بدهی 104هزار میلیارد تومانی دولت و 86هزار میلیارد تومانی بانک‌ها به بانک مرکزی دو چالش اصلی بانکداری کشور
گروه بانک و بیمه محسن شمشیری
عملکرد شاخص‌های پولی و بانکی در سال 1393 نشان می‌دهد که با وجود سیاست‌های کنترل تورم و خروج از رکود و انضباط مالی، همچنان بدهی دولت به بانک‌ها و بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی با سرعت قابل توجهی روبه افزایش است.
به گزارش «تعادل»، گزیده آمارهای بخش پولی و بانکی در پایان سال 1393 که به تازگی توسط بانک مرکزی منتشر شده نشان می‌دهد که بدهی دولت به بانک‌ها و موسسات اعتباری با رشد 38درصدی و بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی با رشد 42درصدی بیشترین رشد را در بین شاخص‌های پولی و بانکی داشته است.
دارایی و بدهی بانک‌ها
خلاصه دارایی‌ها و بدهی‌های بانک‌ها و موسسات اعتباری در پایان اسفند 93 نشان می‌دهد که بدهی بخش دولتی شامل بدهی دولت و شرکت‌های دولتی از مرز 104هزار میلیارد تومان گذشته و با 37درصد رشد نسبت به رقم 76هزار میلیارد تومانی سال 92 به میزان 28هزار و 78میلیارد تومان در سال 93 افزایش داشته است.
همچنین بدهی دولت به بانک‌ها و موسسات اعتباری نیز با رقم 100هزار و 480میلیارد تومان در انتهای سال 93 با 38درصد رشد نسبت به سال 92 نزدیک به 28هزار میلیارد تومان افزایش داشته است.
از سوی دیگر، بدهی شرکت‌های دولتی نیز با رقم 3554 میلیارد تومان معادل 13.5درصد رشد کرده است.
متناسب با رشد بدهی دولت به بانک‌ها، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نیز افزایش قابل توجه 42.4درصدی داشته و به رقم 85هزار و 804میلیارد تومان در اسفند 93 رسیده و نسبت به رقم سال 92 به میزان 25هزار و 546میلیارد تومان افزایش داشته است.
این اقلام نشان‌دهنده این واقعیت است که متناسب با نیاز دولت به تسهیلات و اعتبارات بانک‌ها و رشد بدهی دولت، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و اضافه‌برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی نیز افزایش یافته است و رقم 104هزار میلیارد تومانی بدهی بخش دولتی و رقم 86هزار میلیارد تومانی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی به معضل و چالش بزرگ بانکداری کشور تبدیل شده است.
سپرده‌ها
یکی دیگر از اقلام مهم پولی و بانکی که رشد قابل توجه 28درصدی داشته و نشان‌دهنده تمایل بیشتر مردم به دریافت سود از سپرده‌های بانک‌هاست، رشد سرمایه‌گذاری مدت‌دار است که با رقم 610هزار میلیارد تومانی اسفند 93 نشان‌دهنده افزایش آن به میزان 135هزار میلیارد تومان است.
سپرده‌های دیداری مردم یا حساب‌های جاری بانک‌ها نیز با وجود رشد نقدینگی، کاهش داشته و با رشد منفی 7دهم درصدی به 85هزار و 588میلیارد تومان رسیده است.
سپرده‌های قرض‌الحسنه نیز به رقم 39هزار و 88میلیارد تومان رسیده و نسبت به سال قبل 15درصد افزایش داشته است.
این نکات نشان‌دهنده این واقعیت است که نزدیک به 82درصد سپرده‌های مردم در بانک‌ها را سپرده‌های مدت‌دار کوتاه‌مدت و بلندمدت تشکیل می‌دهد که به همه آنها سود تعلق می‌گیرد.
همچنین حدود 11درصد سپرده‌ها را سپرده‌های جاری و حدود 5درصد را سپرده‌های قرض‌الحسنه تشکیل می‌دهد و تمایل عموم سپرده‌گذاران به سپرده‌های دارای سود روبه افزایش است.
همچنین رقم سپرده‌های غیردولتی، در اسفند 93 به 747هزار و 217میلیارد تومان رسیده و نسبت به سال 92 به میزان 23درصد رشد کرده است.
بدهی غیردولتی شامل وام‌ها و اعتبارات بانکی نیز به رقم 630هزار و 905میلیارد تومان رسیده که رشد 16.7درصدی داشته است.
سپرده قانونی
از سوی دیگر، رقم سپرده قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی که یکی از شاخص‌های مهم کنترل نقدینگی محسوب می‌شود رشد 25درصدی داشته و به رقم 85 هزار و 36 میلیارد تومان رسیده است. سپرده دیداری بانک‌ها نزد بانک مرکزی نیز رقم 3932میلیارد تومان را داشته که با کاهش شدید 65درصدی مواجه بوده است.
از سوی دیگر، ارقام وام و سپرده بخش دولتی نزد بانک‌ها نیز به رقم 37هزار و 774میلیارد تومان رسیده و رشد 20درصدی داشته است.
وام‌ها و سپرده‌های ارزی نیز با ثبت رقم 146هزار و 705میلیارد تومان با کاهش و رشد منفی 13درصدی همراه شده است.
