تعادل |
تجارت خارجی غیر نفتی کشور در دو ماهه امسال به ۱۲.۸میلیارد دلار رسیده که هفت میلیارد و 83 میلیون دلار آن مربوط به اردیبهشت ماه است. تحلیل داده‌های گمرک نشان می‌دهد، در ماه اردیبهشت، میزان صادرات کالاهای ایرانی سه میلیارد و 352میلیون دلار و میزان واردات کالا سه میلیارد و 731میلیون دلار بوده است. آمارها گویای این است که در دوماهه امسال، میزان صادرات از نظر ارزشی نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۸ درصد رشد داشته است. همچنین در اردیبهشت ماه نسبت به فروردین ماه با 277هزارتن کالای بیشتر و 384میلیون دلار فروش بیشتر، شاهد رشد وزنی و ارزشی در صادرات هستیم. در مقابل با خرید یک میلیون و 280هزار تن کالا با ارزشی بیش از 937 میلیون دلار نسبت به فروردین ماه، واردات قطعی بیشتری داشتیم، که نشان از رشد واردات هم از نظر ارزشی و وزنی نسبت به فروردین ماه دارد. اما مقایسه آمارهای صادراتی در اردیبهشت ماه امسال با سال ۹۹ بیانگر این است که در پایان ۳۱ روز
اردیبهشت ماه، 720 میلیون دلار کالا بیشتر صادر شده که رشد ۲۷.۵ درصدی را نشان می‌دهد. در همین مدت نسبت به اردیبهشت سال قبل در رویه واردات، 595میلیون دلار کالا بیشتر وارد شده که 19 درصد بیشتر بوده است. مطابق آمارهای گمرک، پنج کشور «چین، عراق، امارات، ترکیه و افغانستان»جزو عمده‌ترین مقاصد صادراتی ایران در اردیبهشت ماه بوده‌اند. در مقابل «امارات، چین، ترکیه، سوییس و آلمان» نیز پنج مبدا عمده واردات ایران در این بازه زمانی به شمار می‌روند.
جزییات تجارت در میانه بهار
جزییات تجارت خارجی غیر نفتی در اردیبهشت ماه
امسال منتشر شد. براساس آمارهای ارایه شده از سوی گمرک ایران، تجارت خارجی در این بازه زمانی به 22.2میلیون تن کالا و به ارزش 12.8میلیارد دلار رسید که 11.9میلیون تن، به ارزش هفت میلیارد و 83 میلیون دلار آن مربوط به اردیبهشت ماه است. از این میزان تجارت خارجی در ماه اردیبهشت، هشت میلیون و 579هزار تن به ارزش سه میلیارد و 352میلیون دلار مربوط به صادرات کالاهای ایرانی است و مابقی آن به وزن سه میلیون و 321هزار تن، به ارزش سه میلیارد و 731میلیون دلار مربوط به واردات کالا به کشور است.
بنابر آماری که سخنگوی گمرک ایران تشریح کرده است: با وجود رشد 48درصدی صادرات از لحاظ ارزش در مجموع دو ماه ابتدایی سال نسبت به این مدت در سال قبل، در اردیبهشت ماه نسبت به فروردین ماه با 277هزارتن کالای بیشتر و 384میلیون دلار فروش بیشتر، رشد 3.3درصدی در وزن و 13درصدی در ارزش را شاهد بودیم. همچنین در واردات نیز یک میلیون و 280هزار تن کالا با ارزشی بیشتر از 937 میلیون دلار نسبت به فروردین ماه، واردات قطعی بیشتری داشتیم که این میزان، رشد 62.5درصدی در وزن و 33.5درصدی در ارزش واردات نسبت به فروردین ماه به شمار می‌آید. در 31 روز اردیبهشت امسال در رویه صادرات، نسبت به سال 99، 720 میلیون دلار کالا بیشتر صادر شد که معادل رشدی 27.5 درصدی است و در همین مدت نسبت به اردیبهشت سال قبل در رویه واردات، 595میلیون دلار کالا بیشتر وارد شده که 19 درصد بیشتر بوده است. البته در وزن در هر دو رویه کاهش 531هزار تنی و 612هزار تنی را شاهد بودیم که منفی 6درصد وزن صادرات و منفی 15.5درصد وزن واردات است.
