10 سال از راه‌اندازی بورس کالای کشاورزی در کشور می‌گذرد و به‌دلیل حمایت نکردن دولت‌های قبل از بورسی شدن محصولات کشاورزی، تاکنون شاهد رونق این بازار نبوده‌ایم. اما براساس ماده 33 قانون بهره‌وری کشاورزی، قرار است تا قیمت تضمینی محصولات جایگزین خرید تضمینی دولت شود که این موضوع در نشست یک‌شنبه گذشته مسوولان ارشد وزارت امور اقتصادی و دارایی و مدیران سازمان بورس و اوراق بهادار مطرح و مورد بررسی قرار گرفت.
در این نشست علی صالح‌آبادی رییس سازمان بورس اوراق بهادار، مدیران چهار بورس کشور (کالا، انرژی، فرابورس و بورس اوراق بهادار)، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی تسویه وجوه و اوراق بهادار و معاون وزیر اقتصاد حضور داشتند.
براساس موضوعاتی که در این نشست مطرح شد، اجرای روش «قیمت تضمینی» به جای «خرید تضمینی» در محصولات کشاورزی دردستور کار بورس کالای ایران قرار گرفت. البته بورس کالا از ماه‌ها پیش و براساس ماده 33 قانون بهره‌وری کشاورزی همچنین ابلاغ وزیر جهاد کشاورزی به‌دنبال اجرای این قانون بود که به‌نظر می‌رسد به‌زودی شاهد درج قیمت‌های تضمینی کالاهای کشاورزی بر تابلوی معاملات باشیم.
کارشناسان معتقدند با اجرایی شدن سیاست قیمت تضمینی علاوه بر کاهش قابل‌توجه هزینه‌های دولت از خرید تضمینی و افزایش سود کشاورزان، قفل 10ساله رونق معاملات بورس کشاورزی نیز باز می‌شود.
در همین رابطه عضو هیات‌مدیره سازمان بورس از آمادگی بورس کالا برای اجرای روش «قیمت تضمینی» به جای «خرید تضمینی» در محصولات کشاورزی خبر داد و گفت: در شیوه جدید، هزینه‌های حمل‌ونقل و نگهداری و تحویل و انبارداری حذف و به دولت کمک می‌شود که از طریق سازوکار بورس از کشاورز حمایت کند.
قاسم محسنی گفت: اجرای ایده قیمت تضمینی از مدتی پیش مطرح بود و از آنجا که در ماده 32 قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی مصوب سال 89 آمده است: وزارت جهاد کشاورزی می‌تواند به‌جای خرید محصولات کشاورزی که قیمت تضمینی برای آن اعلام شده از روش قیمت تضمینی استفاده کند، این ایده در نشست اخیر مسوولان ارشد وزارت امور اقتصادی و دارایی و مدیران سازمان بورس و اوراق بهادار مطرح شد و نهایتا دردستور کار بورس کالا قرار گرفت.
رییس کمیته برنامه‌ریزی، سیاستگذاری و مدیریت ریسک سازمان بورس در تبیین روش جدید افزود: در روش قیمت تضمینی به‌جای اینکه دولت کالا را از کشاورز خریداری و انبار کند تا در مقطعی دیگر به فروش برساند، کشاورز خود- مستقیم یا با واسطه- کالایش را در بورس کالا عرضه می‌کند تا براساس مدل عرضه و تقاضا قیمت آن مشخص شود.
وی ادامه داد: در این شیوه اگر متقاضی حاضر شد محصول را به آن قیمتی که دولت تعیین کرده یا بالاتر از آن بخرد که معامله نهایی می‌شود اما اگر خریداران محصول را با قیمتی پایین‌تر از قیمت تضمینی بخرند، مابه‌التفاوت آن به کشاورز پرداخت خواهد شد.
تقویت بازار اولیه
محسنی به «بازارهای اولیه» به‌عنوان یکی دیگر از محورهای نشست اخیر مسوولان ارشد وزارت امور اقتصادی و دارایی و مدیران سازمان بورس و اوراق بهادار اشاره کرد و گفت: در این جلسه بیان شد که هدف اصلی ما در بازار سرمایه تقویت بازار اولیه است.
عضو هیات‌مدیره سازمان بورس، دومین هدف بنیادی را بسترسازی مناسب برای ایفای نقش قوی‌تر بورس‌های کالایی در اقتصاد دانست و افزود: با این اقدام هم کالاهای اساسی و استراتژیک بیشتری در این بورس‌ها دادوستد می‌شود و هم قیمت‌ها به سمت شفافیت بیشتر حرکت خواهد کرد. وی تصریح کرد: در بخش بازار مشتقه هم هدف ما این است که این بازار را تقویت کنیم؛ چون ابزارهایی برای پوشش ریسک‌های نوسان نرخ‌های مختلف کالا و ارز و طلا وجود دارد که می‌تواند بازار ثانویه را تقویت کند.
رییس کمیته برنامه‌ریزی، سیاستگذاری و مدیریت ریسک سازمان بورس افزود: بازار ثانویه نیز درنهایت از طریق نقدشوندگی لازم برای اوراق بهاداری که در بازار اولیه به فروش می‌روند، هم بر بازارهای اولیه تاثیر می‌گذارد و هم قادر خواهد بود به بورس‌های کالایی و انرژی عمق دهد.
محسنی در پاسخ به این سوال که دیدگاه‌های مدیران ارشد بازار سرمایه و مسوولان وزارت اقتصاد چه زمان جمع‌بندی و به‌صورت گزارش به دولت ارسال خواهد شد، گفت: این گزارش فصل‌های متعدد دارد؛ یک فصل آن مطالعه اسناد بالادستی مثل برنامه چهارم، برنامه پنجم، سیاست‌های کلی نظام، سند چشم‌انداز و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است که باید مطالعه و عملکرد بازار سرمایه درخصوص آن تشریح شود. از این جهت که بگوییم در زمینه اجرای این قوانین، تاکنون چه کارهایی انجام شده و چه کارهایی باقی‌مانده است.
وی گفت: فصل بعدی هم درخصوص وضع موجود بازار سرمایه و تشریح آن است که این دو فصل قرار است تا پایان شهریور جاری نهایی شود. به گفته عضو هیات‌مدیره سازمان بورس، فصول بعدی هم که به مطالعات کشورهای دیگر و نهایتا چالش‌هایی که پیش‌روی ماست، می‌پردازد و برنامه‌های پیشنهادی برای مقابله با این چالش‌ها را مطرح می‌کند، در ماه‌های بعد تکمیل خواهد شد.
