تعادل | فرشته فریادرس |
همزمان با سفر نخست‌وزیر کره جنوبی به کشور، بازار گمانه زنی‌ها پیرامون بازگشت شرکت «سامسونگ» و «ال جی» به بازار ایران دوباره داغ شد. اما احتمال بازگشت این دو برند کره‌ای موجب شکل‌گیری موضع‌گیری‌های متفاوتی از سوی مسوولان و فعالان صنفی شده است. عده‌ای می‌گویند: با توجه به خروج آنها از کشور نباید اجازه بازگشت مجدد صادر شود، اما در مقابل برخی می‌گویند باید برای ورودشان فرش قرمز پهن کنیم. در این میان مدیرعامل سام‌الکترونیک در واکنش به احتمال تداوم همکاری شرکای ایرانی با بازگشت این دو برند خارجی به بازار ایران، می‌گوید: هنوز موضوعی در مورد مذاکره یا تداوم همکاری شرکای ایرانی با برندهای کره‌ای لوازم خانگی اعلام نشده و در شرایط حساس کنونی هرگونه اظهارنظر غیرکارشناسی در این مورد ممکن است صنعت لوازم خانگی ایران را دچار مشکل کند. با این حال اما برخی از صاحبنظران معتقدند که نباید ورود شرکای خارجی را به کشور ممنوع کرد، بلکه باید با صیانت از تولید داخل یک فضای رقابتی ایجاد کرد تا هم قیمت لوازم خانگی در بازار متعادل شود، هم قاچاق این محصول کاهش یابد.
وقتی که شرکا رفتند
اردیبهشت سال 97 زمانی که امریکا از برجام خارج شد، کره‌جنوبی اولین کشوری بود که از ترس تحریم‌های امریکا خرید نفت از ایران را قطع کرد و بعد هم با قطعی شدن خروج ال‌جی و سامسونگ از ایران شاهد تغییر تابلوی فروشندگان محصولات این دو شرکت بودیم. کاوه مفتخری، مدیر ارشد بازاریابی شرکت ال‌جی در آن وقت، همچنان به بازگشت این شرکتها امیدوار بود و در اظهاراتی گفته بود که محصولاتی چون «موبایل، کولر گازی، تهویه هوا و تلویزیون‌های صنعتی و… »
درحال‌حاضر موجود هستند و حداقل تا یک سال آینده مشکلی از نظر موجودی این اقلام وجود ندارد. اما تولید محصولات لوازم‌خانگی طی سال‌های اخیر فرازونشیب‌های زیادی را تجربه کرد و خروج دو برند «ال جی» و «سامسونگ» در بازار داخلی تاثیر چشم‌گیری گذاشت. تا جایی که آمارها از رشد 48 تا 52 درصدی تولید لوازم خانگی ایرانی خبر می‌دهند.اگرچه این خروج منجر به رشد تولید داخلی شده، اما خبری از بازارهای صادراتی نیست. به عبارت بهتر خروج این دو برند پرطرفدار خیلی نتوانسته مزیت رقابتی ایجاد کند و بیشتر تامین نیاز داخل در دستور تولیدکنندگان داخلی قرار گرفته است. در میان، بحران اقتصادی و پاندمی کرونا مزید بر علت شد تا بازار فروش لوازم خانگی دچار وضعیت رکودی شود.اما کرونا مشتریان لوازم خانگی که بیشتر زوج‌های جوان هستند، را بیشتر مورد هدف قرار دارد؛ چراکه کرونا باعث کاهش یا به تعویق افتادن ازدواج‌ها شد. از این رو، وضعیت رکودی در صنعت لوازم خانگی و افزایش قیمت‌ها شرایط را به گونه‌ای پیش برد، که خانوار‌ها بیشتر به سمت تعمیر و نگهداری وسایل موجود میل پیدا کنند تا خرید کالای جدید. در همین حال، نایب‌رییس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی هم اخیرا در اظهاراتی گفته بود که لوازم خانگی ایرانی در کارخانه و فروشگاه‌ها زیاد است اما به دلیل گرانی لوازم خانگی، تقاضا در بازار کم است و با مازاد تولید مواجه هستیم. او توضیح داده بود که لوازم خانگی ایرانی قابل رقابت با کالاهای خارجی نیست. بنابراین مزیت صادراتی آن چنان هم ندارد! اما این روزها همزمان با مذاکرات غیرمستقیم برجامی در وین زمزمه‌هایی بازگشت دو برند «ال جی» و «سامسونگ» به بازار ایران شنیده می‌شود. گمانه زنی‌ها درباره بازگشت این دو برند لوازم خانگی سبب شد تا معاون قضایی دادستان کل کشور در اظهارنظری جنجالی بگویید: « به دو شرکت ال جی و سامسونگ اجازه بازگشت به بازار ایران نمی‌دهیم.» او با بیان اینکه این دو شرکت در شرایط سخت مردم را تنها گذاشتند، گفته است که در حوزه قضایی ما اجازه نمی‌دهیم این نوع شرکتها بخواهند به کشور بیایند. حال پرسشی که پس از این اظهارات مطرح شد، این بود که آیا سیاست‌گذاری در این زمینه یا صدور مجوز ثبت نمایندگی یک شرکت خارجی با قوه قضاییه است؟