مقاصد صادراتی و مبادی وارداتی
اما مقاصد صادراتی کالاهای ایرانی در اردیبهشت ماه 1400 کدامند؟ آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد، در دومین ماه سال، چین با دو میلیون و 399هزار تن به ارزش یک میلیارد و 89میلیون دلار در جایگاه نخست مقاصد صادراتی ایران قرار دارد. در جایگاه بعدی عراق با یک میلیون و 586هزار تن به ارزش 525میلیون دلار قرار دارد. امارات نیز با یک میلیون و 205هزار تن به ارزش 432میلیون دلارسومین مقصد صادراتی صادرکنندگان ایرانی بوده است. از دیگر مقاصد صادراتی ایران می‌توان به ترکیه اشاره کرد که در اردیبهشت امسال، 193هزار تن به ارزش 211میلیون دلار کالا از ایران خریداری کرده است. در نهایت افغانستان هم با 459هزار تن به ارزش 190میلیون دلار، پنجمین مقصد کالاهای صادراتی کشور در اردیبهشت ماه به شمار می‌رود.
اما ایران از کدام کشورها کالای بیشتری وارد کرده است؛ رصد آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد، امارات با 953هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و 55میلیون دلار نخستین مبدا وارداتی ایران بوده است. دومین کشوری که ایران کالای بیشتری از آن وارد کرده است، چین است که واردکنندگان ایران در اردیبهشت ماه 240هزار تن به ارزش 832میلیون دلار از این کشور وارد کرده‌اند. ترکیه هم با فروش با 409هزار تن به ارزش 395میلیون دلار کالا به ایران سومین مبدا وارداتی بوده است. اما جالب توجه اینکه دو کشور اروپایی از جمله سوییس و آلمان در این ماه جزو کشورهایی بودند که در لیست مبادی وارداتی ایران خودنمایی می‌کنند. آنگونه که آمارها نشان می‌دهد، سوییس با 300هزار تن به ارزش 227میلیون دلار و آلمان با 118.5هزار تن به ارزش 171میلیون تن، دو مبادی عمده وارداتی برای تامین کالاهای مورد نیاز کشور در اردیبهشت ماه بوده‌اند.
بنابه گفته سخنگوی گمرک ترانزیت کشور در اردیبهشت ماه مانند فروردین روند خوبی دارد و 933هزار تن کیلومتر، میزان کالاهای عبوری از کشورمان در این ماه بوده است. همچنین بر اساس اعلام گمرک، در فروردین ماه امسال هشت میلیون و ۳۰۲ هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۹۶۸ میلیون دلار به کشورهای مختلف صادر شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر وزن ۵۶ درصد و از لحاظ ارزش ۸۰ درصد رشد داشته است. اما روند تجارت در ۱۲ ماهه سال ۹۹ نشان می‌دهد، در مجموع ۱۴۵ میلیون و ۷۰۰ هزارتن کالا به ارزش ۷۳ میلیارد دلار از مبادی کشور صادر و وارد شده، که سهم صادرات ۱۱۲ میلیون تن به ارزش ۳۴ میلیارد و ۲۵۶ میلیون دلار و سهم واردات ۳۴ میلیون و ۴۰۰ هزار تن به ارزش ۳۸ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بوده است.
کدام کالاهای ایرانی در اروپا
مشتری دارند؟
آمارهایی که از تجارت ایران در سال‌های گذشته منتشر شده نشان می‌دهد، جز چین، بخش مهمی از تجارت ایران به چند کشور همسایه و منطقه ممنوع شده و در این میان میزان تجارت مشترک با اتحادیه اروپا به شکلی جدی کاهش یافته است.در آمارهایی که از تجارت دو ماهه ایران در سال ۱۴۰۰ نیز منتشر شد، تنها «آلمان و سوییس» به عنوان صادرکنندگان کالا به ایران در فهرست ۱۰ شریک اصلی تجاری قرار داشتند.
