گروه بورس|علی رمضانیان|
بازار سهام پس از 18ماه انتظار، شاهد رفع نگرانیهای ناشی از عدم توافق و لغو تحریمها خواهد بود. رفع تحریم برای گروههای همچون بانکها و بیمهها، خودرو، لیزینگ و شرکتهای حملونقل در کنار فولادیها، پتروشیمیها و داروییها بیشترین تاثیر را خواهد شد. این درحالی است که در حال حاضر این گروهها دارای شرایط مناسبی برای ورود سرمایه و نقدینگی نیستند. با برسی رقم P/E گروهها که مبین میزان ریسک شرکتهاست وضعیت آنها روشنتر میشود به عنوان نمونه رقم P/E صنعت خودرو 51/29، P/Eصنعت پالایش69/8،P/E صنعت بانکی 77/6، P/Eنفتیها نیز 10 است که موید عدم اقبال خریداران واحتیاط برای خرید است. در واقع هر یک از صنعتها به دلیل مشکلات عدم تعامل با اقتصاد جهان دارای مشکلاتی هستند بانکها به دلیل تحریم سوئیفت، خودروسازان به دلیل تحریم قطعات، نفت به دلیل تحریم مالی و حملونقل و خود صنعت حملونقل نیز به دلیل تحریم صنعت بیمه از بازار بینالمللی جا ماندند بنابراین بعد از لغو تحریمها، این گروهها در بازار سهام سریعترین تاثیر را خواهند پذیرفت و صنعتهایی چون بانکی، پتروشیمی، حملونقلی و خودرو زودتر از سایر گروهها رشد قیمتی خواهند داشت و برخی دیگر از سهمها مانند ساختمانیها و کاشی و سرامیک با تاخیر بیشتری تاثیر مثبت میپذیرند. هرچند عدهای از کارشناسان معتقدند که گروه خودرویی نیز با وقفه نسبت به سایر گروهها رشد میکند و علت آن هم این است که سرمایهگذاران خارجی باید برای پیوستن به این صنایع بیایند، اما بانکیها و پتروشیمی و پالایشگاهیها زودتر رشد میکنند، زیرا شرایط و زیرساختهای رشد را دارند و به دلیل شرایط بنیادی ذیل مورد اقبال سرمایهگذاران قرار خواهد گرفت.
بهترین شرایط برای بانکها
بانکها به عنوان تامینکننده مالی بازارهای مولد و غیر مولد نقش بسزایی در رونق بخشی اقتصاد کشور دارند و با دادن تسهیلات به همه بخشها میتواند درآمدزایی بالایی خواهند داشت، امری که در زمان تحریم میسر نبود. از سوی دیگر پس از عادی شدن روند مبادلات جهانی ایران، بانکها وظیفه مالی مراودات بازرگانان با جهان را به عهده دارند و با لغو تحریم سوئیفت، نقلوانتقال مالی در سطح بینالمللی به سادگی انجامپذیر خواهد بود. بنابراین با توجه به اینکه شریان حیاتی اقتصاد کشور پول بوده و بانکها وظیفه این پمپاژ را به عهده دارند قاعدتا در بازار سهام نیز بانکها میتوانند بهترین شرایط را داشته باشند و در کوتاهترین زمان به ثمر خواهد رسید و در بلندمدت نیز سوددهی خوبی برای سهامداران خواهد داشت بنابراین از لحاظ بنیادی شرایط بانکها مناسب خواهد بود.