طبق قانون شرکت‌های خارجی متقاضی ثبت شعبه در ایران موظف هستند که اطلاعات و مدارک زیر را به همراه درخواست کتبی خود به اداره کل ثبت شرکتها و مالکیت صنعتی ارایه کنند. همچنین براساس قانون، در حال حاضر تنها شرکت‌های امریکایی و اسراییلی حق داشتن نمایندگی در ایران ندارند و شرکت‌های خارجی دیگر کشورها در صوتی که کالای‌شان جزو کالاهای ممنوعه نباشد؛ مشکلی برای دایر کردن نمایندگی در کشور ندارند. از سوی دیگر تصمیم‌گیری در زمینه محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های دایم یا موقت وارداتی هم که در حوزه سیاست‌گذاری‌های اقتصادی کشور قرار دارد باز هم با دولت و وزارت‌خانه‌های مربوطه است نه قوه قضاییه.
شایعه بازگشت کره ای‌ها قوت گرفت
البته با ورود نخست‌وزیر کره‌جنوبی به تهران شایعه احتمال مذاکره برای بازگشت برندهای کره‌ای لوازم خانگی به بازار ایران نیز قوت گرفت اما این احتمال با موضع‌گیری‌های موافق و مخالفی در بین مسوولان سیاسی، اقتصادی و فعالان صنفی روبرو است. درخصوص بازگشت برندها، عموما دو دیدگاه وجود دارد، برخی می‌گویند که با توجه به خروج آنها از کشور اجازه بازگشت مجدد ندهیم، اما برخی دیگر می‌گویند باید برایشان فرش قرمز پهن کنیم.اما فارغ از هر دیدگاهی، در ابتدا اباید ین مساله را واکاوی کرد که خروج برندهای مطرح از کشورمان تحت چه شرایطی اتفاق افتاده است؛ آیا براساس میل باطنی‌شان بوده یا تحت فشارهای شدید امریکایی‌هاناگریز به ترک بازار ایران شدند؟ پاسخ این پرسش تا حدی مشخص است؛ چراکه وزارت خزانه‌داری امریکا برای شرکت‌های بزرگی همچون «پژو، رنو، سامسونگ، بوش، ال.جی و غیره» در صورت فعالیت در ایران، جریمه‌های سنگینی در نظر گرفت. آنها نیز پس از ارزیابی موضوع به‌ویژه حجم فروش‌شان در ایران و امریکا، خروج از بازار ایران را ترجیح دادند. بر همین اساس، نظر عده‌ای بر این است با در نظر گرفتن این موارد، برخورد ایران نیز باید منطقی باشد. البته برخی هم معتقدند که رویکرد برگشت شرکت‌های خارجی همچون «ال جی» و «سامسونگ» می‌تواند متاثر از بازتاب قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین باشد. قراردادی که کشورها را در فعالیت مجدد با ایران تحریک کرده است.این دسته از افراد در واکنش به بازگشت این دو برند کره‌ای می‌گویند: کاری که می‌توانیم در این شرایط انجام دهیم، مصون‌سازی تولیدات داخل و تقویت آن است. از منظر آنها، نباید مانع از ورود شرکت‌های خارجی به کشور شد، بلکه باید قدرت رقابتی در این بین ایجاد شود. کاری که به گفته آنها باید صورت بگیرد این است که تولید داخلی آماده عرضه در بازارهای بین المللی باشد . نظر عده دیگری هم این است که با توجه به خروج برندهای خارجی و ضرر و زیان‌های وارده، باید در وهله نخست ادعای خسارت کنیم و مواردی چون استقرار واحدهای تحقیق و توسعه و آموزش کارکنان را خواستار شویم. به گفته آنها، هرچند خروج این برندها، تولیدات داخلی ما را با چالش‌های عدیده‌ای مواجه کرد، اما باید از این شکست‌ها درس گرفته، در همکاری‌های بعدی با خارجی‌ها ضوابطی تعیین کرده و برنامه داشته باشیم. البته برخی هم بر این باورند که با خروج این برندها، افزایش قاچاق این محصولات افزایش یافته که با بازگشت آنها، میزان قاچاق این محصولات نیز کاهشی خواهد شد.
