بازار انرژی در روزهای گذشته رفتار متغیری از خود نشان داده است. پس از افت قیمت نفت اوپک حالا روند قیمتی طلای سیاه دچار بیثباتی شده است و هر روز متفاوت از روز قبل پیش میرود. از سویی دیگر نفت برنت و وستتگزاس نیز روندی نزولی به خود گرفته بوند. قیمت نفتخام برنت تا روز گذشته که با افزایش مواجه بود بهشدت کاهش یافته و به پایینترین نرخ خود در 16ماه گذشته رسید. پایگاه خبری بلومبرگ نیز روز گذشته در گزارشی به کاهش هفتگی نفتخام اشاره کرده بود. مهدی یوسفی کارشناس موسسه مطالعات انرژی در تحلیل این وضعیت به «تعادل»میگوید: «در چند ماه گذشته قیمت نفت تحتتاثیر عوامل ژئوپلیتیک عراق، لیبی و اوکراین قرار داشته است که با آرامتر شدن بحرانهای مذکور در طی سه هفته گذشته قیمت نفت روند نزولی به خود گرفته است.»
جهان در ماههای گذشته سرشار از تنشهای مختلف بوده است. در عراق بهعنوان یکی از مهمترین تولیدکنندگان نفت اوپک گروه داعش تحرکات شدیدی داشته است؛ آنسوتر و در شرق اروپا منازعات اوکراین و روسیه نیز پایانناپذیر بهنظر میرسند. این تحولات بهطور حتم بازار انرژی را تحتتاثیر قرار میدهند. کارشناس موسسه مطالعات انرژی در این باره میگوید: «در مورد مساله اوکراین ابتدا ارتش اوکراین توانست بعضی از مناطق را از شورشیان بازپس گیرد، اما ورود تانکهای روسی به شرق این کشور جلوی پیشروی ارتش اوکراین را گرفت. البته در ادامه در بعضی از مناطق شورشیان توانستند دوباره مواضع خود را پس بگیرند. این تحولات همراه بود با تهدید اتحادیه اروپا مبنی بر تشدید تحریم علیه روسیه، با این حال در هفته گذشته اعلام شد که دولت اوکراین و شورشیان در مورد آتشبس به توافق رسیدهاند و این توافق از روز جمعه اجرایی شد. اگر چه تحلیلگران بازار در مورد ادامه توافق آتشبس تردید دارند ولی با این حال این تحول تاثیر منفی بر قیمت نفت گذاشت و باعث کاهش قیمت نفت شد.» او همچنین درمورد تاثیر تحولات عراق روی بازار انرژی معتقد است: «در عراق نیز بعد از آنکه داعش
توانست بهسرعت مناطق شمالشرقی این کشور را اشغال کند، این نگرانی در بازار شکل گرفت که ممکن است دامنه ناآرامیها به جنوب این کشور سرایت کند که بخش عمده تولید عراق را شامل میشود، اما در دو هفته گذشته نهتنها سرعت پیشرویهای اولیه داعش متوقف شده بلکه در بعضی از مناطق این نیروها به عقب رانده شدهاند بهخصوص در هفته گذشته نیروهای ارتش عراق بهکمک نیروهای پیشمرگه کرد و همین طور نیروهای داوطلب شیعه توانستند شهر آمرلی در شمال عراق را از نیروهای داعش بازپس گیرند و باعث کاهش نگرانی بازار از گسترش ناآرامیهای عراق به جنوب کشور شوند.»
بازگشت لیبی به بازار
در معادله انرژی نقش لیبی نیز بیتاثیر نیست. این کشور که در پی بحرانهای پیش آمده از فهرست بازیگران تاثیرگذار نفت خارج شده بود حالا دوباره گامهای جدی برای بازگشت برداشته است که روی تحولات بیتاثیر نبوده است. تحلیلگر بازار نفت میگوید: «افزایش تولید لیبی در دو هفته گذشته به روند کاهشی قیمت نفت کمک کرده است. تولید لیبی که بهدلیل ناآرامیهای داخلی به کمتر از 200هزار بشکه در روز رسیده بود، در دو هفته گذشته به حدود 650 هزار بشکه در روز رسید و بر اساس اعلام شرکت ملی نفت این کشور، تولید تا پایان ماه سپتامبر به یک میلیون بشکه در روز خواهد رسید.»
