رحیم میدانی در پاسخ به «تعادل»: اعتبار طرح‌های تعادل‌بخشی آب را 24برابر کردیم
همزمان با آغاز گرم‌ترین فصل سال، همه توجه‌ها به مساله آب متمرکز می‌شود؛ شاید به همین خاطر است که نخستین هفته از تابستان را «هفته صرفه‌جویی در مصرف آب» نام‌گذاری کرده‌اند. نخستین روز از این هفته نیز مصادف با نشست خبری رحیم میدانی معاون وزیر نیرو در امور آب و آب و فاضلاب در ساختمان وزارت نیرو بود. البته میدانی ترجیح داد به جای اینکه در مورد هفته صرفه‌جویی در مصرف آب صحبت کند، تمرکز سخنان خود را روی وضعیت آب کشور قرار دهد.
معاون وزیر در امور آب و آبفای کشور در پاسخ به این سوال «تعادل» که چه میزان از افزایش بودجه 30.8درصدی وزارت نیرو در لایحه بودجه 94 به بخش آب و آبفا اختصاص داده شده است، گفت: «در قانون بودجه94 نسبت به 93 افزایش خوبی داشته‌ایم یعنی افزایش 34درصدی در جمع فصول داشته‌ایم.» به گزارش «تعادل» در لایحه بودجه سال 94 آمده است که اعتبار وزارت نیرو در این سال به 71هزار میلیارد تومان رسیده است. میدانی در ادامه در مورد اولویت‌های آب و آبفا در بودجه سال جاری به «تعادل» گفت: «ما افزایش عمده را به سمت اقدامات غیرسازه‌یی کشور بردیم؛ یک نمونه از آن هم طرح احیا و تعادل‌بخشی آب است که اعتبار آن را یک‌باره 24برابر کرده و به 320میلیارد تومان رساندیم.» وی ادامه داد: «اولویتی هم برای طرح‌های آبرسانی قایل شدیم. سدهایی که هدف آب شرب دارند و دارای پیشرفت فیزیکی بالایی هستند را در اولویت قرار دادیم و کمترین اعتبار را به سدهایی اختصاص دادیم که هدف شرب نداشتند.» وی در مورد اعتبارات بخش روستایی نیز گفت: «اعتبارات تامین آب شرب روستاها دو برابر شده و به 400میلیارد تومان رسیده است که این اتفاقی نادر در تاریخ آب کشور به شمار می‌رود و اگر 3سال
پیاپی ادامه داشته باشد ما قادر خواهیم بود میزان بهره‌برداری آب شرب روستایی را که الان 74.5درصد است به 90درصد برسانیم.»
رحیم میدانی با لحنی ملایم به این مساله که پرسش غالب اصحاب رسانه این است که «آیا امسال هم بحران آب داریم؟» اعتراض کرد و گفت: «نباید به بحران آب به صورت سالانه نگاه کرد. حواس ما باید معطوف به مشکلات آب باشد. نباید به محض اینکه یک بارندگی شد و قدری آب پشت سدها جمع شد یا جیره‌بندی نشد، گمان کنیم که مشکل حل شده است. این‌طور نیست!» وی افزود: «شاخص‌های توسعه پایدار و سنجش بحران آب با یک بارندگی تغییر چندانی نمی‌کند. بارندگی‌ها فقط مشکل را به صورت موقتی حل می‌کنند. منابع آب‌های زیرزمینی که امروز قریب به 55درصد از نیاز مصارف شرب و کشاورزی را تامین می‌کند به سمت نابودی و اضمحلال پیش می‌رود.» وی ادامه داد: «باید سه قوه دست به دست هم بدهند تا بتوانند در بهترین حالت تا 20سال آینده مشکل را حل کنند. ما باید در نظر داشته باشیم که این مشکل یک‌ساله ایجاد نشده که یک‌ساله برطرف شود.»
