اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهوری در گفت‌وگو با«ایرنا» به‌طور مفصل به دغدغه‌های امروز ایران پرداخته است. به گفته او «راجع به اولویت‌های سیاسی، اینکه هسته‌یی مساله اصلی کشور است، در آن تردیدی وجود ندارد. بالاخره ما مدتی است با کشورهای بزرگ دنیا وارد یک گفت‌وگوی جدی شده‌ایم. آقای رییس‌جمهور، دولت و تیم مذاکره‌کننده باید وقت بگذارند که این مذاکرات بسیار حساس، پیچیده و سخت را به سرانجام برسانند. مذاکره هم از جهت اینکه باید حقوق ملت ایران در آن تثبیت شود، خطوط قرمزی که ترسیم شده، رعایت شود، برای ما بسیار مهم و نیز سخت است». جهانگیری همچنین داستان یارانه‌ها را به معنای واقعی داستان پرغصه‌یی برای ایران می‌داند و می‌گوید. هرگاه بحث یارانه‌ها مطرح می‌شود همه مسایل برایم سخت می‌شود چون وقتی تصمیم گرفته شد یارانه‌ها اجرا شود، ما خارج از دولت بودیم. با اینکه منتقد دولت گذشته در تصمیم‌گیری‌هایش بودیم، اما از این تصمیم حمایت کردیم. همه ارکان نظام حمایت کردند به امید اینکه کاری انجام شود تا یک معضل بزرگ را از پیش‌روی نظام بردارد و آن نیز موضوع قیمت سوخت و در واقع انرژی بود». البته در این گفت‌وگو مرد دوم کابینه به
مسایل دیگری نظیر زمزمه تغییرات در دولت، انتقاد‌های علیه دولت، مدیران ارشد دولت، بحث آزاد‌سازی منابع بخش تولید و موضوع‌های دیگر پرداخته است که با هم می‌خوانیم:
مدتی پیش جلسه‌یی با حزب کارگزاران داشته‌اید که از شما خیلی انتقاد شد؛ به دلیل محل و فضایی که از آن استفاده کرده‌اید و هشدار دادند که دولت از امکانات خود برای کارهای جناحی و حزبی استفاده می‌کند.
البته اعتراض چندانی نشد. گروه خاصی اعتراض کردند که برای من دلیل اعتراض آنها روشن است. آنها از اکنون نگران آینده هستند و به‌دنبال مقصر می‌گردند و به آن روزها فکر می‌کنند. اینکه در کشوری که انتخابات دارد، حتما باید حزب وجود داشته باشد و ما از حزب و تحزب باید حمایت کنیم؛ من در این تردیدی ندارم. اگر می‌خواهیم انتخابات کشور معنای واقعی پیدا کند و به سمت دموکراسی به معنای واقعی برویم، باید گروه‌هایی باشند به عنوان احزاب رسمی کشور مسوولیت بپذیرند و اگر در زمان مسوولیت شان کشور را خوب پیش بردند، مردم مجددا به آنها روی آورند و اگر بد پیش بردند پاسخگوی عملکردشان باشند. اینکه افرادی بی‌نام و نشان به یک‌باره وارد انتخابات شوند، مسوولیت‌های مهم بگیرند و هر کاری بخواهند بر سر کشور بیاورند، فردا همان فرد با عنوان دیگری بیاید و هیچ جا هم پاسخگو نباشد.
اگر اکنون حکومت جدی بود برای همین یارانه‌ها به نظرم بسیاری از مسوولان سابق باید پاسخگو می‌شدند. کسی که تصمیم گرفته برخلاف قانون 45هزار تومان پرداخت کند، مردم و حکومت را اینگونه گرفتار کند و امروز هم احساس می‌کند یک قهرمان است و بقیه که گرفتار شدند مشکل‌دار هستند. اینها باید مورد مواخذه قرار گیرند. علت اینکه چنین نمی‌شود، به این دلیل است که حزب وجود ندارد. مسوولیت کار را قبول نمی‌کند.
لذا من به‌شدت طرفدار این کار هستم. از قدیم هم عضو حزب کارگزاران بوده‌ام اما از زمانی که در این مسوولیت قرار گرفته‌ام، به دلایل گرفتاری مسوولیتم در هیچ جلسه حزب شرکت نکرده‌ام و آنها به‌طور هفتگی جلسه دارند.
