مدیرعامل پالایشگاه سیراف در پاسخ به «تعادل»: با الگوی سیراف، پتروشیمی ایجاد کنیم
گروه پتروشیمی نادی صبوری
قرار بر این بود که روزنامه «تعادل» نیز به عنوان رسانه‌یی که 2 صفحه را به پوشش اخبار صنعت نفت و پتروشیمی تخصیص داده، نماینده‌یی را در مراسم افتتاح پالایشگاه سیراف داشته باشد، اما در لحظات آخر همه‌چیز تغییر کرد و ناگهان «روزنامه‌ها» به‌طور کلی از این برنامه کنار گذاشته شدند.
البته این نخستین‌بار نیست که هماهنگ‌کنندگان وقتی با محدودیت روبه‌رو می‌شوند، در نخستین گام روزنامه‌ها را قربانی کرده و تنها به خبرگزاری‌ها بسنده می‌کنند. در واقع در این موارد بدون توجه به اینکه کدام یک از رسانه‌ها اخبار را با عمق بیشتری پوشش می‌دهند، در ساده‌ترین و بدون زحمت‌ترین حرکت عده‌یی به صورت «دسته‌یی» کنار گذاشته می‌شوند که بهتر است در موارد بعدی رویکرد منصفانه‌تری ازسوی روابط عمومی‌های هماهنگ‌کننده اتخاذ شود. از تمام اینها که بگذریم علیرضا صادق‌آبادی مدیرعامل پالایشگاه سیراف پیش از این اذعان کرده بود که با به نتیجه رسیدن این طرح، ایران می‌تواند در توسعه پارک‌های پتروشیمی نیز پیش برود. روز گذشته کلنگ این طرح با حضور بیژن زنگنه وزیر نفت و اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور زده شد. وزیر نفت در این مراسم بیان می‌کند: «این نخستین‌بار است که برای تخصیص خوراک به پالایشگاه‌ها فراخوان گذاشته شده و بهترین‌ها از نظر مدیریتی و مالی انتخاب شده‌اند و تلاش می‌شود این موضوع (تخصیص خوراک از طریق فراخوان) در پتروشیمی‌ها نیز اجرا شود.» معاون اول رییس‌جمهور نیز که صفت «نخستین اجرای واقعی اصل44» را برازنده پالایشگاه
سیراف می‌داند، بیان می‌کند: «جلوگیری از خام‌فروشی، مشارکت بخش خصوصی و مشارکت مردم مصداق‌های اقتصاد مقاومتی است که در این طرح وجود دارد». البته با توجه به اینکه بخش خصوصی در ایران اکنون ضعیف شده است، و وزیر نفت پیش از این اشاره کرده بود اما با تمام تلاش وزارت نفت درصدی از این پالایشگاه در نهایت به بخش خصوصی «واقعی» واگذار نشد.
طرح فراگیر پالایشی سیراف در قالب هشت پالایشگاه میعانات گازی مستقل هریک به ظرفیت ۶۰هزار بشکه در روز به همراه تاسیسات یوتیلیتی، پشتیبان و واحدهای فرآیندی مشترک در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس‌جنوبی (سایت پارس 2) راه‌اندازی خواهد شد. شرکت‌های ناموران، گسترش انرژی پاسارگاد، سازه نارگان فالکون، تاپیکو، تناوب، ساتا و پترو فرآیند و انرژی امین کسری شرکت‌هایی هستند که پس از فراخوان عمومی برنده مناقصه توسعه پالایشگاه‌های سیراف شدند. با به نتیجه رسیدن پالایشگاه سیراف بسیاری از واحدهای پتروشیمی کشور که «liquid bas» هستند می‌توانند دچار تحول جدی شوند.
علیرضا صدری مدیرعامل پتروشیمی تبریز که اکنون نفتای خود را از پالایشگاه آبادان تامین می‌کنند، درباره تاثیر راه‌اندازی پالایشگاه سیراف بر واحدهای پتروشیمی به «تعادل» می‌گوید: «نفتا بسیار با ارزش است چراکه ما در واحدهای «liquid base» می‌توانیم آن را به اتیلن تبدیل کنیم». او در ادامه بیان می‌کند: «ما در پتروشیمی تبریز یکی از متقاضیان این واحد بودیم چراکه درصورت برنده شدن درمناقصه می‌توانستیم از تامین شدن خوراک نفتای این پتروشیمی مطمئن باشیم اما به هر دلیل متاسفانه در این مناقصه برنده نشدیم».
