گروه ایران
با نزدیک شدن به موعد ضربالاجل 10تیر ماه بر سر نگارش متن توافق نهایی میان ایران و 1+5 اخبار و اظهارنظرها در مورد نتیجه این مذاکرات افزایش یافته و هر روز شاهد این هستیم که مقامات و کارشناسان داخلی و خارجی در این خصوص نظرات جدیدی مطرح میکنند. این درحالی است که این روزها در محافل داخلی کشور صحبتهایی درخصوص پروتکل الحاقی به گوش میرسد و برخی گروههای خاص راجع به این موضوع ابراز نگرانی میکنند. بیشتر نگرانیها حول این موضوع است که با اجرایی شدن پروتکل الحاقی، دست غربیها برای مصاحبه با دانشمندان و بازرسی از مراکز حساس کشور باز میشود و این مساله میتواند تهدیدی علیه منافع ملی کشور باشد.
مواضع مشترک فرانسه و امریکا
بر سر ایران
با توجه به 20روز مانده به ضربالاجل دهم تیر ماه بر سر متن نهایی توافق هستهیی میان ایران و غرب، حساسیتهای زیادی در این خصوص مشاهده میشود. در تازهترین اخباری که از کاخ سفید نقل شده است روسای جمهور دو کشور امریکا و فرانسه در مورد مواضع خود نسبت به جریان مذاکرات و توافق محتمل به رایزنی پرداختهاند. از آنجا که فرانسویها در دورههای گذشته مذاکرات هستهیی میان ایران و 1+5 به نوعی سعی در بازی دوگانه داشته و به گفته کارشناسان سعی در سنگاندازی در مسیر این مذاکرات داشتهاند، انتشار این خبر میتواند بسیار مهم جلوه کند.
به گزارش فارس، کاخ سفید اعلام کرد که باراک اوباما رییسجمهور امریکا و فرانسوا اولاند همتای فرانسوی وی در نشست جی7 که در آلمان درحال برگزاری است، درباره برخی مسایل ازجمله برنامه هستهیی ایران و بحران اوکراین با هم به توافق رسیدهاند. براساس این گزارش، دو طرف درباره برخی مسایل مهم جهانی ازجمله موضعگیری درباره روسیه با توجه به بحران اوکراین و جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهیی به رایزنی پرداختهاند. همچنین اوباما و اولاند روز گذشته در دیداری در حاشیه نشست گروه7 با ادامه تحریمها علیه روسیه تا زمانی که توافق مینسک بهطور کامل اجرا شود، موافقت کردند. دو طرف بر موضعی مشترک بر دستیابی به توافق هستهیی با ایران تاکید کردند که به وسیله آن برنامه هستهیی ایران محدود شود.
چیزی به نام بازجویی نداریم
در این خصوص بهروز کمالوندی، معاون سازمان انرژی اتمی کشور چارچوب همکاریها با آژانس را براساس دو محور دانسته که یک محور آن بر مبنای قرارداد پادمانی قبل از انقلاب است که ایران براساس آن یک سری تعهداتی دارد و به آن عمل میکند و محور دیگر آن مربوط به 12سال گذشته است.
عضو تیم مذاکرهکننده ایران گفت: هر کسی ممکن است تفسیر خود از ادبیات پروتکل را داشته باشد و به نظر میرسد برخی در خارج از کشور تعمدا تلاش کردند به گونهیی وانمود کنند که پروتکل الحاقی مفهومش این است که دست آنان باز میشود درحالی که ادبیات پروتکل الحاقی چنین چیزی را نشان نمیدهد. ما چیزی به نام بازجویی و مصاحبه با دانشمندان و چیزهایی از این قبیل نه در پادمان و نه در پروتکل نداریم. این تصور که آژانس یک یک دانشمندان را روی صندلی بنشاند و از آنها بازجویی و مصاحبه کند، تصور اشتباهی است. به گزارش ایرنا کمالوندی تاکید کرد: بند 5 ماده پنجم مشخص میکند که اگر کشور عضو بنا به مصالحی امکان دسترسی دادن به آن سایت غیرهستهیی را نداشته باشد، میتواند آژانس را از طرق دیگری راضی کند. ایران حاضر است شفافسازی کند اما حاضر نیست در یک فرآیند بیانتها قرار گیرد.