آیا حضور شما در جلسه با وجهه حزبی بود یا دولتی؟
این دوستان به عنوان دید وبازدید عید آمدند؛ در این حد هم می‌توان گفت جلسه حزبی نبود. یعنی جمعی از دوستان هم حزبی ما همچون بقیه شخصیت‌ها و افرادی که در ایام عید آمدند و محبت کردند و عید را تبریک گفتند. آنها هم آمدند و خود به خود چند سوال نیز مطرح کردند. من هم نظرات شخصی خود را گفتم و حتی آن مطالب توسط دفتر ما به عنوان دفتر معاون اول منعکس نشد؛ چیزی بود که آن دوستان خودشان مطالب جلسه را منعکس کردند.
حالا در ایران در ایام مختلف روسای جمهور دبیرکل حزب یا عضو تشکل‌های مهم و موثر بوده‌اند، جلسه حزبی در دفترش تشکیل می‌داده، در انتخابات گذشته برای وحدت یک جناح سیاسی از رییس‌جمهور و گروه‌های دیگر نماینده گرفتند. آن موقع اصلا دخالت در انتخابات نبود یا اعلام شده که مقامات دولت سابق به کاندیداها پول داده است آنها دخالت در انتخابات نبوده است؟ اگر من در یک جلسه دید و بازدید عید تا این حد بتوانم در انتخابات تاثیر داشته باشم که خیلی اتفاق بزرگی است. مطمئن باشید این دولت مصمم است که انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان را در نهایت دقت، سلامت و قانونمندی برگزار کند و هیچ کدام از مقامات دولتی در فرآیند انتخابات، انتخابات کاندیداها و جهت‌گیری به نفع کاندیدای خاص نداشته باشند و به هیچ‌وجه دخالت نخواهند کرد. اگر دخالت کنند دولت حتما برخورد خواهد کرد.
لذا از این جهت به مردم اطمینان می‌دهم که دولت و رییس‌جمهوری مصمم است که از یک انتخابات قانونمند و سالم حمایت کند و انشاءالله نیز چنین خواهد بود.
در دولت دکتر روحانی آرامشی در فضای سیاسی ایجاد شده است، بسیاری که به دلایلی به حاشیه رفته بودند، کم‌کم زمینه را برای فعالیت مناسب دیدند. با این حال انتقاداتی هم مطرح است که در برخی موارد خاص و درباره برخی چهره‌ها آقای روحانی آن طور که باید تلاش نکرده است تا از انزوا خارج شوند؟ آیا کاری شده است که اعلام نمی‌شود؟ می‌گویند دولت سه اولویت دارد: اول هسته‌یی، دوم هسته‌یی، سوم هسته‌یی.
آیا انتقادهایی که می‌شود درست است که دولت همه تخم مرغ‌هایش را در سبد مذاکرات هسته‌یی چیده است؟
راجع به اولویت‌های سیاسی، اینکه هسته‌یی مساله اصلی کشور است، در آن تردیدی وجود ندارد. بالاخره ما مدتی است با کشورهای بزرگ دنیا وارد یک گفت‌وگوی جدی شده‌ایم. آقای رییس‌جمهور، دولت و تیم مذاکره‌کننده باید وقت بگذارند که این مذاکرات بسیار حساس، پیچیده و سخت را به سرانجام برسانند. مذاکره هم از جهت اینکه باید حقوق ملت ایران در آن تثبیت شود، خطوط قرمزی که ترسیم شده، رعایت شود، برای ما بسیار مهم و نیز سخت است.
از نظر تحریم‌های ظالمانه‌یی که علیه کشور وضع شده و در زمینه نفت و گاز مشکلات جدی داریم. ما هنوز برای مردم باز نکرده‌ایم که مشکلاتمان در این بخش‌ها چیست و چه اتفاقاتی افتاده است. اگر لازم باشد روزی باز خواهیم کرد. در بخش بانکی کشور برای جابه‌جا کردن پول مشکلاتمان جدی است. البته ما خودمان را برای شرایط سخت‌تر از این آماده کرده بودیم و کرده‌ایم. برنامه داریم تا اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، بتوانیم باز هم کشور را اداره کنیم لذا ما فکر می‌کنیم این مساله مهم ماست و اینکه آیا اولویت اول و آخرمان است، نه. اما جزو اصلی‌ترین مسایل‌مان است که دولت باید برای آن وقت بگذارد.