قانون‌گریزی عامل اصلی بروز بحران آب
این مقام دولتی در مورد دلایل بروز بحران آب اظهار داشت: «بحران آب به خاطر کمبود بارندگی‌ها نیست بلکه ناشی از عوامل انسانی است. مورد دردناکی که در این مساله با آن مواجه هستیم، قانون‌گریزی است. قوانین در کشور ما به خوبی اجرا نمی‌شود.» وی ادامه داد: «اگر قانون در کشور ما درست اجرا می‌شد، این تعداد چاه غیرمجاز نداشتیم، بیش از توان سفره‌های آب زیرزمینی برداشت نمی‌کردیم. مادامی که این روند قانون‌گریزی را ادامه دهیم، چه آب سطحی، چه آب زیرزمینی، چه کمیت و چه کیفیت آن همگی در معرض تهدید هستند.» وی همچنین تاکید کرد: «یکی از خطوط قرمز ما در برنامه‌ریزی برای آب، حق‌آبه است. حق‌آبه‌‌بر از نظر ما کسی است که واقعا صاحب حقی در آب است که این حقی تاریخی است. ما اگر نتوانیم نظم و قانون را در حوزه‌های آبریز کشور اجرایی کنیم، حق تمامی حق‌آبه‌بران کشور در معرض تهدید است. همه قوا به ویژه قوه مقننه باید در اجرای این قوانین به ما کمک کنند.»
آب اندازه دارد
وی در مورد فرهنگ‌سازی در زمینه مصرف آب گفت: «باید این فرهنگ را در کشور ایجاد کنیم که همه در چارچوب قانون از آب استفاده کنند.» وی با اشاره به آیه‌یی از قرآن که می‌گوید «ما آب را به اندازه نازل کرده‌ایم» گفت: «رفتارهای ما گاهی در کشور به گونه‌یی است که نشان می‌دهد به آب اندازه قایل نیستیم. برای آنها «پول نداریم، خزانه پول ندارد» قابل باور است اما «آب نداریم» امری عجیب و غریب و غیرقابل باور است. گویی آب اندازه ندارد.» وی هشدار داد: «آب به قدری کم است که مجبور شده‌ایم روی بسیاری از پروژه‌های آبی جدید سرمایه‌گذاری نکنیم چراکه این کار به نوعی ظلم به مردم است.»
میدانی با تاکید بر اینکه بیشتر کشورها از ضعف مدیریت آب بیش از کمبود آب رنج می‌برند، گفت: «نحوه برخورد و رفتارهای ما عامل اصلی بحران است. باید بدانیم که بی‌نظمی آفتی است که در همه جا خسارت‌زاست؛ آب نباید با بی‌نظمی مدیریت شود. ما به اصلاح مدیریت آب نیاز داریم.» وی تصریح کرد: «در مدیریت آب، وزارت نیرو تنها ارگان مسوول نیست؛ آب یک امر فرابخش است. هر چند قانون تولیت آن را به وزارت نیرو داده است اما بدون داشتن قوانین خوب و ضمانت اجرایی نمی‌توانیم آن را اداره کنیم.» وی طرح احیا و تعادل‌بخشی را در همین راستا قلمداد کرد. وی در نهایت هشدار داد: «آب را فدای میز ریاست خودمان نکنیم. این ما هستیم که باید فدای بهبود وضعیت آب کشور شویم.»
وی با اشاره به برنامه‌های شورای کرخه گفت: «امسال قرار بود سد کرخه 5میلیارد مترمکعب آب را تنظیم کند اما کل ورودی این سد حتی با احتساب آبی که پشت سد سیمره است به 1.2میلیارد مترمکعب می‌رسد.» وی ادامه داد: «این امر نشان‌دهنده کاهش 48درصدی حجم آن نسبت به سال گذشته است.» وی همچنین در مورد باروری ابرها نیز صحبت مختصری کرد و گفت: «برنامه باروری از 20اردیبهشت به پایان رسید و احتمالا از آذر یا دی دوباره از سر گرفته می‌شود. جمعا 270ساعت پرواز داشتیم که در 3پلی‌گن عملیاتی شمال غرب، ایران مرکزی و تهران انجام شد.» وی با بیان اینکه اکنون در مرحله مطالعات ارزیابی هستیم، گفت: «ما همیشه گفته‌ایم که در بهترین وضعیت، تاثیر ما بر میزان بارش، 10 تا 15درصد است.»
تجهیزات آب نیز باید استاندارد باشند
معاون وزیر در امور آب و آبفا درباره یکی از مصوبات مهم شورای‌عالی آب که به مقوله صرفه‌جویی در مصرف آب مربوط می‌شود توضیح داد و گفت: «تجهیزات آب نیز باید استاندارد باشند؛ یعنی باید برچسب آب داشته باشند. مورد دیگر در رابطه با این موضوع نیز، جلوگیری از واردات کالاها و تجهیزات غیراستاندارد است که سازمان استاندارد و وزارت صنعت، معدن و تجارت باید این کار را پیگیری کنند.» وی تاکید کرد: «برخی از کالاها باید استاندارد اجباری شوند. دولت نیز باید جلوی کالاهای غیراستاندارد را بگیرد.»
