سرنوشت پرپیچ‌وخم فازهای15 و 16 به پایان خود نزدیک می‌شود
اواخر اسفندماه سال گذشته افتتاح بزرگ‌ترین فاز گازی پارس‌جنوبی محقق شد. اما فاز12 یکی از 5فازی بود که توسط وزارت نفت در فازهای اولویت‌دار قرار گرفت. فازهای15 و 16 نیز آن‌طور که بیژن زنگنه وزیر نفت در شب افتتاح فاز12 در میان خبرنگاران وعده داد اواخر خردادماه به افتتاح خواهند رسید.
فازهایی که طبق برنامه‌ریزی‌های اولیه در نظر گرفته‌شده اکنون باید حدود 5سال از افتتاح آنها می‌گذشت اما مدیریت‌های نامناسب در چند سال اخیر باعث شد تا این زمان به تاخیر بیفتد. البته اگر پای صحبت هرکدام از مدیران مشغول در این دوره‌ها بنشینیم تحریم‌ها را نخستین عامل تاخیر معرفی می‌کنند، تحریم‌هایی که در بسیاری از موارد پوششی برای پنهان کردن بی‌تدبیری‌ها بوده است. فاز15 و 16 پارس‌جنوبی در دوره‌یی که پروژه‌های 35ماهه در وزارت نفت برای نمایش قدرت تعریف می‌شدند مغفول ماندند و قطر هر روز بر درآمدهای هنگفت خود از این میادین مشترک با کشور افزود.
اکنون رضا فروزش مجری فازهای 15 و 16 پارس‌جنوبی در گفت‌وگوی تلفنی با «تعادل» از «آمادگی این فاز برای افتتاح در پایان خرداد یا تیرماه» خبر می‌دهد. هدف از طرح توسعه فازهای15 و 16 پارس‌جنوبی در ابتدا تولید روزانه 50میلیون مترمکعب گاز طبیعی، تولید روزانه 80هزار بشکه میعانات گازی، تولید سالانه 1.05میلیون تن گاز مایع، تولید سالانه یک‌میلیون تن اتان برای تامین خوراک مجتمع‌های پتروشیمی و تولید روزانه 400تن گوگرد بوده است.
این طرح پیش از جدی شدن تحریم‌ها در ایران به کنسرسیومی متشکل از یک شرکت نروژی و شرکت صدرا و قرارگاه خاتم سپرده شد و قرار بر این شد که تا سال89 افتتاح شود. اما تحریم‌ها باعث شد شرکت نروژی وارد کار نشود و 4سال زمان برای انتخاب پیمانکار این فازها سپری شود. سپس در تیرماه سال85 طرح توسعه این فازها با ترک تشریفات به قرارگاه خاتم سپرده شد و عملیات توسعه در سال86 آغاز شد. در ادامه به‌دلیل قرار گرفتن قرارگاه خاتم در لیست تحریم‌ها طرح توسعه این فاز به شرکت نفت و گاز آریاشهاب سپرده شد و این شرکت متعهد شد تا خردادماه سال92 که آخرین روزهای حضور محمودی احمدی‌نژاد در منصب ریاست‌جمهوری بود فاز را به افتتاح برساند؛ البته فاز در آخرین روزهای رییس‌جمهور سابق به افتتاح رسید اما افتتاحی که طبق تایید بسیاری از کارشناسان هیچ نشانی از واقعی بودن با خود نداشت.
ماجرا از این قرار بود که رییس‌جمهور سابق در آخرین سفر کاری خود برای ارزیابی آخرین وضعیت پارس‌جنوبی راهی عسلویه شد اما ناگهان تصمیم بر افتتاح فازهای15 و 16 گرفته شد. فازی که طبق تایید کارشناسان در آن زمان هیچ یک از 24حلقه چاه دریایی، دو سکوی اصلی فراساحلی، خط لوله انتقال گاز از دریا به پالایشگاه ساحلی، سه ترین شیرین‌سازی گاز در پالایشگاه هیچ‌یک آماده راه‌اندازی نبودند اما تنها واحد شیرین‌سازی گاز این پروژه راه‌اندازی و تحت عنوان کل فاز15 و 16 پارس‌جنوبی افتتاح شد.
