درمان ایدز سالانه 360میلیارد تومان بار مالی روی دوش دولت می‌گذارد
گروه غذا و دارو محمدمهدی حاتمی
دفتر طرح تحول سلامت ورق دیگری خورده و وارد فاز «اقدامات بهداشتی» شده است. این را علی‌اسدی، معاون اجرایی دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت می‌گوید. رونمایی غیر رسمی از شروع اقدامات و بسته‌های بهداشتی وزارت بهداشت، مقارن شده بود با «روزجوان» و نمایندگان وزارت بهداشت و وزارت ورزش و جوانان در بلوک C ساختمان وزارت بهداشت گردهم آمده بودند تا از طرح‌های دولت برای بالابردن سطح سلامت طبقه جوان کشور بگویند. یکی از اصلی‌ترین عوامل تهدید سلامت طبقه جوان درکشور، ابتلا به ایدز است که علاوه بر درمان‌ناپذیری، هزینه‌های گزافی را نیز بر کشور تحمیل می‌کند. ایدز، به گزارش مجله امریکایی فوربس، از بدو شناسایی‌اش همواره یکی از 10 بیماری پر هزینه در دنیا بوده است. آمارها نیز نشان می‌دهند که در ایران، دولت هزینه ماهانه 30میلیارد تومانی و سالانه چیزی در حدود 360میلیارد تومانی رابابت درمان ایدز متحمل می‌شود.
عنوان کامل وزارت تحت امر سیدحسن‌هاشمی قاضی‌زاده، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. مدتی است این وزارتخانه تصمیم گرفته رویکردش را به حل مشکلات مرتبط با سلامت مردم، از اقدامات درمان‌محور به اقدامات بهداشت‌محور تغییر دهد. اقداماتی که به‌گفته علی اسدی، معاون اجرایی دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، مثل طبل‌هایی هستند که صدایشان بعدها به گوش می‌رسد.
90هزار بیمار پنهان.
با احتساب تمامی افراد زیر 30سال در کشور که صفت «جوان» به آنها اطلاق می‌شود، به رقم حدود 40میلیون نفر می‌رسیم. 40میلیون نفری که دست‌کم نیمی از آنها نیروی کار فعال کشور را تشکیل می‌دهند و ابتلای زودرس آنها به بیماری‌هایی که ناتوان‌شان می‌کند، توان نیروی کار کشور را نیز مورد تهدید قرار می‌دهد. جمعیت جوان معمولا هزینه درمانی بالایی ندارد. با این حال به دلیل شرایط اجتماعی و اقتصادی، یکی از اصلی‌ترین معضلات مربوط به سلامت این گروه، ابتلا به بیماری ایدز است. به گزارش مجله فوربس، ایدز یکی از 10 بیماری پرهزینه در جهان است. با این حال، درمان آن در ایران رایگان بوده و بیماران برای خرید داروهای‌شان هزینه‌یی پرداخت نمی‌کنند. هزینه بالای درمان دارویی ایدز بر دوش دولت است. محمدمهدی گویا، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، سال گذشته از هزینه ماهانه یک‌میلیون تومانی بیماران ایدز در کشور خبر داده بود که با احتساب آخرین آمار مبتلایان‌که تعداد آنها در کشور بالغ بر 30هزار نفر است، به راحتی می‌توان محاسبه کرد که دولت سالانه حداقل 360میلیارد تومان هزینه درمان این گروه از بیماران را پرداخت می‌کند. با این حال، 30هزار
نفر فقط تعداد کسانی است که ابتلای آنها به ایدز مشخص و گزارش شده است. آمارها حاکی از اعدادی به مراتب بالاترند و تخمین زده می‌شود که حدود 90هزار نفر در کشور ناقل ویروس HIV باشند.
ادامه توزیع رایگان وسایل پیشگیری
الگوی ابتلا به ایدز در ایران از ابتلا به دلیل استفاده از سرنگ‌های مشترک، به سمت ابتلا به دلیل روابط‌جنسی حفاظت نشده رفته است. در عین حال، بسیاری از سونامی ابتلا به ایدز در سال‌های آتی می‌گویند.
مدیرکل اداره ایدز وزارت بهداشت، از اجرای برنامه نظام مراقبت جامع در کشور خبر داد و گفت: نظام مراقبت نسل دوم به‌زودی اجرایی می‌شود. به جرات می‌توانم بگویم این نظام، در میان 32کشور منطقه مدیترانه منحصربفرداست و بسیاری از کشورها خواهان کمک ما و استقرار این نظام در کشورشان هستند. عباس‌صداقت ماموریت اصلی وزارت بهداشت در مورد بیماری‌های آمیزشی مانند ایدز را تامین خدمات پیشگیری دانست.