تداوم همکاری حساب شده باشد
اما ببینیم واکنش مدیرعامل سام‌الکترونیک در باره این گمانه زنی‌ها چیست؟ علیرضا موسوی مجد، رییس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان لوازم صوتی و تصویری و مدیرعامل سام‌الکترونیک در مورد احتمال تداوم همکاری شرکای ایرانی با بازگشت برندهای سامسونگ و ال‌جی به بازار ایران، می‌گوید: هنوز موضوعی در مورد مذاکره یا تداوم همکاری شرکای ایرانی با برندهای کره‌ای لوازم خانگی اعلام نشده است.
به‌گفته او، در شرایط حساس کنونی هرگونه اظهارنظر غیرکارشناسی در مورد این موضوع ممکن است صنعت لوازم خانگی ایران را دچار مشکل کند. موسوی مجد با بیان اینکه تولیدکنندگان داخلی لوازم خانگی تداوم تولید محصول در داخل کشور را در دستور کار قرار داده‌اند اما نیم‌نگاهی نیز به نتایج مذاکرات هیات کره‌ای با مقامات ایرانی هم دارند، به «تسنیم» گفت: با خروج سامسونگ و ال‌جی از بازار لوازم خانگی ایران، شرکای ایرانی این شرکتها، تولید و عرضه محصولات را با نام برندهای سام و جی‌پلاس آغاز کرده‌اند و اکنون نیز وضع تولید محصولات این برندها در ایران نسبت به سال گذشته بهتر شده است. او با اشاره به اینکه شرکای ایرانی برای تداوم همکاری با برندهای کره‌ای لوازم خانگی تابع سیاست‌های صنعتی کشور هستند و اگر انجام این کار برای کشور ارزش افزوده و دستاورد مثبتی داشته باشد حتما در همان مسیری که مسوولان و سیاست‌گذاران صنعتی به آنها ابلاغ کنند، حرکت خواهند کرد، افزود: حضور سامسونگ و ال‌جی در بازار لوازم خانگی ایران هنوز در حد چانه‌زنی‌های دیپلماتیک است. به گفته او، این برندها زیرساخت‌های تولید قوی را در ایران ایجاد کرده و از نظر فنی برای ادامه همکاری مشکل چندانی ندارند اما باید برای تداوم همکاری‌ها هر تصمیمی که به نفع مردم و کارگران ایرانی است، اتخاذ شود.مدیرعامل سام الکترونیک همچنین با اعلام اینکه طی 2سال گذشته این برندهای کره‌ای تلاش کرده‌اند تا در حوزه خدمات پس از فروش و تامین قطعات محصولات خود در ایران همکاری کنند، گفت: باید توجه کرد که قبلا این برندها زیرساخت‌های قوی تولید محصولاتشان را در سرمایه‌گذاری مشترک با شرکای ایرانی ایجاد کرده‌اند و برندهای سامسونگ و ال‌جی در ایران مونتاژ‌کار صرف نبوده‌اند اگرچه بنابه دلایل سیاسی یا اقتصادی از ایران خارج شدند اما هنوز این زیرساخت‌های تولید محصولات آنها در ایران وجود دارداو با تأکید بر زیان رشد عرضه محصولات قاچاق این برندها در بازار ایران بر برندهای داخلی تولید‌کننده لوازم خانگی، گفت: اکنون شرکت‌های ایرانی که سرمایه‌گذاری زیادی برای تولید لوازم خانگی این برندها کرده‌اند با ورود قاچاق محصولات سامسونگ و ال‌جی بدون پرداخت عوارض قانونی با زیان و تنگناهای بیشتری مواجه هستند و برخی افراد سودجو نیز به‌دنبال تامین منافع خود در این شرایط هستند. او در پایان تاکید کرده که برای تصمیم‌گیری در مورد قطع یا ادامه همکاری با برندهای کره‌ای لوازم خانگی بهتر است با برنامه‌ریزی دقیق‌تری تصمیم‌گیری شود. اکنون نیز برندهای ایرانی محصولات این شرکت‌های کره‌ای را با تامین قطعات مورد نیاز تولید و عرضه می‌کنند و مشکلی نیز برای تداوم تولید محصولات سام وجود ندارد و در محصولات خاص نیز سفارش‌گذاری تامین قطعات انجام شده اما برای ادامه همکاری‌های قبلی تابع سیاست‌های کلان کشور هستیم.