خودرو پذیرای سرمایههای خارجی
خودروسازی دومین صنعت کشور بعد از نفت است که پس از تحریمها به حالت نیمه تعطیل درآمدهاند زیرا به دلیل تحریمهای مالی توان تامین قطعات را نداشتند و نتوانستند به اندازه کافی تولید کنند. همچنین براساس نرخ تورم و افزایش حقوق و دستمزدها و مواد اولیه خودروسازان معتقد بودند که محصولات خود را با زیان عرضه میکنند علاوه بر این همپیمانان خارجی صنعت خودروسازان ایران نیز به دلیل تحریمها از ایران خارج شدند. شرکت پژو به دلیل فشارهای جنرال موتورز، ایران را ترک کرد و با وجود شرایط خوب آن شرکت در ایران به دلیل فشار شریک خود از ایران خارج شد. پس از پژو شرکت کیاموتورز، خودروساز کرهیی از ایران رفت. شرکت کیا در شرایطی سایپا را ترک کرد که این دو خودروساز برنامههایی برای تولید خودرو سراتو در ایران داشتند و حتی خط تولید این خودرو نیز در سایپا راهاندازی شد، اما به دلیل مشکلات پیش آمده کیا از همکاری با سایپا ممانعت کرد و ایران تنها توانست به چین اتکا کرده و از این کشور قطعات بیکیفیت و ارزانقیمت وارد کند که آن نیز به سادگی میسر نبود بنابراین با رفتن شرکای خارجی و نبود اعتبار کافی برای این صنعت سبب کاهش تولید شده است و به تبع آن قیمت این تولیدات نیز افزایش یافت حال که تحریمها لغو خواهد شد احتمال برگشت شرکای خودروسازان وجود دارد و از طرف دیگر ورود قطعات نیز به کشور مقدور بوده و نیاز به هزینهکرد اضافی نیست. در همین رابطه احمد نعمتبخش، دبیر انجمن خودروسازان در مورد وضعیت بازار خودرو پس از لغو تحریمها میگوید: «پس از تشدید تحریم صنعت خودرو، خودروسازان توسعه محصولات خود را روی محصولات چینی متمرکز کرده بودند. این به دلیل آن بود که کشورهای اروپایی و امریکایی حاضر به بستن قرارداد جدید با ایران نبودند. اکنون با لغو تحریمها توسعه محصولات خودروسازی تنها به چینیها محدود نمیشود و با شرکتهای اروپایی و امریکایی وارد مذاکره میشویم. بهطور کلی و با لغو تحریمها برای خودروهای جدید به مناقصه میروند.» وی افزود: «در این حالت معیارهایی تعیین میکنند تا خودرو رقابتی شود از جمله کیفیت خوب و قیمت مناسب. همچنین در شروع کار نقشه و مدارج فنی را به ما میدهند تا بتوانیم ساخت داخل داشته باشیم و اینکه بتوانیم در بازارهای هدف آنها خودرو صادر کنیم. اینها مواردی است که در مذاکرات خودروسازان به مناقصه میگذارند و هرکمپانی که بیشترین امتیاز را بدهد با او قرارداد میبندند. رفع تحریمها باعث خواهد شد تا ما راحتتر بتوانیم با شرکتهای اروپایی و امریکایی وارد مذاکره شویم. به عبارتی دیگر سرمایهگذاری در کشور را تسهیل میکند.» این اتفاق سبب رونق صنعت خودرو در بازار سهام خواهد شد همچنین با ورود قطعات نیز این رونق تسریع خواهد یافت و سبب خواهد شد تا سودآوری بیشتری برای سهامداران داشته باشد لذا دومین صنعت بنیادی خوب در بازار سرمایه خودروسازی خواهد بود.
نفت صنعتی رو به رشد
وزیر نفت ایران در فروردین ماه بعد از تفاهمنامه لوزان گفت که ایران آمادگی کامل دارد تا صادرات نفت را افزایش دهد و پس از لغو تحریمها این کار بلافاصله عملی خواهد شد در حال حاضر ایران زیر 3میلیون بشکه در روز تولید میکند و این توان را دارد. طبق آمارهای تارنمای اوپک، میزان ذخایر نفت کشورمان 157میلیارد بشکه یا معادل 13.1درصد نفت ذخیره اوپک است و از این نظر ایران پس از ونزوئلا و عربستانسعودی قرار دارد. با وجود این جایگاه مهم در زمینه ذخایر نفتی، تولید و صادرات نفت ایران وضعیت مطلوبی ندارد. این در حالی است که در گذشته این میزان حتی به بیش از 6میلیون بشکه میرسید اما اکنون ایران با تولید نزدیک به 2.5 میلیون بشکه، حدود یک میلیون بشکه صادر میکند. و در آینده پساتحریم قطعا این میزان افزایش خواهد یافت از طرف دیگر پالایش از استراتژیکترین بخش حوزه نفت ایران است که رشد این صنعت سبب جلوگیری از خامفروشی ایران خواهد شد. در بازار سهام صنعتهای پتروشیمی از صنایع بنیادی است که به دلیل لغو تحریم با بهروزرسانی تکنولوژی پالایشگاهها تولید افزایش یافته و صنعت نفت و زیرمجموعهها رونق خواهد یافت.
