گروه جهان
«سفر به چین» و «درخواست برای لغو تفاهمنامه اطلاعاتی با پاکستان» تازه‌ترین تحرکات حامدکرزای، رییس‌جمهور پیشین افغانستان است که همچنان نقش پررنگی در صحنه سیاست افغانستان داشته و سایه‌اش بر دولت وحدت ملی سنگینی می‌کند. به گزارش خبرگزاری افغانی پژواک، کرزای علاوه بر سفرهای خارجی، در گفت‌وگوهای صلح با طالبان، روابط با کشورهای منطقه و حتی تعیین سیاست خارجی حکومت فعلی نیز نقشی بارز دارد. باوجود اینکه کرزای بارها گفته می‌خواهد شخصی مستقل و ملی باقی بماند اما از فعالیت‌های اخیر او چنین برمی‌آید که درصدد ایجاد اپوزیسیون سیاسی است.
مزاحمی در حاشیه
روزنامه نیویورک‌تایمز اخیرا در گزارشی با اشاره به تحرکات سیاسی حامد کرزای از برگزاری نشستی به میزبانی وی خبر داده که مدعوینش مقام‌های سابق، قدرتمندان محلی، رهبران مذهبی و حتی دشمنان سابق رهبری نظامی امریکا بوده‌اند. نیویورک‌تایمز نوشته است: «بیشتر میهمانان کرزای، کسانی بودند که از حکومت اشرف غنی رانده، اخراج، منفعل و نادیده گرفته شده یا به آنان خیانت شده است. از جمله «جمعه‌خان همدرد»، والی قدرتمند و یکی از رهبران پرنفوذ حزب اسلامی که در جریان رقابت‌های انتخاباتی، غنی را حمایت سیاسی و مالی کرد ولی در حکومت وحدت ملی از دادن پست به او امتناع شد.»
نیویورک‌تایمز نوشته: «چه کسی درآنجا بود تا با افرادی مانند آقای همدرد و دیگر رهبران محلی که درحکومت فعلی وضعیت چندان خوبی ندارد، همدردی کند؟ کرزای. این در حالی است که مصاحبه با طیف وسیعی از مقام‌های حکومت و دیپلمات‌ها افغان نشان می‌دهد که حلقه داخلی دولت غنی حضور کرزای را به‌طور فزاینده‌یی به عنوان یک مزاحم در مرکز قدرت رقابتی می‌بینند. به‌ویژه اینکه بسیاری از دستیاران کرزای که یک دهه پیش کمک کردند تا حکومت او روی کار بیاید، همچنان شدیدا به وی وفادار مانده و در حاشیه فعال هستند.»
به نوشته این روزنامه، اهداف رییس‌جمهور سابق افغانستان هنوز روشن نیست. شماری معتقدند که وی در تلاش است، ائتلافی تشکیل دهد تا در صورتی که یک‌بار دیگر به فعالیت‌های سیاسی او برای رهبری کشور نیاز شد، از آن استفاده کند. با توجه به‌گفته کسانی که با وی به‌طور خصوصی دیدار کرده‌اند، کرزای هنوز اصرار دارد که باید از حکومت فعلی وحدت ملی حمایت شود. با این حال یکی از مسایلی که هم اشرف‌غنی و هم عبدالله عبدالله روی آن توافق دارند، این است که غیر ازخودشان، بزرگ‌ترین تهدید داخلی برای آنان کرزای است.»
حضور پررنگ در پس پرده
شائبه بازگشت حامدکرزای به قدرت از سال گذشته قوت گرفت، زمانی که رییس‌جمهوری افغانستان حکمت‌خلیل‌کرزای، پسرعموی وی، را به معاونت سیاسی وزارت‌خارجه برگزید. خبرگزاری «جمهور» افغانستان با اشاره به انتصاب خلیل‌کرزای به سمت معاون سیاسی وزارت‌خارجه نوشت: «با انتصاب فردی از دودمان کرزای‌ها در راس یکی از کلیدی‌ترین سمت‌های وزارت‌خارجه، یک‌بار دیگر گمانه بازگشت کرزای به ویژه در حوزه سیاست خارجی تقویت شده و این ظن به وجود آمده که مبادا با وجود خداحافظی ظاهری کرزای از دولت و قدرت، سایه وی همچنان بر دولت وحدت ملی به‌خصوص در بعد سیاست خارجی، مستولی باشد.»
استفاده از خلأ اپوزیسیون
خلأ یک اپوزیسیون در نظامی دموکراتیک قابل پذیرش نیست و از آنجایی که یکی از عوامل مشکلات اوضاع سیاسی افغانستان عدم وجود اپوزیسیون است، کرزای این فرصت را غنیمت شمرده و قصد دارد که این خلأ را پرکند. در گزارش رسانه‌های افغان آمده است که کرزای با جمهوری‌خواهان امریکا روابط حسنه دارد و امیدوار است که جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2016 میلادی به پیروزی برسند. گرچه این خوش‌بینی بیش از حد به‌نظر می‌رسد اما در صورتی‌که این حزب برنده انتخابات سال 2016 شود، کرزای می‌تواند از کمک‌های دستگاه رهبری امریکا نیز برخوردار شود.
با این حال حامدکرزای علاوه بر موانع سیاسی، یک مانع بزرگ اجتماعی نیز در پیش دارد. واقعیت این است که محبوبیت وی در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش به‌شدت آسیب دیده است، به‌طوری که به آسانی اعاده و ترمیم نخواهد شد. شاید به همین علت است که وی به فعالیت‌های سیاسی و مدنی خود سرعت بخشیده و می‌خواهد به هر قیمتی که شده محبوبیت و شهرتش را ترمیم کند. با این حال، بیشتر اعضای کابینه فعلی، حکام محلی، مقام‌های ارشد امنیتی وزارت‌های داخلی، دفاع و ریاست امنیت ملی و اکثریت اعضای فعلی شورای ملی از حامیان و دوستان نزدیک کرزای هستندو این چیزی است که حامد کرزای را به آینده خوشبین کرده است. گفته می‌شود 4 عامل مشوق کرزای در این راه بوده است:
- برگزاری لویه جرگه برای تغییر قانون‌اساسی و نظام سیاسی کشور از یک نظام جمهوری به نظام پارلمانی یا صدارتی.
- نبود احزاب سیاسی پر نفوذ و محبوب
- اختلافات رییس‌جمهور و رییس اجرایی حکومت وحدت ملی
- و انتخابات ۲۰۱۶ ریاست‌جمهوری امریکا
البته نگرانی‌های حامدکرزای در این راه کم نیست از جمله پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا که می‌تواند چالشی جدی برای بازگشت کرزای به عرصه سیاست افغانستان باشد. واقعیت این است که کرزای باوجود اینکه از حمایت وسیع ماموران بلند رتبه دولتی، سیاسیون کشور و حتی از حمایت کشورهای همسایه برخوردار است، اما کشورهای غربی به رهبری امریکا که در سیاست و اوضاع داخلی کشور تاثیر بسزایی دارند هنوز هم برای حمایت از کرزای آماده نیستند. رد امضای توافقنامه امنیتی میان امریکا و افغانستان توسط وی و اختلاف‌نظرها درباره استراتژی امریکا در مبارزه با طالبان از موضوعاتی است که باعث دوری میان کرزای و سیاستمداران دولت باراک اوباما شده است. اما غربی‌ها هنوز هم نسبت به شرایط کنونی افغانستان شدیدا نگران هستند و ممکن در صورت، وخیم‌تر شدن اوضاع و حمایت نسبی داخلی از کرزای آنان را به همراهی دوباره با وی ترغیب کند.