اما با توجه به اینکه صادرات ما به اتحادیه اروپا کاهش یافته، اما‌ام کالاهای ایرانی در اروپامشتری دارند. رییس کنفدراسیون صادرات ایران در این باره می‌گوید: نمی‌توان آمارها و عملکرد صادراتی کشور در سال‌های گذشته را بدون توجه به واقعیت‌هایی مانند تحریم‌های امریکا ارزیابی کرد. محمد لاهوتی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار می‌کند: همانطور که در بخشی از مناظره‌های انتخاباتی مطرح شد، میزان تجارت ما در سال‌های گذشته کاهش یافته و در این میان صادرات ما به اتحادیه اروپا نیز به‌شدت پایین آمده است. اما برای تحلیل این آمار و پاسخ دادن به چرایی این موضوع باید تمام جنبه‌های کار را مورد توجه قرار داد و نادیده گرفتن واقعیت‌ها نمی‌تواند برای ما راهگشا باشد.
او با اشاره به عملکرد تجاری ایران و اتحادیه اروپا پیش از تحریم‌های اخیر، توضیح می‌دهد: نگاهی به آمارها نشان می‌دهد که کشورهایی مانند آلمان و ایتالیا جزو پنج کشور یا ۱۰ کشور اصلی واردکننده کالا از ایران و حتی صادرکننده به ایران بوده‌اند اما تحت تاثیر تحریم‌ها، اعداد کاهش یافته است. صرف نظر از اتحادیه اروپا که به هر حال متحد امریکا به شمار می‌رود، تجارت ما حتی با کشورهایی مانند چین و هند نیز کاهش یافته که این نشان‌دهنده محدودیت‌هایی است که تاجران ایرانی در سال‌های گذشته با آن مواجه بوده‌اند.
رییس کنفدراسیون صادرات ایران با بیان اینکه کالاهایی که ایران به کشورهای همسایه مانند عراق و افغانستان صادر می‌کند از نظر ماهیتی با صادرات به اتحادیه اروپا متفاوت است، تشریح کرد: ما امکان آنکه به برخی کشورهای همسایه کالای مصرفی یا کالایی با ارزش افزوده بیشتر صادر کنیم را خواهیم داشت و در سال‌های گذشته نیز این روند را دیده‌ایم اما امکان صادرات گسترده محصولات مصرفی یا تولید شده با ارزش افزوده بیشتر به اروپا را نداریم، البته این امر به هیچ‌وجه مطلق نیست اما واقعیت‌های اقتصادی امروز ارایه تصویری دیگر را دشوار می‌کند.
لاهوتی ادامه داد: هرچند ما به اتحادیه اروپا محصولات غذایی و خشکبار که مصرف نهایی می‌شوند صادر می‌کنیم اما محصولات تولیدی ما در بازار اروپا شانس رقابت کمتری دارند. از این رو محصولات پتروشیمی یا برخی مواد اولیه یا واسطه‌ای تولید که در ایران تولید می‌شوند می‌توانند بیشترین سهم را از بازار اروپا داشته باشند. در این میان قطعات خودرو یا برخی دیگر از صنایع اینچنینی نیز در صورت دریافت حمایت‌های لازم شانس حضور در این بازارها را دارند.
وی با تاکید بر اینکه کاهش آمار تجارت یا محدود شدن بازارهای صادراتی به معنی کم کاری در این حوزه نیست، خاطرنشان کرد: ما از سویی در سال‌های اخیر با تحریم‌های اقتصادی گسترده مواجه بوده‌ایم و از سوی دیگر برای آنکه جای پای خود را در بازارهای صادراتی محکم کنیم باید مسائل مهمی مانند افزایش ارزش افزوده، بالا بردن سطح بهره وری، بهبود زیرساخت‌ها مانند حمل و نقل و کاهش موانع تولید و صادرات را در دستور کار خود قرار دهیم و نمایان شدن ظرفیت واقعی حضور کالاهای ایرانی در بازارهای متنوع مانند اتحادیه اروپا بعد از کنار رفتن این موانع خود را نشان می‌دهد.
