با گرمتر شدن هوا هر سال تقاضا برای محصولات و کالاهای سرمایشی مانند کولر آبی افزایش مییابد، اما بازار این کالاها این روزها بیرونق است. در همین حال، به گفته کارشناسان و فعالان بازار لوازم خانگی، میزان تولید کولر آبی امسال نسبت به سال گذشته روند نزولی داشته و این صنعت با گذشت چند ماه از گرما در خواب تابستانه بهسر میبرد و سایه رکود بازار مسکن بر سر این صنعت نیز سایه افکنده است.
در همین حال، جواد نوفرستی مشاور اقتصادی انجمن لوازم خانگی درباره وضعیت تولید سیستمهای خنککننده به «تعادل» میگوید: مردم ایران بهدلیل شرایط جغرافیایی از وسایل سرمایشی همچون کولر آبی و گازی برای مصارف خانگی استفاده میکنند. درحال حاضر رکود مسکن نیز اثر شدیدی بر کاهش فروش این صنعت برجای گذاشته است.
وی بااشاره به تولید کولرهای آبی در داخل کشورمان، میافزاید: خوشبختانه صنعتگران برای تولید این وسیله با مشکل خاصی روبهرو نیستند چراکه تمام مواد اولیه این صنعت ساخت داخل است و هیچ وابستگی به مواد وارداتی تا به امروز نداشتهایم، بنابراین واردات کولر آبی به کشورمان بیمعنی است.
مشاور اقتصادی انجمن لوازم خانگی ادامه میدهد: تقاضای بازار و کل تولید در حوزه کولرهای آبی در سال حدود ۸۰۰هزار تا یکمیلیون دستگاه است، اما امسال بهدلیل اوضاع نامناسب اقتصادی با افت تولید مواجه بوده است. درواقع بخشی از این تولید برای جایگزینی وسایل فرسوده است، یعنی ۴۰درصد از تولید یکمیلیون دستگاه برای جایگزینی یا ایجاد خطوط جدید کاربرد دارد و ۶۰درصد مابقی نیز به امر ساختوساز (مسکونی- اداری)، به کار رفته میشود.
عمر مفید کولرهای آبی حداقل 10سال
وی میافزاید: در دنیا برای استفاده از لوازم خانگی استاندارد یا عمر مفید تعیین میشود که عمر مفید کولر گازی بهصورت خوشبینانه ۸ الی ۱۰سال است، درواقع استفاده بیش از ۱۰سال منجر به افت کیفیت محصول میشود و شرکتها نیز دیگر در زمینه خدمات پس از فروش سرویسدهی نخواهند کرد. این اقدامات در ایران بالعکس است یعنی کاربران مصارف لوازم خانگی بیش از حد ظرفیت از این دستگاهها استفاده میکنند که این موضوع خود یک نوع آسیب محسوب میشود.
نوفرستی تصریح میکند: عمر مفید کولرهای آبی در ایران بالای ۱۵سال است که بیتوجهی استفادهکنندگان به راهاندازی خط جدید باعث افزایش قیمت مصرف برق و آب میشود. امیدواریم مردم باتوجه به شرایط بحرانی آب و برق از این نوع شیوه اقدامات صرفنظر کنند و تصمیمات کارشناسی شده بهتری را در این باره اتخاذ کنند.
وی میگوید: در حوزه کولرهای گازی شدیدا با موضوع مصرف برق مواجه هستیم، یعنی این نوع صنایع سیستمهای سرمایشی سه تا پنج برابر نسبت به کولرهای آبی معمولی برق مصرف میکنند. باتوجه به شرایط اقلیمی ایران کولرهای آبی بهخوبی جوابگوی مصرفکنندگان است، اما کماکان کمبود دو انرژی همچون برق و آب در کشورمان ازجمله مشکلات دنبالهدار بهشمار میرود.
نوفرستی تصریح میکند: باتوجه به بحران کمآبی در کشورمان صنعت کولرهای آبی نیز بالای ۱۰۰لیتر آب مصرف میکند که این موضوع نیز در این شرایط خود معضلی است. امیدواریم که صنعتگران با آشنایی به متدهای روز دنیا اقداماتی در زمینه کاهش مصرف انرژی اندیشیده و آن را در صنایع داخلی کشور بهکار برند.
تولید کولرهای آبی با رتبه A
وی میافزاید: عمده کولرهای آبی در رده انرژی F یا G قرار دارند که این نوع رتبه باعث کاهش راندمان محصول میشود. اما با حمایتهای اخیر سابا (سازمان بهرهوری انرژی ایران) در زمینه تولید کولرها آبی با راندمان بالا باعث ایجاد رتبه A بین کولرهای آبی شدهایم که این موضوع هنوز بهصورت چشمگیر بین محصولات پدیدار نشده است، اما خود خبری خوش بهشمار میرود.
نوفرستی ادامه میدهد: مردم کشورمان بیشتر مصرفکننده کولرهای آبی با رده F و G هستند درواقع افراد به موضوع انرژی کمتر توجه یا بهنوعی هرگز اهمیت نمیدهند چراکه تا به امروز ما هرگز بهای واقعی انرژی را در کشور پرداخت نکردهایم.