پتروشیمی‌ها متاثر از افزایش تولید نفتا
128هزار بشکه نفتای سبک ١٤٧هزارو٦٠٠ بشکه نفتای سنگین طبق گفته بیژن زنگنه بخشی از محصولات پالایشگاه سیراف خواهند بود. صدری که از مدیران با تجربه و قدیمی پتروشیمی کشور است، در ادامه بیان می‌کند: «نفتایی که در پالایشگاه سیراف تولید شود، می‌تواند هم خوراک واحدهای پتروشیمی قرار گرفته و هم صادر شود».
علیرضا صادق‌آبادی مدیرعامل پالایشگاه سیراف در تماس تلفنی راجع به تاثیر راه‌اندازی این پالایشگاه بر صنعت پتروشیمی به «تعادل» می‌گوید: «اکنون 70درصد خوراک پتروشیمی‌ها در دنیا نفتاست. نفتای سبک خوراک واحدهای الفینی و نفتای سنگین خوراک واحدهای آروماتیکی را تامین می‌کند. گزارش‌های اوپک نیز نشان می‌دهد نفتا بیشترین رشد تقاضا را در دوره‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تا سال2040 خواهد داشت» اما یکی از مهم‌ترین دلایل رشد تقاضا برای نفتا در جهان اکنون بازار رو به رشد صنعت پلاستیک است. صادق‌آبادی در این زمینه بیان می‌کند: «پلاستیک با نفتا رابطه‌یی مستقیم دارد و برخلاف بنزین که با رشد اقتصادی، تقاضا برای آن کاهش می‌یابد، پلاستیک درچنین وضعیت‌هایی با افزایش تقاضا روبه‌رو می‌شود». او در ادامه می‌گوید: «نفتای تولیدشده از پالایشگاه سیراف در فاز اول صادرشده و در فازهای بعدی می‌تواند موجب تاسیس واحدهای پتروشیمی در اطراف این مجموعه شود».
البته این اظهارنظر صادق‌آبادی درحالی صورت می‌گیرد که قیمت نفتا باعث می‌شود اکنون در ایران برخی از واحدهای پتروشیمی تمایلی به استفاده از خوراک مایع نداشته باشند. البته طراحان پالایشگاه سیراف در مقابل ادعا می‌کنند که در ساده‌ترین حالت نفتای تولیدشده از این پالایشگاه را صادر خواهند کرد که خود سود بالایی برای آنها خواهد داشت.
البته مدیرعامل پالایشگاه سیراف اکنون طرح‌های بلندپروازانه‌یی برای ادامه این طرح در سر دارد که باید دید در ادامه تا چه میزان امکان عملی شدن آنها فراهم خواهد شد. او در این زمینه به «تعادل» می‌گوید: «باید درمرحله بعد نفتا را به محصول نهایی تبدیل کنیم چراکه اگر بتوانیم به تولید پلاستیک از این میزان نفتا دست پیدا کنیم، 75میلیون تقاضا تنها در بازار ایران برای آن وجود دارد». او ادامه می‌دهد: «اکنون 95درصد پلاستیک درجهان به وسیله نفتا تولید می‌شود و اگر ما بتوانیم با الگوی ابتدایی پالایشگاه که پول‌های خرد در جامعه را که مسبب تورم بودند در چرخ توسعه آورد، به توسعه واحدهای پتروشیمی نیز ادامه دهیم، موفق خواهیم بود». علیرضا صدری مدیرعامل پتروشیمی تبریز البته به «تعادل» می‌گوید که با به نتیجه رسیدن تولید این پالایشگاه آنها متقاضی نفتا خواهند بود. البته درحال حاضر اکثریت قریب به اتفاق طرح‌های توسعه پتروشیمی‌های کشور بر پایه خوراک گاز قرار دارند و سرمایه‌گذاران کشور انگیزه خاصی برای گسترش پتروشیمی‌های خوراک مایع- که مهم‌ترین خوراک‌شان را نفتا تشکیل می‌دهد- ندارند. این درحالی است که هم‌اکنون بخش عظیمی از انبارهای جنوب
کشور توسط حجم مازاد نفتای تولیدی پالایشگاه‌های نفت کشور اشغال شده است.
او همچنین روز گذشته در آیین افتتاح رسمی این پروژه با بیان اینکه پالایشگاه‌ها یا در نزدیکی محل تامین خوراک یا در نزدیکی بازار مصرف ساخته می‌شوند، تصریح کرد: باتوجه به این ویژگی‌ها (نزدیک بودن به محل تامین خوراک و بازار مصرف)، تصمیم گرفته شد که پارک پالایشگاهی سیراف در مجاورت محل تولید خوراک (پارس‌جنوبی) احداث شود. وی افزود: در نتیجه هزینه‌های ثابت سرمایه‌گذاری برای احداث خط لوله و ایستگاه‌های پمپاژ، مخازن ذخیره‌سازی خوراک، همچنین سرمایه در گردش برای تامین خوراک کاهش می‌یابد.
