گروه غذا و دارو محمد مهدی حاتمی
مسوولان سازمان حفظ نباتات در مورد کشاورزی ارگانیک صحبت کرده‌اند و با این حال مسوولیت بررسی میزان سموم باقی‌مانده در محصولات کشاورزی را متوجه وزارت بهداشت می‌دانند. از طرف دیگر، رییس انجمن ارگانیک ایران می‌گوید که مسوولیت تضمین سلامت محصولات کشاورزی تا پیش از ارایه محصول به بازار برعهده وزارت کشاورزی و در مرحله عرضه برعهده وزارت بهداشت است و با این حال، هیچ یک از این دو وزارتخانه به این وظیفه نظارتی‌شان عمل نکرده‌اند.
رییس سازمان حفظ نباتات کشور میزان سم مصرفی در تولیدات کشاورزی ایران را نصف میانگین جهانی عنوان و اعلام کرد که خیار با 3درصد آلودگی، پرمخاطره‌ترین محصول کشاورزی است.
محمدعلی باغستانی گفت: بیشترین مبارزه شیمیایی و استفاده از سم برای محصولاتی مانند گندم و برنج است درحالی که برای تولید محصولاتی مانند انار، کیوی، انجیر و... از هیچ سمی استفاده نمی‌شود. به گفته وی، میزان مصرف سم در تولید محصولات کشاورزی طی 20سال اخیر یک‌سوم کاهش یافته و از 30هزار تن در سال به 21هزار تن رسیده است و همه سموم مصرفی تایید شده در سایت سازمان حفظ نباتات موجود است. باغستانی گفت: براساس قانون وظیفه پایش و ارزیابی باقی‌مانده‌های شیمیایی درمحصولات کشاورزی برعهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و اگر محصول آلوده‌یی مورد شناسایی قرار گیرد، این وزارتخانه است که نباید اجازه عرضه آن را در بازار بدهد.
پای بیمه‌ها هم در میان است
رییس سازمان حفظ نباتات کشور تصریح کرد: اگر محصول کشاورزی به دلیل بالا‌بودن باقی‌مانده‌های سموم و کودهای شیمیایی امحا شد و از بین رفت باید بیمه تضمین کیفیت تولید و خسارت کشاورز ازسوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پرداخت شود اما تاکنون این قانون ازسوی وزارت بهداشت اجرایی نشده و این وزارتخانه هنوز آیین‌نامه اجرای آن را تهیه نکرده است. وی ضمن بیان اینکه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مسوول برخورد با محصولات کشاورزی آلوده است، اظهارکرد: به دلیل مسایل ناشی از تحریم‌های غرب 90درصد سموم وارد شده به کشور به صورت سموم آماده مصرف یا ماده تکنیکال سم از مبدا هند و چین تامین می‌شود که البته از نظر سلامت و کیفیت همه سموم وارداتی به کشور در هیات نظارت بر سموم با عضویت همه دستگاه‌های متولی مورد تایید قرار می‌گیرد.
مصرف سم در ایران نصف جهان
وی با بیان اینکه هر سمی که می‌خواهد به صورت رسمی وارد شود، مجوز آن را سازمان حفظ نباتات صادر می‌کند، اظهار کرد: 21 تا 22هزار تن سم آماده مصرف در سال‌های گذشته وارد شده است که البته میزان ماده موثر سم مهم‌تر از آن است، چرا که میزان ماده موثر سم حدود 35 تا 40درصد است و اگر بخواهیم این میزان را در کل سم آماده مصرف در کشور محاسبه کنیم، به عددی حدود 8هزار تن می‌رسیم که اگر این عدد را تقسیم بر 16میلیون هکتار سطح زیر کشت اراضی کشاورزی کنیم، میزان مصرف ماده موثر سم در هر هکتار به حدود 562گرم می‌رسد که این میزان نصف یک کیلوگرم ماده موثر مصرفی سم درجهان است.