مساله دوم بازگرداندن آرامش به کشور بوده است تا همه کسانی که در داخل کشور احساس می‌کنند که در درون این نظام و کشور قرار دارند و در چارچوب قوانین کشور می‌خواهند فعالیت کنند، منعی برای فعالیت‌های آنها از نظر دولت وجود نداشته باشد. دولت مشوق فعالیت‌های قانونمند سیاسی همه جریانات داخل کشور است. این هم باز موضوع بعدی است که دنبال می‌کنیم به همین دلیل هم تلاش کرده‌ایم که اگر جایی فکر می‌کنیم یک فشار ناصحیحی وجود دارد، حتما برخورد کنیم. جایی که به سخنرانی‌ها و سخنران اعتراض می‌شود به استانداران و فرمانداران گفته‌ایم به‌طور قاطع باید از جلسات رسمی و قانونمند حمایت کنند. هیچ گروهی حق ندارد مانع سخنرانی گروه دیگری شود و اخلال به وجود آورد. امنیت و آرامش کشور برای ما مهم است. انسجام درونی نظام برای ما مهم بوده است به همین دلیل برای روابط دولت با مراجع، روحانیت، دانشگاهیان و نخبگان وقت گذاشته‌ایم.
سال گذشته رییس‌جمهور در 30 روز ماه رمضان با 30 گروه مهم اجتماعی جلسه گذاشتند. در همین ایام در مقاطع مختلف با گروه‌های سیاسی مختلف اصلاح‌طلب و اصولگرا جلساتی برگزار کردند. سخنان و نقدهای آنان را شنیدند.
من فکر می‌کنم دولت با توجه به جایگاه دولت پیش می‌رود که هم مسوول اداره کشور است و هم از طرفی می‌خواهد این مسایل و مشکلات گروه‌های سیاسی را به حداقل برساند، اما نمی‌توان همه اینها را توضیح داد. بسیاری مسایل وجود دارد که گاهی اوقات در شورای عالی امنیت ملی و در مراکز دیگر مطرح و گفت‌وگو می‌شود. گاهی اوقات ممکن است به نتیجه برسیم و گاهی اوقات ممکن است به نتیجه نرسیم و نیاز به جلسات بیشتر داشته باشد. به هر حال دولت به صورت جدی به دنبال این است تا همه مشکلات انشاءالله برطرف شود.
یک سوال سیاسی اقتصادی. در مورد تاثیر تحریم‌ها باتوجه به اینکه تیم مقابل ما در مذاکرات هسته‌یی کارشناسان خود را در رده‌های مختلف بخش تحریم‌های‌شان به مذاکرات می‌آورند، آیا تیم مذاکره‌کننده ما که چند نفر معدود هستند، از طریق مطالعات بانکی و اقتصادی پشتیبانی می‌شوند؟ اگر بحث لغو تحریم‌ها در متن توافق نهایی باشد اولویت‌های ما مشخص است؟
آن کشورها با تمام قدرت به مذاکرات می‌آیند. گفتند تیم امریکایی حدود 130 نفر است. سه کشور اروپایی نیز در مذاکرات که اغلب در اروپا برگزار می‌شود، با تعداد زیادی شرکت می‌کنند. اما ما به دلایل مختلف با جمع محدودی در مذاکرات حضور می‌یابیم. در واقع تعداد تیم ما نسبت به طرف مقابل بسیار محدود است.
با این حال ما دو، سه موضوع را به اثبات رسانده‌ایم. نخست اینکه قدرت تیم مذاکره‌کننده ما بالاست. در واقع مشخص است که در طول این 35 سال سرمایه جمهوری اسلامی نتیجه‌اش این شده که برخی از افراد در رشته‌های مختلف در سطح بین‌المللی به چهره‌های بسیار تعیین‌کننده‌یی تبدیل شده‌اند ازجمله همین تیم مذاکره‌کننده که قادر است در مقابل 6 کشور بزرگ دنیا با آن تیم‌های مجهز از حقوق کشور به خوبی دفاع کنند لذا به نظر می‌آید ما در بخش فنی به توافقات و دستاوردهایی که لازم بوده برسیم، دست یافته‌ایم.