صادق آبادی با بیان اینکه اگر این پالایشگاه به نقطه‌یی دورتر از محل تولید خوراک منتقل می‌شد مجبور بودیم خوراک را با خط لوله یا کشتی منتقل کنیم، اظهار کرد: در این صورت ذخیره‌سازی خوراک از دو روز کنونی به حداقل ١٤ و حداکثر ٢٥روز افزایش می‌یافت. مدیرعامل شرکت زیرساخت فراگیر پالایشی سیراف، ادامه داد: «در این صورت، سرمایه‌گذاری ثابت برای احداث مخازن ذخیره در سناریو اول (بدون احتساب هزینه‌های مربوط به ایستگاه‌های خط لوله و پمپاژ) حدود ٧٢میلیون دلار و در سناریو دوم حدود ١٣٨میلیون دلار افزایش پیدا می‌کرد.»
به گفته وی همچنین سرمایه در گردش هم با احتساب قیمت ٥٠دلار به‌ازای هر بشکه میعانات گازی در سناریو اول و دوم به‌ترتیب ٣٠٠میلیون دلار و ٥٧٥میلیون دلار افزایش پیدا می‌کرد. صادق‌آبادی اعتقاد دارد استفاده از بندر صادراتی و تخصیص چهار پست اسکله به طرح سیراف باعث کاهش ٤٠٠میلیون دلار سرمایه‌گذاری خواهد شد. وی همچنین به ساخت واحدهای ١٠٠هزار بشکه‌یی در این مجموعه به‌عنوان یکی از مزایای طرح اشاره کرد و افزود: به‌جای اینکه یک واحد ١٢٠هزار بشکه‌یی در مدت چهار سال ساخته شود، واحدهای ١٠٠هزار بشکه‌یی، سه ساله ساخته خواهند شد و یک سال دیرتر انجام شدن از لحاظ اقتصادی، معادل ٢٠درصد گرانتر تمام شدن این بخش از پروژه است.
سیراف الگوی خوراک پتروشیمی شود
بیژن زنگنه وزیر کهنه‌کار کابینه روحانی در دوران سابق کاری خود به «عدم اعتقاد به پالایشگاه‌سازی» معروف بوده است. درمورد سیراف اما زنگنه بیشترین دقت و اعمال نظر را به خرج داد تا این طرح برایش مورد قبول و دلنشین باشد.
یکی از این موارد «اجبار سرمایه‌گذاران در این طرح به عرضه 30درصد سهام بعد از رسیدن به تولید در بورس» بود. اظهارات وزیر نفت در مراسم افتتاح این پروژه نشان داد که زنگنه از نحوه اجرایی شدن آن رضایت جدی داشته و قصد الگو‌برداری از آن در دیگر مسایل صنعت نفت را دارد. مهر صحه بر این مدعا این اظهارات وزیر نفت است: «تلاش می‌کنیم سیاست تخصیص خوراک را از طریق فراخوان که در پالایشگاه‌های سیراف برای نخستین‌بار اجرا شد، در بخش پتروشیمی‌ها هم اجرا کنیم.»
او در ادامه افزود: «این نخستین‌بار است که برای تخصیص خوراک به پالایشگاه‌ها فراخوان گذاشته شده و بهترین‌ها از نظر مدیریتی و مالی انتخاب شده‌اند و تلاش می‌شود این موضوع (تخصیص خوراک از طریق فراخوان) در پتروشیمی‌ها نیز اجرا شود.» زنگنه در ادامه وعده داد که کار عملیاتی ساخت این هشت پالایشگاه بیش از «دو سال» زمان نبرد و اگر وضع کشور «بهتر» باشد که اشاره وزیر به احتمال برداشته شدن تحریم‌ها بعد از تیر ماه است، عملیات ساخت این پالایشگاه سریع‌تر می‌شود.
زنگنه یادآور شد: با احداث این پالایشگاه‌ها، دیگر میعانات گازی را که با تکمیل فازهای پارس‌جنوبی تولید آن به یک‌میلیون بشکه در روز می‌رسد، صادر نخواهیم کرد. وزیر نفت با بیان اینکه بررسی‌های بازار نشان می‌دهد ما مشکلی برای فروش فرآورده‌های نفتی این پالایشگاه‌ها بعد از بهره‌برداری کامل در سال٩٧-٩٦ نداریم، تصریح کرد: تولید روزانه این پالایشگاه‌ها طبق الگوی پیشنهادی ما (وزارت نفت) ٢٥هزار بشکه گاز مایع، ١٢٨هزار بشکه نفتای سبک، ١٤٧هزار و ٦٠٠بشکه نفتای سنگین، ٢٩هزار و ٦٠٠بشکه سوخت جت و ١٤٩هزار و ٦٠٠بشکه نفت‌گاز خواهد بود.