باغستانی ادامه داد: بسیاری از شرکت‌های معتبر دنیا امروزه ماده تکنیکال تولید سم خود را از هند و چین تامین می‌کنند. بنابراین نمی‌توان گفت همه سموم تولیدشده درهند و چین بی‌کیفیت هستند و اگر باز هم کسانی معتقدند کیفیت سموم مصرفی درکشور پایین است به صورت دقیق به سازمان حفظ نباتات اطلاع‌رسانی کنند تا با آنها برخورد شود، چراکه این سازمان به صورت هفتگی و ماهانه با یکی دو مورد تخلفات صورت گرفته در این زمینه برخورد می‌کند و خطوط بسیاری تاکنون جریمه یا تعطیل شدند.
در این‌باره با صدرالدین نیاورانی رییس انجمن ارگانیک ایران تماس گرفتم. به گفته نیاورانی میزان کل تولید محصولات کشاورزی درکشور که به شیوه ارگانیک تولید می‌شوند، کمتر از 0.1درصد از کل تولیدات کشاورزی است. از نیاورانی در مورد مسوولیت پایش میزان سموم مصرفی مجاز برای کشت محصولات کشاورزی می‌پرسم و اینکه قانونی که وزارت بهداشت را مسوول نظارت بر آلودگی سموم درمحصولات کشاورزی می‌داند تا حدی خلاف انتظار به نظر می‌رسد. می‌شنوم: «مسوولیت پایش محصول کشاورزی از نظر سلامت در مراحل کاشت، داشت و برداشت برعهده وزارت جهاد کشاورزی است، اما به محض اینکه محصول برداشت شد و به بازار رفت، مسوولیت نظارت بر سلامت آن بر عهده وزارت بهداشت است.» رییس انجمن ارگانیک اما از عملکرد هیچ یک از این دو نهاد دولتی راضی نیست و معتقد است هیچ یک وظایف‌شان را به درستی انجام نداده‌اند. نیاورانی هم مانند باغستانی معتقد است که خیار و گوجه‌فرنگی گلخانه‌یی، آلوده‌ترین محصولات کشاورزی مورد و صرف مردم به لحاظ دارا بودن سموم‌اند. معاون فنی سازمان حفظ نباتات کشور نیز تامین و تولید غذای سالم را وظیفه دولت دانست و در مورد آخرین وضعیت سلامت محصولات کشاورزی و
مصرف سم در کشور توضیحاتی را ارایه کرد. به گزارش مهر، یحیی ابطالی گفت: براساس آخرین ارزیابی‌های سازمان غذا و دارو که دو هفته قبل در کمیسیون بهداشت مجلس مطرح شد، میزان باقی‌مانده سموم در خیار ۳درصد بیشتر از حد مجاز اعلام شد ضمن اینکه در تمام دنیا ۵درصد خطا پذیرفته شده است.
معاون فنی سازمان حفظ نباتات کشور در مورد تولید محصولات ارگانیک درکشور اظهار داشت: در تمام دنیا هیچ کشوری بیش از ۳ تا ۵درصد تولید محصول ارگانیک ندارد.
ابطالی با بیان اینکه امنیت غذایی شامل دو بخش تامین غذای کافی و سلامت آن است، گفت: تولید محصول ارگانیک در شرایط برتر اتفاق می‌افتد یعنی در زمینی که به مدت ۳سال در آنجا از هیچ نوع کود شیمیایی و سمی استفاده نشده و با آبی که حاوی عناصر سنگین است، آبیاری نشده است. وی تصریح کرد: ما اصلا به دنبال این تولید محصول ارگانیک نیستیم، درحال حاضر ۸۰درصد نیاز غذایی کشور در داخل تامین می‌شود و ما باید برای تامین ۲۰درصد باقی‌مانده نیز تلاش و محصول سالم وارد جامعه کنیم.
