌توان با ارتقای سطح سلامت عمومی و محیط‌زیست صرفه‌های بیشتری به دست آورد.
غذای ارگانیک عاجز از تامین نیاز بشر
به گزارش «تعادل»، وال‌استریت ژورنال، استیو ساواج، فعال کشاورزی صنعتی و نویسنده حوزه غذا معتقد است دلایل متفاوتی برای کافی نبودن محصولات ارگانیک برای تامین غذای جهان وجود دارد. باتوجه به بازدهی بسیار کمتر نسبت به محصولات معمول تولید ارگانیک به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز باشد.
بیشتر محصول ارگانیک تولیدی وابسته به کشاورزی معمولی و شیمیایی است که این متناقض است با فلسفه تماما طبیعی.
مساله دیگر این است که صنعت ارگانیک نوآوری و کارایی را محدود می‌کند. همزمان با رشد جنبش ارگانیک صحبت‌ها در مورد آن نیز بیشتر شده است. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که تولید محصولات ارگانیک چندان با نگاه واقع‌بینانه هم‌سویی ندارد. این تحقیقات که روی زمین‌های کوچک انجام شده است، نشان داد که به دلیل برخی محدودیت‌های موجود در مزرعه موجب شکست برخی از پروژه‌های اقتصادی شده است، ضمن اینکه فراوانی نیروی کار و هزینه‌های اجاره زمین کار را سخت می‌کند.
درحالت ایده‌آل ما با رشد جهانی تقاضا برای غذا در کنار حفظ امنیت و سلامت انسان و سیاره و حیات اقتصادی کشاورزان مواجه خواهیم بود. شرایط کشاورزی ارگانیک کشاورزان را در فعالیت‌های پایدار محدود می‌کند. اگر ما به دنبال یک سیستم تولید غذای پایدار و کافی هستیم، باید نوآوری‌ها را تشویق کرد. با استفاده از مهندسی ژنتیک می‌توان تولید محصولات از نوع وحشی را به تجاری قابل استفاده تبدیل کرد.
محصولات ارگانیک ایران 2 درصد بازار
به گزارش «تعادل» و به نقل از وزارت جهاد و کشاورزی محصولات ارگانیک در ایران نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای غذایی ما باشند. رییس انجمن ارگانیک ایران در این‌باره به «تعادل» گفت: درحال حاضر بین 2 تا 5درصد محصولات در ایران به صورت ارگانیک تولید می‌شوند. این محصولات یا ذاتا ارگانیک‌اند یا به صورت ارگانیک کاشت و برداشت می‌شوند که در صورت برنامه‌ریزی می‌توانند به 10 تا 15درصد افزایش پیدا کنند.
صدرالدین نیاورانی همچنین گفت که این امکان درحال حاضر نه تنها در ایران بلکه درجهان نیز وجود ندارد و زمینه‌های بسیاری برای تولید محصولات ارگانیک باید فراهم شود به عنوان مثال زمین مورد نظر برای این کشاورزی باید بین 3 تا 5سال مرحله‌گذار را طی کند و هیچ ماده شیمیایی در آن استفاده نشود سپس برای تولید محصولات ارگانیک استفاده شود.
این عضو انجمن محصولات کشاورزی ایران به «تعادل» می‌گوید: زمانی که می‌خواهید نیاز غذایی کل کشور را تامین کنید، باید آگاه باشید که محصولات ارگانیک این نیاز را تامین نمی‌کند. اما مساله مهم این است که عده‌یی باید غذای ارگانیک مصرف کنند. افرادی نظیر بیماران سرطانی، بانوان باردار و... که داروی شیمیایی مصرف می‌کنند، باید از محصولات ارگانیک استفاده کنند که بهتر است برای تامین نیاز این قشر دست به کار شویم.
وی محصولات تولیدی ارگانیک درحال حاضر کشور را متنوع خواند و گفت: محصولات مختلف نیز شرایط متفاوتی دارند. به عنوان مثال، برای انار بازدهی تغییر نمی‌کند ولی در تولید برنج کاهش می‌یابد. در مورد قیمت نیز این محصولات حدود 20درصد بالاتر از سایر محصولات هستند.
رییس انجمن ارگانیک در مورد آینده این صنعت گفت: در صورت حمایت نکردن وزارت جهاد و کشاورزی این کار می‌تواند بسیار خوب و اشتغالزا و همچنین تامین‌کننده نیاز مردم باشد اما با عدم حمایت شانسی برای ادامه حیات محصولات ارگانیک وجود ندارد.
با اینکه غذای ارگانیک در ایران بازار و مشتریان محدود خود را دارد و حتی درجهان هم رشد چندانی نکرده، اما آینده این بازار روشن است. مشتریانی که با بیماری‌های خاص درگیرند یا مشتریانی که وسواس سلامت دارند، هزینه پرستیژ این محصولات را تقبل می‌کنند؛ چه وزارت جهاد کشاورزی با توسعه این کشاورزی موافق باشد چه نه.