در بحث‌های اقتصادی کل وزارتخانه‌ها در مسیر مذاکره در خدمت و همراهی با وزارت خارجه و تیم مذاکره‌کننده هستند. مخصوصا از زمانی که بحث نگارش مطرح شد که باید توافق روی کاغذ بیاید، تیم‌های مختلفی در داخل کشور تشکیل شد ازجمله تیم‌های اقتصادی، بانکی، نفتی و نقاطی که تحریم‌ها به صورت خاص بر آن نقطه متمرکز بوده. این تیم‌ها تشکیل شده که کمک می‌کنند.
برخی از آنها هنگامی که توسط رییس تیم مذاکره‌کننده تشخیص بدهد، باید در مذاکرات حضور داشته باشند. فکر می‌کنم در مجموع تیم ما تیم جامعی خواهد بود و مشکلی نخواهد داشت.
در مورد استانداران و مقامات محلی باید گفت به نظر می‌رسد که برخی از آنها همسو با سیاست‌های دولت نیستند و این موضوع سبب انتقاد حامیان دولت از دولت شده است؟ سیاست‌های دولت در این زمینه چیست؟
ما با دوستان طرفدار دولت یا حامیان رییس‌جمهور یا بدنه اجتماعی حامی دکتر روحانی که در انتخابات بودند و گله‌هایی دارند؛ این گله‌ها به ما می‌رسد، برخی از آنها را نیز ما قبول داریم و به آنها حق هم می‌دهیم که این گله‌ها را داشته باشند، اما آنها باید یکسری واقعیت‌ها را بپذیرند.
واقعیت این است که این دولت اصرار دارد، که از همه افراد توانمند در داخل دولت استفاده کند و صرفا به دلیل گرایش سیاسی کسی را حذف نکند. این دولت واقعا اصرار دارد که اگر کسی می‌خواهد به کشورش خدمت کند به دلیل اینکه در گروه دیگری قرار داشته فضا برای او تنگ نشود، حالا می‌تواند در دولت یا در بخش خصوصی کار کند، در گذشته برخی از دوستان دولت قبل اگر با بخش خصوصی هم کار می‌کردند آن بخش خصوصی تنبیه می‌شد که چرا با این گروه کار می‌کنید و نباید جایی به این گروه کار داده شود. ما از این محدودیت‌ها واقعا نداریم چرا که این کار را عقلانی می‌دانیم باید شرایطی به وجود آوریم که تمام سرمایه ملی این کشور که با پول این ملت تربیت شده بتواند در خدمت کشور قرار گیرد حالا کسی که می‌تواند در بخش خصوصی کار کند، در بخش خصوصی کار کند و کسی که می‌تواند در دولت کار کند، در آن بخش کار کند. این اصول وجود دارد.
تیم سیاسی و مدیریتی دولت باید به سیاست‌های دولت و رییس‌جمهوری باور داشته باشد و مدافع سیاست‌های رییس‌جمهوری و دولت باشند. اگر مدیری سیاست‌های دولت و رییس‌جمهوری را اجرا نکند حتما در مقطعی در ارزیابی‌هایی که می‌کنیم نتیجه‌یی که خواهد گرفت این خواهد بود که دولت را ترک کند. آن در وقتی است که نتیجه ارزیابی‌ها و بررسی‌ها نشان دهد نه صرفا به خاطر اینکه این مدیر به لحاظ سیاسی با دولت همراه نبوده است نه، این مدیر اگر شایستگی‌های کاری، توانایی اداره استان و شهرستان خود یا وزارتخانه‌اش را داشته و همه‌چیزش مثبت باشد حتما می‌ماند با وجود اینکه ممکن است برخی دوستان گله‌مند باشند و بگویند آنان در گرایش سیاسی دیگری قرار دارند، برای یک‌بار می‌خواهیم ببینیم می‌توان دولتی درست کرد که همه احساس کنند در این دولت مشارکت دارند این به مصلحت کشور است.