صنعت بیمه به دنبال سودآوری
بیمه نیز از جمله صنعتهایی است که به دلیل تحریم مشکلاتی را تحمل کرد و نتوانست رشد خوبی داشته باشد و امید آن میرود که این صنعت نیز بعد از لغو تحریم شاهد توسعه و رونق باشد. بیژن صادق، مدیرعامل بیمه دانا، درباره وضعیت شرکتهای بیمه پس از لغو تحریمها اظهار داشت: در حالی سرمایهگذاران و بازرگانان اروپایی میتوانند در دوران پساتحریم برای حضور در عرصه اقتصادی به ویژه صنعت بیمه در ایران برنامهریزی کنند که بازار ایران طی چند سال گذشته دست نخورده باقی مانده که به دلیل تحریمهای ظالمانه کشورهای غربی، فرصت سرمایهگذاری در صنعت بیمه برای این کشورها عملا از دست رفته است. وی ادامه داد: در دوران تحریم که اروپاییان بازار بکر بیمه ایران را از دست دادند، برخی کشورها مانند امارات و عربستان بیشترین حجم سرمایهگذاری و بهرهبرداری اقتصادی را داشتند اما در دوران پساتحریم ایران میتواند جانشین مناسبی برای این کشورها بوده تا سرمایههای عظیم اقتصادی آنها به طرف ایران سرازیر شود. این مقام مسوول با اشاره به بیمههای باربری گفت: بسیاری از شرکتهای بینالمللی بیمه به دلیل نگرانی از تحریمهای امریکا، از تعامل با شرکتهای حملونقل کالای ایرانی خودداری میکنند. این امر موجب کاهش سود شرکتهای کشتیرانی شده است. بنابراین، این صنعت با از بین رفتن تحریم در عرصه بینالمللی فعال خواهد بود.
بینالمللی شدن بورس
یکی از مسائل اصلی که لغو تحریم را به بازار سهام بهصورت مستقیم مرتبط میکند، بینالمللی شدن بورس ایران است تا با پیوند کارگزاریها به سرمایهگذاران خارجی بتوان بازار ایران را پویا کرد و باید شرایط ورود سرمایهگذاری خارجی مهیا شود. کارشناسان معتقدند که با ورود سرمایه خارجی مشارکت در توسعه اقتصادی کشور، تامین منابع مالی مورد نیاز برای اجرای پروژهها، ارتقای سطح فناوری و مهارتهای مدیریتی، تولید کالاهای باکیفیت و قابل رقابت در سطح بینالمللی، خلق فرصتهای شغلی جدید، افزایش میزان صادرات و تسریع روند توسعه کشور و ارتقای جایگاه جهانی کشور اتفاق خواهد افتاد. از مشکلات عدیده بازار سهام نداشتن بسترهای نرمافزاری و سختافزاری است و برای اتصال به زنجیره بینالمللی باید این بستر را مهیا کرد. حسین ایزدی، مدیرعامل کارگزاری اطمینانسهم درباره مشکلات فعلی بازار سرمایه معتقد است که بازار سرمایه از لحاظ زیرساختار با چند مشکل دست و پنجه نرم میکند، اما به نظر میآید این مشکلات به زودی برطرف خواهند شد. مهمترین مشکلی که اکنون کارگزاریها لمس میکنند، عدم وجود نظارت درست و منطقی از طرف سازمان است. از سوی دیگر به روز نشدن نرمافزار معاملاتی نیز به روند معاملات آسیب میزند. او افزود: معضل دیگر، عدم وجود استراتژی در بازار سرمایه است. وقتی این استراتژی وجود نداشته باشد، کارگزاریها و شرکتهای سبدگردان، دچار تلاطم و سرگردانی میشوند. ایزدی گفت: در صورت توافق، انتظار برای ورود سرمایهگذار خارجی به وجود میآید، اما باید توجه کرد که سرمایهگذار خارجی به جایی میرود که امنیت اقتصادی و قوانین محکم وجود داشته باشد. قوانینی که خلقالساعه تدوین نشود و خلقالساعه هم از بین نرود. او افزود: از سوی دیگر باید ساختارها برای ورود سرمایهگذار خارجی آماده شود. در حال حاضر در کارگزاریها حتی فرم خریدوفروش لاتین هم وجود ندارد. باید این فرمها دوزبانه و چندزبانه شود و حتی دسترسیهای الکترونیک به زبانهای مختلف وجود داشتهباشد که سرمایهگذاران خارجی بتوانند حتی بدون مراجعه حضوری اقدام به خریدوفروش کنند. این فعال بازار خاطرنشان کرد: در صورت اصلاح این زیرساختارها میتوانیم از توافقی که مدتها منتظرش بودیم، حداکثر استفاده را ببریم.