این مقام دولتی در ادامه سخنان با بیان اینکه کل بارندگی در سال جاری 183میلی‌متر بوده، گفت: «این امر کاهش 21درصدی در درازمدت و کاهش 14درصدی نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد.» وی همچنین با بحرانی خواندن حوزه خلیج فارس گفت: «این حوزه نسبت به درازمدت 38درصد کاهش بارندگی دارد. مثلا بوشهر 45درصد کاهش، خوزستان 46درصد کاهش و هرمزگان 64درصد کاهش بارندگی نسبت به درازمدت داشته است.» وی همچنین با اشاره به آمار 47ساله گفت: «رتبه ما در این 47سال، 39 است که این یعنی تنها 2سال بدتر از امسال بوده است؛ این وخامت اوضاع را نشان می‌دهد.» وی همچنین اعلام کرد: «آورد زاینده‌رود نسبت به گذشته 39درصد بهتر شده است. سد دوستی نیز که برای مشهد از اهمیت بالایی برخوردار است، وضعیت بهتری داشته است. اما سد مارون 56درصد کاهش داشته است.» وی وضعیت سدهای تهران را نسبت به سال گذشته مثبت ارزیابی کرد و گفت: «آورد سدها نسبت به سال گذشته افزایش 36درصدی داشته اما نسبت به میانگین درازمدت هنوز فاصله زیادی داریم.»
وی در توضیح طرح‌های سنندج گفت: «این طرح‌ها بیشتر اصلاح پمپاژ بودند. ما آبی در سدها داریم که اصطلاحا به آن حجم مرده سد می‌گویند. یعنی تراز سد از یک میزانی که پایین‌تر برود، نمی‌تواند سوار تونل شود و نیازمند تاسیساتی است تا این کار را انجام دهد.» وی ادامه داد: «ما این طرح را به صورت امتحانی انجام دادیم که جواب داد و اکنون قصد انجام آن را داریم.»
میدانی در مورد اقداماتی که برای کنترل مصرف مشترکان صورت می‌گیرد، گفت: «تلاش ما بر این است که ابتدا با اقدامات فرهنگی به کنترل مصرف برسیم. اما به دنبال اقداماتی برای تشدید پله‌ها نیز هستیم.» وی ادامه داد: «در حال حاضر مصرف 20مترمکعب، هنجار مصرف مردم در یک خانواده چهار نفره است. ما قصد داریم به ازای هر 5مترمکعبی که به مصرف اضافه می‌شود، مخصوصا بالای 40مترمکعب، پله‌ها را زیاد کنیم. اما این امری است که باید تا پایان تیرماه به تصویب شورای اقتصاد برسد.» وی تاکید کرد: «هدف ما از پله‌ها، کسب درآمد نیست بلکه کنترل مصرف است، هدف اصلاح رفتار مصرف‌کنندگان است.»
وی در مورد وضعیت کیفیت آب کارون، گفت: «متاسفانه هنوز کیفیت آب کارون بهبود نیافته است و برای بهبود کیفیت آب این بخش باید تصفیه‌خانه ساخته شود اما به دلیل نبود منابع مالی در این زمینه با مشکل روبه‌رو هستیم.»
اعتراف به خطای انسانی در سد گتوند
معاون وزیر در مورد آخرین وضعیت سد گتوند، اعلام کرد: «اختلاف نظر زیادی درباره این سد وجود دارد تا جایی که برخی افراد معتقدند فعالیت این سد باید متوقف شود.» وی ادامه داد: «در حال حاضر این پرونده به موسسه آب دانشگاه تهران ارجاع داده شده و به زودی راه‌حل نهایی اعلام می‌شود.» وی با اقرار به اینکه خطای انسانی در این پروژه وجود داشته، افزود: «باید تلاش کنیم آب شور موجود در مخزن را تخلیه کنیم. اما برچیدن سد در ادبیات سدسازی معنایی دارد. به هر حال باید از گذشته عبرت بگیریم و اشتباهات خود را کم کنیم.»