آقای آشنا مشاور فرهنگی رییس‌جمهوری گفته‌اند که برخی از سفرهای استانی برای تیم رییس‌جمهوری روشن کرد که برخلاف تصور اولیه بعضی از استانداران توانایی کافی برای اداره استان را ندارند لذا تغییرات در دولت هم در سطح وزرا و هم استانداران اتفاق خواهد افتاد، در این خصوص لطفا بفرمایید؟
راجع به مدیران ارشد دولت، رییس‌جمهوری و دولت تصمیم می‌گیرد. مدیران ارشد به‌طور مرتب مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و حتما هم این ارزیابی یا توسط رییس‌جمهوری انجام می‌شود یا به بنده محول کرده‌اند که من انجام می‌دهم.
اینگونه نیست که مدیران ارشد دولت در جاهای مختلف دارند ارزیابی می‌شوند، نه؛ اگر از دوستان هم کسی ارزیابی انجام می‌دهد حتما برای بنده یا رییس‌جمهوری ارسال می‌کند. در نهایت رییس‌جمهوری تصمیم می‌گیرند که چه کسی باید جابه‌جا شود یا نه. تاکنون جابه‌جایی‌هایی کرده‌ایم. در این دوران استاندار یا مدیران دیگری بودند که تغییر کردند، برخی جاها به تغییر رسیدیم.
اما به دلیل محدودیت‌هایی که دولت با آن روبه روست مصلحت نمی‌دانیم و فکر نمی‌کنیم که تغییر ممکن است تبدیل به وضع بهتری شود، باید تحمل کنیم، البته ثبات مدیریت برای ما مساله مهمی است، و ما به تغییر ارزش نمی‌دهیم، ثبات مدیریت برای ما بسیار مهم است، جایی که رییس‌جمهور به ضرورت برسد، تغییر می‌دهد.
منظورتان از مدیران ارشد همان مدیران استانی هستند؟
استانداران، وزرا و معاونان وزرا مدیران ارشد هستند، فرمانداران و بخشدارها در اختیار وزیر کشور و ارزیابی وزارتخانه‌هاست ما نیز دنبال می‌کنیم. اگر موردی برسد تذکر می‌دهیم. دوستان هم با حساسیت دنبال می‌کنند.
یکی از موضوعاتی که در سخنرانی‌های رییس‌جمهوری و همچنین سخنرانی‌های جنابعالی دیده می‌شود، گروه‌هایی هستند که به نام انتقاد به تخریب دولت پرداخته‌اند به‌گونه‌یی که دکتر روحانی درباره آنها گفته بودند گروه اقلیتی در گوشه و کنار از اتاق فکر خارج شده و وارد اتاق عملیات شده‌اند. آیا این گروه به منابع خاصی از قدرت و ثروت متصلند که به راحتی تریبون و حتی رسانه در اختیار دارند؟
اولا ما واقعا به انتقاد باور و آن را قبول داریم، و انتقاد را برای خودمان یک نعمت می‌دانیم و فرصتی است که در اختیار ما قرار می‌گیرد که گاهی اوقات اگر سیاست‌هایی اتخاذ می‌کنیم که دیگران با نگاه انتقادی به آن می‌نگرند یا مطلبی در جهت تصحیح می‌گویند، حتما برای تصحیح استفاده می‌کنیم. اما واقعیت این است که یک عده با آقای رییس‌جمهور و سیاست‌های وی که اعمال می‌شود مخالف هستند، سعی می‌کنند برای تخریب دولت و رییس‌جمهور بهانه پیدا کنند، البته از جلسات آنها و کارهایی که در حال انجام است و هم از نحوه انعکاس مطالبشان آشکار می‌شود. ما سعی نیز می‌کنیم دوستانه تا جایی که می‌شود این مساله را حل و فصل کنیم و به آنها اعلام کنیم اما گاهی اوقات رییس‌جمهور احساس می‌کنند که آنها عرصه را بر دولت تنگ می‌کنند تذکر تندتر در صحبت‌هایشان می‌دهند.