این در حالی است که براساس استانداردهای تعریف‌شده در شرکت ملی نفت ایران یک فاز استاندارد پارس‌جنوبی شامل حفاری چاه در خلیج‌فارس، طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی سکو و خطوط لوله دریایی به‌منظور انتقال و پالایش اولیه گاز و سپس احداث پالایشگاه ساحلی شامل مخازن ذخیره‌‌سازی، ردیف‌های شیرین‌سازی و واحدهای یوتیلیتی برای تامین آب، بخار و سرویس‌های جانبی است.
در آن زمان موسی سوری مدیرعامل سابق شرکت نفت و گاز پارس با هشدار نسبت به نادیده‌گرفتن الزامات ایمنی و HSE در افتتاح پالایشگاه فاز15 و 16 پارس‌جنوبی در روزهای پایانی دولت دهم گفته بود: «تاخیرها قابل جبران بوده اما وقوع یک حادثه در پالایشگاه‌های گاز ترش پارس‌جنوبی به هیچ‌وجه قابل‌جبران و توجیه نیست.
نصب و راه‌اندازی سکوهای دریایی فازهای15 و 16 یکی از چالش‌برانگیز‌ترین مراحل به‌انجام‌رساندن این پروژه بوده است که اکنون طبق گفته رضا فروزش مجری این فازها 4 ترین و 2سکو در این فاز در سرویس قرار گرفته‌اند. او درباره آخرین وضعیت این طرح که تنها چند ماه تا افتتاح آن باقی مانده است می‌گوید: «اکنون مشغول انجام دادن کارهای باقی‌مانده در فرآوری پروپان و بوتان هستیم.»
فروزش ادامه می‌دهد: «برنامه‌یی که داریم این است که خود را برای پایان خرداد یا تیر آماده کنیم و کارهای باقی‌مانده سکوها و چاه‌ها را انجام دهیم. در بخش پالایشگاهLPG و واحد گوگرد و اتان نیز در حال تکمیل هستیم و ان‌شاءالله برای خردادماه آماده افتتاح خواهیم بود.» رونق‌گرفتن تولید در پارس‌جنوبی مصادف با مزایای بسیار زیادی برای کشور خواهد بود که ابتدایی‌ترین دستاورد آن ایجاد شغل برای جوانان است. اما در مراحل بعدی نیز فواید متعددی برای کشور رقم خواهد خورد.
محسن قمصری مدیر امور بین‌الملل وزارت نفت پیش از این در این‌باره به «تعادل» گفته بود: «به‌قول آقای رستم قاسمی اگر ما تولید نفت 5میلیون بشکه‌یی داشتیم غربی‌ها نمی‌توانستند ما را به‌راحتی کنار بگذارند و اکنون هر چقدر تولید نفت و گاز ما افزایش پیدا کند قدرت چانه‌زنی ما در بازارها افزایش خواهد یافت»
او در ادامه اظهار داشته بود: «تولید‌کننده کوچک راحت از بازار حذف می‌شود و هر چقدر توان تولیدی ما بالاتر باشد حرف بیشتری برای گفتن داریم و در چانه‌زنی‌ها در بازار نیز موفق‌تر خواهیم بود.»
محمدحسن پیوندی معاون مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز در مراسم افتتاح فاز12 درباره تاثیر این افتتاح‌ها بر عملکرد مجتمع‌های پتروشیمی به «تعادل» گفته بود: «افتتاح فاز12 زمینه‌ساز رسیدن به درآمد 2میلیارد دلاری در پتروشیمی خواهد شد.» در مورد فازهای15 و 16 نیز که برنامه رساندن خوراک به مجتمع‌های پتروشیمی در آن دیده شده است قطعا افتتاح زمینه‌ساز پیشرفت‌های اقتصادی و بین‌المللی برای کشور خواهد شد. پیشرفتی که البته باید با مدیریتی صحیح به لایحه‌های پایین‌تر جامعه از‌جمله کارگران مشغول در پارس‌جنوبی نیز منتقل شود. کارگرهایی که در سرما و گرما دور از خانواده تلاش می‌کنند و دستمزدهایشان دربرابر عظمت سازه‌های پارس‌جنوبی بسیار ناچیز است.