این بحران غیرضروری باید برای همیشه پایان یابد
همچنین حسین موسویان، عضو اسبق مذاکرهکننده هستهیی کشور در مقالهیی در روزنامه المانیتور نوشت: توصیه من این است که برای حل و فصل موضوع پروتکل الحاقی، طرفهای مذاکرهکننده باید مساله ابعاد نظامی احتمالی را به گونهیی مورد بررسی قرار دهند که پنج اصل ذیل را تضمین کند:
1- ایران نمیتواند اجازه دهد که دسترسیها به درخواستهای همیشگی که منحصرا برای ایران اعمال شود، تبدیل شود.
2- هیچ کشوری اجازه بازرسی در هر زمان و هر مکانی را نمیدهد و ایران نیز اجازه چنین دسترسیهایی را نخواهد داد.
3- چنین دسترسیهایی نباید اسرار نظامی ایران را مورد مخاطره قرار دهد همچنین نباید جان دانشمندان هستهیی ایران را به خطر بیندازد.
4- پس از آنکه ایران در مسیر این درخواستها عمل کرد، پرونده ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید برای همیشه بسته شود.
5- گروه 1+5 باید در مواجهه با هرگونه حسننیتی که ایران در این زمینه نشان میدهد در اقدامی متقابل حسن نیت خود را با برداشته شدن تحریمها نشان دهد. به گزارش ایرنا، موسویان در پایان این مقاله نوشت: «در زبان فارسی جملهیی وجود دارد که میگوید: «دیوانهیی سنگی را داخل چاهی میاندازد که 100 آدم عاقل نمیتوانند آن را بیرون بیاورند». با رعایت این پنج اصل، امید است ایران و 1+5 بتوانند «این سنگ» را از داخل چاه بیرون بیاورند و به این بحران غیرضروری برای همیشه پایان دهند.»
رفع ابهامات در مورد گذشته
به گزارش آسوشیتدپرس، اتحادیه اروپا درحالی که کمتر از یک ماه تا پایان ضربالاجل 30 ژوئن برای دستیابی ایران و گروه 1+5 به یک توافق جامع هستهیی فرصت باقی مانده است از تهران خواست با تحقیقات سازمان ملل درباره اتهاماتی که درخصوص فعالیتهای هستهیی گذشته ایران مطرح میکند، همکاری کند. اتحادیه اروپا همچنین تاکید کرده که رسیدگی به این اتهامات برای حصول یک توافق هستهیی ضروری است.
هو شدن وزیر خزانهداری امریکا
از سوی دیگر جک لو، وزیرخزانهداری امریکا در کنفرانس سالانه روزنامه صهیونیستی اورشلیم پست در نیویورک از مذاکرات هستهیی دولت باراک اوباما با ایران به ویژه از منظر اقتصادی دفاع کرد و جزییات انتظارات از یک توافق نهایی را ارایه داد. به گزارش ایسنا، این مقام امریکایی در مورد ادعای هفته گذشته روزنامه نیویورک تایمز که مدعی بود ذخایر اورانیوم ایران افزایش 20درصدی داشته است، گفت: آژانس بینالمللی انرژی اتمی هیچگاه چنین نتیجهیی نگرفته است. افراد حاضر در این کنفرانس که اغلب از صهیونیستهای مخالف در مذاکرات هستهیی با ایران بودند وزیر خزانهداری امریکا را مورد تمسخر قرار دادند.
همچنین بنیامین نتانیاهو در پیام ویدیویی خود در این کنفرانس ضمن ادامه جوسازیهایش علیه توافق هستهیی با ایران گفت: هنوز برای دستیابی به یک توافق بهتر با ایران دیر نشده است. تفاهم به دست آمده در لوزان مسیر تهران برای غنیسازی اورانیوم برای تولید سلاح هستهیی را هموار میکند و این نتیجه قطعی حصول یک توافق با تهران است. اگر آنها تصمیم بگیرند این توافق را زیر پا بگذارند خیلی زود قادر به دستیابی به سلاح هستند. این توافق همچنین به ایران امکان برخورداری فوری از دهها میلیون دلار (درآمدهای بلوکه شده) به علاوه دستیابی به میلیاردها دلار در سالهای آینده را میدهد.