براساس گزارش «چشماندازی به سیمای مهاجرتی استان تهران» که در ماهنامه تحلیلی- پژوهشی آمار که از سوی مرکز آمار ایران و پژوهشکده آمار انتشار مییابد، استانهای البرز، اصفهان و خراسان رضوی به ترتیب پس از استان تهران بیشترین جابهجاییها را داشتهاند.
رشد جمعیت در ایران با توزیع نامتوازن جمعیت در سطح ملی همراه بوده به طوری که طی سالهای 85 تا 90 از مجموع جابهجاییهای صورت گرفته بین استانهای کشور 19.3درصد به مقصد استان تهران انجام شده است.
مهاجرت به عنوان یک پدیده جمعیتی فرآیندی پیچیده است که علاوهبر حجم و رشد جمعیت تغییرات قابلتوجهی در ساخت و توزیع جمعیت ایجاد میکند. براساس سرشماری سال 1385، استان تهران مهمترین مبدا و مقصد مهاجران بوده که به نظر میآید امکانات بالقوه و بالفعل موجود در این استان و برخورداری از مزایای دیگر ازجمله اشتغال در این زمینه موثر بوده است.
بررسیهای الگوی مهاجرتی استان تهران از سال 85 تا 90 نشان داده که 379هزار و 158نفر از استانهای دیگر وارد این استان شدهاند و 400هزار و 821 نفر از استان تهران خارج شدهاند. ارقام یادشده نشان میدهد با توجه به عدد منفی به دست آمده از خالص مهاجرت استان (منهای 21هزار و 663نفر) استان تهران از مهاجرپذیری به مهاجرفرستی تغییر کرده اما هنوز نسبت به سایر استانهای کشور مهاجرپذیرتر است که این هم به علت تمرکز امکانات در این استان است. همچنین از مجموع 379هزار و 158نفر مهاجر از دیگر استانها به استان تهران به ترتیب استانهای البرز با 10.97درصد، خراسانرضوی با 7.58درصد و همدان با 6.73درصد بیشترین و استانهای خراسانجنوبی با 0.42درصد، چهارمحال و بختیاری با 0.4درصد و کهگیلویه و بویراحمد با 0.25درصد کمترین جابهجایی را به استان تهران داشتهاند. مطالعه علت مهاجرت در سرشماری سال 90 نشان میدهد که بعد از پیروی از خانوار، دستیابی به مسکن مناسب و جستوجوی کار برای مردان از مهمترین علل مهاجرت محسوب میشوند و به دلیل آنکه اکثریت مردان سرپرست خانوار نیز به تبعیت از آنان اقدام به مهاجرت میکنند بنابراین همین موضوع باعث دامن زدن به
مشکل مسکن و اشتغال و تشدید نیازهای این دو بخش در مقصد خواهد شد. براساس نتایج سرشماری عمومی سال 90 در فاصله زمانی 5ساله و براساس آخرین جابهجاییها به استان تهران یا داخل استان از مجموع 978هزار و 811نفر 51.59 درصد علت مهاجرتشان پیروی از خانوار بوده که به شکل مهاجرتهای جمعی خانواری بوده است.
بیشترین حجم مهاجران در گروه سنی 25 تا 29ساله قرار دارند. همچنین دستیابی به مسکن مناسب، جستوجوی کار و تحصیل از دیگر علل مهاجرت محسوب میشود.
در پایان این گزارش آمده است، در صورت افزایش بیرویه جمعیت و عدم برنامهریزی و ایجاد زیرساختهای مناسب و توزیع متعادل آن در سراسر نقاط کشور شاهد تراکم بیرویه جمعیت در پایتخت و چند کلانشهر بزرگ خواهیم بود و در این حالت حرکت به سوی توسعه اقتصادی و شکوفایی آن غیرممکن خواهد بود.