سرانجام آنچه فعالان بازار سرمایه از آن واهمه داشتند، فرا رسید. شاخص کل بورس تهران در روز گذشته بیش از 1200واحد تنزل کرد تا بازدهی فروردین ماه به 9.3درصد برسد. به این ترتیب بزرگ‌ترین افت شاخص کل در فروردین ماه رخ داد. این درحالی است که بازدهی فروردین ماه در اوج شاخص در تاریخ هفدهم فروردین به 12.6درصد رسیده بود. نکته اینجاست نه رشد تقریبا 13درصدی شاخص در ابتدای سال منطقی به‌نظر می‌رسید و نه افت اخیر دماسنج بازار. دلیل عمده‌یی که باعث شد در این روزها فشار فروش در نمادهای مختلف بالا باشد و در نتیجه شاخص طی دو روز بیش از 3درصد افت کند، رشد نرخ ارز در بازار غیررسمی بود. فعالان بازار به نرخ ارز به‌عنوان یک پارامتر پیش‌بینی انتظارات اقتصادی می‌نگرند. اگرچه رشد نرخ ارز باعث می‌شود در میان‌مدت و بلندمدت سودآوری نیمی از شرکت‌های بورسی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم رشد کند، اما در برهه فعلی رشد نرخ ارز بیش از آنکه نشانه افزایش سودآوری شرکت‌های بورسی باشد، نمایان‌گر انتظارات عمومی فعالان اقتصادی است که بخش عمده آن به مذاکرات هسته‌یی گره خورده است.
دلار در بازار غیررسمی از ابتدای هفته رو‌به‌رشد گذاشت و به قیمت‌های پیش از بیانیه مطبوعاتی سوییس رسید. همین موضوع باعث شد که هیجان مثبتی که در بازار سهام حاکم بود، جای خود را به هیجان منفی ناشی از رشد نرخ ارز دهد. حقیقت این است که فضای نااطمینانی به حدی شدید است که نمی‌توان انتظار داشت فعالان بازار رفتاری غیر از این داشته باشند. هر کدام از اخبار ضد و نقیضی که از توافقنامه احتمالی مخابره می‌شوند؛ نوسان نرخ ارز و اظهارنظر مقامات مسوول، همه و همه این پتانسیل را دارند که روند بازار را تغییر دهند. بسیاری از فعالان بازار سهام در نمادهای حساس از مذاکرات همچنان در سود به‌سر می‌برند، لذا نباید انتظار داشت باوجود این فضای نااطمینانی در نمادهای مختلف فروشنده نباشند.
چه باید کرد؟
اما این دید کوتاه‌مدتی که سهامداران دارند از کجا آب می‌خورد؟ نخست آنکه بورس تهران همچنان از ضعف تحلیل رنج می‌برد. بعید به‌نظر می‌رسد که کلیت فعالان خرد در بازار سهام تحلیل مناسبی از وضعیت موجود داشته باشند. مساله دومی که باعث می‌شود شاهد نوسان‌های هیجانی و رویکرد کوتاه‌مدت کلیت بازار باشیم، محدودیت‌های معاملات است. به‌دلیل وجود محدودیت‌هایی همچون حجم مبنا و محدودیت نوسان باعث می‌شود که فعالان پیش از تحلیلی مناسب وارد صف‌های خرید یا فروش شوند تا از بازار عقب نمانند. چنانچه این محدودیت‌ها وجود نداشت، هیجان‌های مقطعی به سرعت تخلیه می‌شد و فعالان بازار مجبور نبودند پس از خرید یا فروش به تحلیل بپردازند، قطعا نگاه کوتاه‌مدت نیز تعدیل می‌شد.
در این برهه سه رویکرد می‌تواند در بازار سهام حاکم باشد. رویکرد اول، همین شرایطی است که در حال حاضر وجود دارد. بدین معنا که فعالان بازار تلاش کنند از نوسان‌های مقطعی بهره‌مند شوند. جدا از آنکه این رویه ریسک بالایی دارد، یک بازی جمع صفر به‌نظر می‌رسد. فرض کنید که همه فعالان چنین رویکردی داشته باشند، در این صورت متناوبا شاهد قرار گرفتن سهم‌های مختلف در صف‌های خرید و فروش خواهیم بود؛ یعنی همین اتفاقی که در حال رخ دادن است. اگر سهام بانک صادرات امروز در صف خرید قرار دارد، هیچ تضمینی وجود ندارد که فردا در صف فروش نباشد. در این صورت همواره به همان میزان که بازار برنده دارد، بازنده نیز خواهد داشت. به‌عبارت ساده‌تر، زیان برخی فعالان، تبدیل به سود دیگران می‌شود.