رشد لاکپشتوار اقتصاد در امریکا
تحلیل بازار نفت تنها با در نظر گرفتن مسایل مطرحشده، ممکن نیست. عوامل دیگری نیز بر این بازار تاثیرگذارند. ازجمله این عوامل که در گزارش روز گذشته رویترز نیز به آن اشاره شده، مساله رشد اقتصاد در امریکاست. کارشناس موسسه مطالعات انرژی معتقد است: «در کنار مسایل ژئوپلیتیک مسایلی نظیر رشد کمتر از حد انتظار اقتصاد امریکا در فصل دوم 2014 و کاهش شغلهای جدید ایجادشده در ماه آگوست در امریکا، کاهش شاخص PMI(شاخص مدیران خرید) چین در ماه آگوست، افزایش تولید نفت اوپک در ماه آگوست و نگرانی نسبت به کاهش رشد اقتصادی در آلمان به روند کاهش قیمت نفت کمک کرد. بهطور کلی پیشبینی میشود که در طی چند ماه آینده درصورت عدم تشدید بحرانهای سیاسی در منطقه خاورمیانه و سایر مناطق، قیمت برنت در محدوده 95 تا 105دلار در بشکه نوسان داشته باشد. درواقع کاهش قیمت برنت به کمتر از 90دلار در بشکه دور از انتظار است، چرا که از یک طرف موجب غیرتجاری شدن بخشی از نفتهای غیرمتعارف که تاکنون وارد بازار شده میشود و از طرف دیگر کشورهای اوپک نیاز مبرم به درآمدهای نفتی دارند و احتمالا با کاهش تولید مانع این امر میشوند. این اقدام تولیدکنندگان اوپک
بهاحتمال قوی حمایت تولیدکنندگان غیراوپکی را نیز در پی خواهد داشت.»
امریکا صادرکننده نفت میشود؟
از عراق و لیبی و اوکراین که بگذریم در هفتههای گذشته اخبار زیادی درخصوص احتمال آزادسازی صادرات نفت در امریکا شنیده میشد. والاستریتژورنال هفته گذشته در مقالهیی اشاره کرده بود که لابیها برای آزادسازی صادرات نفت شدت گرفته است. با توجه به وضعیت کنونی بازار انرژی سوالی که مطرح میشود این است که وارد شدن امریکا بهعنوان صادرکننده نفتخام چه تاثیری بر این بازار خواهد گذاشت؟ مهدی یوسفی در این باره اینگونه تحلیل میکند: قانون منع صادرات نفتخام امریکا از دهه 1970 در پی بحران نفتی 1973 تصویب شد و اخیرا در پی افزایش تولید نفتخام امریکا بحثهایی پیرامون لغو قانون مطرح است. اخیرا وزارت صنعت،معدن و تجارت با این استدلال که مایعات و میعانات گازی متفاوت از نفتخام است، اجازه صادرات مایعات و میعانات گازی را صادر کرده است. اما صادرات نفتخام هنوز ممنوع است. اگر چه بعضی از شرکتها تلاش دارند که ممنوعیت صادرات آن لغو شود که پیش بینی میشود، این مساله حداقل در سال 2014 اتفاق نیفتد. با این حال در صورت لغو ممنوعیت صادرات آن، تاثیر آن بیشتر روی قیمت وستتگزاس خواهد بود و باعث افزایش قیمت وستتگزاس خواهد شد. چرا که
درحالحاضر اختلاف قیمت وستتگزاس با برنت حدود 7 تا 8دلار است. درحالیکه از لحاظ تاریخی بهدلیل کیفیت نفتخام وستتگزاس و بازار این نوع نفتخام بالاتر از نفتخام برنت بوده است.» او همچنین درخصوص تاثیر تبدیلشدن امریکا به صادرکننده نفت بر بازار نفت ایران میگوید: «این اتفاق از این جهت روی بازار ایران تاثیرگذار است که درحالحاضر بازار با مازاد عرضه مواجه است و رشد عرضه بالاتر از رشد تقاضای جهانی است و فروش و بازاریابی برای نفتخامهایی که تازه وارد بازار بازار میشوند سختتر از گذشته است، درصورتیکه ایران بعد از تحریمها بخواهد نفت بیشتری را به بازار عرضه کند، صادرات نفت امریکا که پیش بینی نمیشود حجم بالایی باشد (چرا که هنوز امریکا بیش از 6 میلیون بشکه در روز واردات دارد) تاثیر منفی اندکی بر بازاریابی نفت ایران خواهد داشت».