وی در پاسخ به اینکه از زمان اجرای هدفمندی یارانهها مصرف کولرهای گازی تا چه میزان کاهش پیدا کرده است؟ میگوید: در مناطق جنوب کشور چه در حوزه شهری و چه در روستایی کولر گازی جزو کالاهای لاینفک زندگی افراد بهشمار میرود، اما در مناطق مرطوبی همچون تهران استفاده از کولر گازی را میتوان بهعنوان کالای لوکس یا مدرن تلقی کرد.
نوفرستی معتقد است، هر کولر آبی طبق گفتههای وزارت نیرو ۶۰۰ تا ۶۵۰کیلووات برق مصرف میکند که هزینه آن حدود ۳۰هزار تومان میشود پس با اجرای هدفمندی یارانهها و افزایش قیمت برق برای کولرهای گازی این مبلغ به ۱۵۰هزار تومان میرسد که این موضوع هنوز منجر به افت مصرف کولر گازی نشده است.
داعش باعث برهم خوردن
بازار صادراتی
فرهاد رهنما، عضو انجمن صنایع لوازم خانگی درباره وضعیت صنایع سرمایشی کشور میگوید: سیستمهای کمپرسی و تحتفشار و... ازجمله صنایع سرمایشی بهشمار میروند که این وسایل برای سالنهای با متراژ بالا کاربرد دارد. رهنما معتقد است که در حال حاضر باوجود مناطق گرم و خشک موجود در ایران کولرهای گازی بهترین محصول برای استفاده بهشمار میروند. وی میافزاید: کشورهای خشک و کویر ایران از قدیم از این نوع وسایل بهعنوان خنککننده استفاده کردهاند که این نوع شیوه اقدامی اشتباه تلقی میشود. در حال حاضر در امریکا و تگزاس شاهد استفاده از کولرهای آبی هستیم این درحالی است که کشورهای اروپایی بهدلیل شرجی بودن هوا از این نوع وسیله هرگز استفاده نمیکنند. رهنما میافزاید: ایران به تنهایی تامینکننده کولرهای آبی است، این درحالی است که قبل از برهم خوردن اوضاع منطقهیی عراق این کشور بهعنوان بزرگترین بازار ایران بهشمار میرفت. هماکنون نیز آسیای میانه و افغانستان بازارهای ثابت این کالای صنعتی محسوب میشوند.
چین و ژاپن سکاندار تولید کولر گازی
وی تصریح میکند: چین و ژاپن سکاندار تولید کولرهای گازی بهشمار میروند. این درحالی است که ظرفیت تولید این کشورها به چند میلیون میرسد و با نازلترین قیمت تمام شده در بازار جهانی ورود پیدا کردهاند.
به گفته رهنما کولرهای آبی از لحاظ صرفه اقتصادی، کارایی، کیفیت و سلامتی جا دارد که مورد حمایت بیشتری قرار بگیرد.
رهنما میافزاید: در حال حاضر تقاضا کمتر از عرضه است بنابراین امکان افزایش قیمت برای تولیدکننده وجود ندارد. درواقع در تولید کولرهای آبی قیمت مواد اولیه همچون موتور آن از بیشترین قیمت برخوردار است که این روزها بازار فولاد نیز روند ثابتی را طی میکند بنابراین توان خرید مردم نیز کاسته شده و قیمتها روال ثابتی را طی خواهند کرد. وی تصریح میکند: ورود صنعت کولرسازی در کشورمان به زمان قبل از انقلاب بازمیگردد که متخصصان ایرانی در این باره از تولید کشور امریکا تقلید کرده و امروز نیز این صنعت را برای بازار خود به تسخیر درآوردهاند و در حال حاضر نیز این صنعت بومی شده است. درواقع اگر دولت توانایی تولیدکننده ایرانی را در این باره تقویت کند شاهد خط تولید جدید در کشورهای آسیای میانه هستیم.
ایران تولیدکننده کولر گازی بود
علیرضا خزاعی مشاور کمیسیون صنایع مجلس نیز بااشاره به اوضاع صنعت کولر میگوید: صنایعی چون کولر آبی از ۵۰سال گذشته به داخل کشور ما وارد شد، که افغانستان و عراق پایههای ثابت این بازار محسوب میشوند. درواقع براساس شرایط بازار حدود یکمیلیون دستگاه کولر آبی موردنیاز در کشور تولید میشود که برخی شرکتها در زمینه کاهش مصرف انرژی نوآوریهایی را ابداع کردهاند.
وی میافزاید: در ۵۰سال گذشته نیز شاهد ورود کولرهای گازی وارداتی بهصورت پنجرهیی بودهایم که این نوع کولرها مصرف مناطق جنوب کشور بوده است. وی ادامه میدهد: در زمینه تولید کولرهای گازی ۲۰سال گذشته نیز تولیداتی را در شمال کشور داشتیم که بهدلیل عدم حمایتهای لازم از قبیل عدم تخصیص ارز مبادلهیی و تغییر تعرفههای واردات این تولید با شکست مواجه شد و امروز نیز شاهد ورود این کالا ازسوی کشورهای دیگر به داخل کشور هستیم. خزاعی اظهار میکند: در حال حاضر در زمینه کولر گازی ورود 300 تا 400هزار دستگاه از کشورهای دیگر را شاهد هستیم اما بهدلیل بومی شدن صنعت کولرهای آبی با مازاد تولید مواجه هستیم که امیدواریم با ایجاد رونق در بازار این مشکلات برطرف شود.