رویکرد دیگر این است که سرمایه‌گذاران تکلیف خود را با مذاکرات هسته‌یی روشن کنند. چنانچه فکر می‌کنید مذاکرات به نتیجه می‌رسد، سهم‌های منتفع از توافق هسته‌یی را انتخاب کنید و ارزش آن را پس از مذاکرات تخمین بزنید. در این صورت می‌توانید بسیاری از سهم‌ها را به قیمت‌هایی مناسب خریداری کنید و تا زمان اعلام توافق نهایی این سهم‌ها را نگه دارید. اما چنانچه فعالان بازار به آینده مذاکرات امیدوار نیستند، بهتر است عطای بازار را به لقایش بخشیده و سرمایه خود را در مکانی امن، مانند بانک، نگه دارند.
سومین رویکرد که منطقی‌تر از رویکردهای دیگر به‌نظر می‌رسد، انتخاب سهم‌هایی است که چندان ارتباطی به مذاکرات هسته‌یی ندارند و وضعیت مناسب دارند. این سهم‌ها اگرچه زیاد نیستند، اما در حدی هستند که بتوان به‌راحتی پیدای‌شان کرد. در این صورت سرمایه‌گذار از ریسک‌های قمارگونه پرهیز کرده و در صورتی که مدت زمان نگهداری دارایی‌اش معقول باشد، می‌تواند بازدهی مناسبی کسب کند.
آمار معاملات
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، درحالی که بازار سرمایه در سال جاری 12روز معاملاتی را با ثبت 9روز مثبت و 3روز منفی سپری کرده است، در جریان معالات دیروز بازار سرمایه بزرگ‌ترین افت بازار رقم خورد و با ریزش 1238واحدی شاخص بورس تا ارتفاع 68هزار و 783واحد پایین آمد.
همچنین دیروز تعداد 1136میلیون سهم و حق‌تقدم به ارزش 206میلیارد تومان در 109هزار نوبت دادوستد شد و نمادهای معاملاتی تاپیکو، وبملت، وغدیر، فولاد و وپاسار بیشترین اثر منفی را بر روند حرکتی دماسنج بازار سهام به ثبت رساندند.
حجم و ارزش معاملات نیز همچنان در سطح مناسب قرار دارد، اما رو به نزول است. به‌نظر می‌رسد بازار سهام به محرکی جدید برای رشد نیاز دارد تا دوباره شاهد حجم‌های آنچنانی در سهم‌های مختلف باشیم. این محرک می‌تواند کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی باشد که جسته و گریخته از اطراف و اکناف به گوش می‌رشد که بانک مرکزی قصد دارد به‌زودی نرخ سود سپرده و تسهیلات را کاهش دهد.
فرابورس
همچنین دیروز ضمن معامله 196میلیون و 710هزار ورقه بهادار، ارزش معاملات فرابورس از یک‌هزار و 82میلیارد ریال گذشت. به گزارش روابط عمومی فرابورس ایران، معاملات 23فروردین‌ماه 1394 بازار فرابورس، با خریدوفروش 196میلیون و 710هزار ورقه بهادار به ارزش یک‌هزار و 82میلیارد و 180میلیون ریال پایان یافت.
بیشترین حجم معاملات در روز گذشته مربوط به خریدوفروش 20میلیون و 200هزار سهم فولاد هرمزگان جنوب و بیشترین ارزش معاملات دراختیار پالایش نفت تهران با رقم 131میلیارد و 720میلیون ریال بود.
بیشترین افزایش قیمت به سهام شرکت‌های فولاد هرمزگان جنوب، کی‌بی‌سی و پالایش نفت تهران اختصاص یافت و سهام شرکت پالایش نفت تهران و فولاد هرمزگان بیشترین تاثیر مثبت را در شاخص فرابورس داشت.
ازسوی دیگر، سهام شرکت‌های فن‌آوا، بیمه نوین و آهن و فولاد ارفع با بیشترین افت قیمت مواجه شدند و آیفکس نیز با اندکی کاهش، عدد 750واحد را نشان داد.
همچنین، دیروز اوراق تسهیلات مسکن با کاهش قیمت روبه‌رو شد و هر ورقه حق‌تقدم تسهیلات مسکن در جریان معاملات دیروز با قیمت 72 تا 78هزار تومان دست‌به‌دست شد.
در بازار اوراق با درآمد ثابت 90هزار و 48ورقه مرابحه مگا موتور معامله شد و بیشترین حجم معاملات ETF نیز به صندوق سرمایه‌گذاری اطلس با معامله 86هزار و 903سهم اختصاص یافت.
براساس این گزارش، نماد معاملاتی شرکت سرمایه‌گذاری اقتصاد نوین پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه صاحبان سهام و تقسیم سود نقدی هر سهم با محدودیت دامنه نوسان قیمت تا سقف 50درصد، دیروز بازگشایی شد.