ابراز علاقه جهانگیری به وزارت نفت
مانند بسیاری از برنامه‌های خبری، حضور معاون اول رییس‌جمهور در افتتاح پالایشگاه سیراف نیز با حواشی تقریبا نامرتبط با اصل خبر همراه بود. این حاشیه به‌واسطه سوال‌های مکرر از جهانگیری راجع به واگذاری فروش نفت به «بخش خصوصی» در ایران صورت گرفت. درنهایت معاون اول رییس‌جمهور با انتقاد از فروش نفت در سال‌های گذشته (اشاره به ظهور افرادی مانند بابک زنجانی) اظهار کرد: «اینک فروش نفت تنها در شرکت ملی نفت متمرکز شده و به هیچ نهادی نفت برای فروش داده نشده است.» او همچنین در ادامه بیان کرد که پول‌های نفتی که در دولت گذشته برای فروش دراختیار ارگان‌های خاص (که پیش از این نیز درمورد نیروی انتظامی توسط وزیر نفت به آن اشاره شده بود) قرار گرفته بود تا این لحظه هنوز برگردانده نشده است.
وزارت نفت از وزارتخانه‌های موردعلاقه روحانی و اطرافیانش است. این را همیشه می‌توان از لابه‌لای اظهارات آنها دریافت. جهانگیری در مراسم افتتاح پالایشگاه سیراف با نشان دادن این علاقه بیان کرد: «از روزی که موضوع اقتصاد مقاومتی عنوان شد می‌دانستیم که وزارت نفت به سرعت می‌تواند در اجرای برنامه‌های اقتصاد مقاومتی پیش برود.» جهانگیری در ادامه بر الزام عرضه شدن یک‌سوم سهام این مجتمع در بورس اشاره کرده و گفت: «حتی به همین منظور تضامینی برای آن اندیشیده شده و قطعا بخش خصوصی هم مایل به انجام آن است.» اشاره معاون اول به «تضامین» احتمالا به این دلیل صورت گرفته که دولت احتمال می‌دهد سرمایه‌گذاران در چنین مواردی کمی شیطنت به‌خرج داده و زمانی که به تولید رسیدند تعهدات اولیه خود را به فراموشی بسپارند. جهانگیری بااشاره به اینکه در طرح سیراف بخش خصوصی کل عملیات تامین مالی، اجرا و... را برعهده دارد، یادآور شد: این نخستین‌بار است که شاهدیم اصل٤٤ قانون اساسی به‌طور کامل اجرا می‌شود.
جهانگیری اظهار کرد: متاسفانه تجربه تاریخی کشور ایران در مدیریت منابع نفت و گاز مطلوب نبوده است و در حال حاضر اگر نتوانیم این منابع محدود را به‌خوبی مدیریت کنیم، نمی‌توانیم به توسعه اقتصادی کشور کمک کنیم. وی در همین مورد افزود: میزان درآمد نفت و گاز کشور در سال١٣٩٠، ١١٨میلیارد دلار بوده که این میزان هم‌اکنون به کمتر از ٥٠میلیارد دلار رسیده است.
وی با بیان اینکه در ٩ماهه سال٩٣ نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن شاهد یک رشد سرمایه‌گذاری 13.8درصدی بوده‌ایم، گفت: این درحالی است که ٩ماهه سال٩٢ نسبت به سال٩١ (سال قبل از آن) این رشد سرمایه‌گذاری منفی ١١درصد بوده و به این معناست که از یک رشد منفی به یک رشد مثبت بیشتر از ١٣درصدی رسیده‌ایم.
معاون اول رییس‌جمهوری با بیان اینکه یکی از برنامه‌ها و اقدامات جدی دولت در حال حاضر افزایش سرمایه‌گذاری در کشور است، اظهار کرد: کشور بزرگی مانند ایران با جمعیت حدود ٨٠میلیون نفر باید به یک قطب مهم قوی صنعتی در منطقه بدل شود. جهانگیری با بیان اینکه شاخص توسعه در ایران نفت و گاز است، افزود: ایران با توسعه اقتصادی‌اش می‌تواند خود و بازار منطقه را متحول کند.