چندی قبل که بحث لزوم افزایش جمعیت کشور داغ‌تر از امروز بود، زمزمه‌هایی به گوش می‌رسید لغو توزیع رایگان وسایل پیشگیری از بارداری در بعضی داروخانه‌ها و خانه‌های بهداشت. از صداقت در مورد سرنوشت کاندوم‌هایی که قرار بود به صورت رایگان در اختیار مردم قرار بگیرند، پرسیدم. به گفته صداقت بحث توزیع وسایل پیشگیری رایگان تحت‌الشعاع لزوم افزایش جمعیت قرارگرفته است. او ادامه داد: «برای سال 94 رایزنی‌هایی صورت گرفته و قرار شده مجددا بودجه‌یی برای توزیع رایگان کاندوم اختصاص پیدا کند.» با این حال پیگیری‌های «تعادل» نشان می‌دهد که کاندوم رایگان، دست‌کم در شهر تهران، به این راحتی‌ها پیدا نمی‌شود و باید از مدیرکل اداره ایدز وزارت بهداشت پرسید که منظورش از تداوم توزیع رایگان کاندوم چیست. خدمات رایگان برای پیشگیری از ایدز ظاهرا موارد دیگری را هم شامل می‌شود.
به گفته صداقت، ضریب انتقال ایدز از مادر به فرزند حدود 50درصد است، ولی با اقدامات پزشکی می‌توان جلوی انتقال ویروس به فرزند را گرفت. «خدمات پیشگیرانه برای جلوگیری از انتقال ویروس HIV از مادر به فرزند، کاملا رایگان است.»
وی آخرین آمار مبتلایان به HIV در کشور تا پایان پاییز 93 را 29هزار نفر اعلام کرد و گفت: بر اساس روش‌های تخمینی که خود سازمان WHO آنها را توصیه کرده، ما تعداد موارد گزارش شده و مشخص ایدز را تعمیم می‌دهیم و به آمار تقریبی مبتلایانی که هنوز از بیماری‌شان مطلع نیستند،می‌رسیم.
آخرین مدل‌سازی‌ها و پیش‌بینی‌ها، حاکی از ابتلای 90هزار ایرانی در کشور به بیماری ایدز است.»
به گفته صداقت میزان آگاهی جوانان از راه‌های انتقال و باورهای غلط در مورد HIV در سال 89 نشان داد که تنها 18درصد جوانان از راه‌های انتقال HIV و مسایل مربوط به پیشگیری مطلع بودند. وی افزود: همین مطالعات در سال 93 نشان داد که این درصد به عدد 40 افزایش یافته است ولی متاسفانه هنوز بیش از نیمی از جوانان ما از راه‌های انتقال HIV اطلاعی ندارند.
جایگزینی اقدامات بهداشتی
به جای اقدامات درمانی
جان کلام سخنان رشیدرمضانی، قائم‌مقام مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت، دیگر سخنران نشست نیز این بود که نگرانی عمومی در مورد ابتلای زودرس جوانان ایرانی به بیماری‌های مختلف مثل سکته‌های قلبی یا ام‌اس واقعیت ندارد. به گفته رمضانی، آمار ابتلای جوانان ایرانی تفاوت چندانی با آمار جهانی ندارد و مواردی مثل سکته‌های زوردس ناشی از مشکلات ژنتیکی است.
نماینده وزارت جوانان، حسین‌معتمدنیا، به گفته خودش برای جلسه آماده نبود. او به کلی‌گویی بسنده کرد، هیچ آماری نداد و حتی فهرست قابل توجهی از اقدامات وزارت ورزش و جوانان نیز ارایه نداد.
معاون اجرایی دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، دیگر سخنران نشست، اما از شروع بی‌سر و صدای مرحله دیگری از طرح تحول سلامت گفت. به گفته اسدی از 15اردیبهشت امسال بسته‌های بهداشتی وزارت بهداشت اجرایی شده‌اند و خیلی زود است که بتوان نتیجه آنها را دید.
اسدی گفت: «ژورنالیست‌ها باید کمی صبور باشند، چرا که طرح‌های بهداشتی خلاف طرح‌های درمانی که مثل کشت آبی هستند، بیشتر به کشت دیم شباهت دارند و نتیجه گرفتن از آنها کمی طول می‌کشد.»
با این حال وی امیدوار است: «خوشبختانه وزارت بهداشت بر خلاف دوره‌های قبل طرح‌های بهداشتی را کلید زده و جهت‌گیری‌اش به سمت پیشگیری است تا در درمان.»
