گروه ایران هدی احمدی
هواپیمایی که امروز در فرودگاه مهرآباد بر زمین مینشیند، حامل مهمانی است که برای عدهیی ناخوانده است. مهمانی که از هفته پیش بسیاری برای نیامدنش نامه نوشتند و تذکر دادند. رجب طیب اردوغان امروز در حالی از پلههای هواپیمای اختصاصیاش برای سفری یکروزه پایین میآید و به خاک تهران قدم میگذارد که هفته گذشته اظهارات عجیبی در مورد ایران داشت. با این همه نه او سفرش را لغو کرد و نه دولت ایران مانع از این سفر شد. او برای توسعه روابط به کشوری آمده که حالا شرایط جدیدی را در جهان تجربه میکند. شرایط آنقدر جدید و ویژه است که همه را تحت تاثیر قرار داده است. شاید همین شرایط ویژه باعث شد که اردوغان به کشوری بیاید که تعداد زیادی دلخوش از آمدنش نیستند. بر این اساس رجب طیب اردوغان به دعوت رییسجمهور کشورمان همراه با تعدادی از وزرایش برای تحکیم روابط دوکشور به ایران میآید.
اظهارات واکنشبرانگیز اردوغان چه بود؟
ماجرا از صحبتهای اردوغان شروع شد. صحبتهایی که با لحنی متفاوت بیان شد و واکنشهای زیادی را به دنبال داشت. رییسجمهوری ترکیه در صحبتهایی که همزمان با بمباران یمن توسط عربستان صورت گرفته بود، ضمن اینکه کار عربستان و شبهنظامیان شیعه حوثی در یمن را محکوم نکرد حتی از آنها (مردم یمن) خواست تا اقدامات تهدیدآمیز خود علیه صلح و امنیت در منطقه را متوقف کنند. رجب طیب اردوغان همچنین ششم فروردینماه سال جدید در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد ایران تلاش مضاعفی دارد تا بر منطقه مسلط شود که این موضوع، ترکیه، عربستان و کشورهای عرب حاشیه خلیجفارس را به ستوه آورده است. این امر واقعا تحملکردنی نیست و ایران باید متوجه این مساله باشد. او با اعلام اینکه وضعیت به درگیری فرقهیی کشیده شده است، از ایران خواست که دست از اقدامات خود بردارد و ایران را حامی جدی نیروهای شیعه حوثی در یمن دانست که جنگندههای عربستان و متحدان عربش اقدام به بمباران آنها کرده بودند. اردوغان تاکید کرد ایران باید دیدگاهش را در زمینه یمن تغییر دهد و نیروهایش و هرچه که در یمن، سوریه و عراق دارد را بیرون بکشد و به تمامیت ارضی این کشورها احترام بگذارد.
اردوغان به ایران نیاید
پس از صحبتهای رییسجمهور ترکیه درخصوص سیاستهای ایران و عربستان در یمن، واکنشها شروع شد. بیشتر واکنشها از سوی برخی از نمایندگان مجلس بود که درخواست منتفی شدن سفر اردوغان به تهران را داشتند. کار تا جایی پیش رفت که 65نفر از نمایندگان مجلس در تذکری به رییسجمهور خواهان آن شدند تا این سفر انجام نشود. مجلس نهم جلسهیی را با حضور تعدادی از نمایندگان برای ممانعت از سفر رییسجمهور ترکیه برگزار کرد و محمداسماعیل کوثری، رییس کمیته دفاعی- امنیتی مجلس، درباره صحبتهای اردوغان اظهار داشت: سخنان نسنجیدهیی توسط «اردوغان» مطرح شده که باید پیگیری شود. مجلس درصدد است تا با تشکیل جلسهیی با وزارت امور خارجه و مجاب کردن این وزارتخانه از سفر «اردوغان» به ایران جلوگیری کند. در همین حال، منصور حقیقتپور، نائبرییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز یادآور شد تا زمانی که اردوغان اظهارات خودش را پس نگیرد سفر وی به تهران بینتیجه خواهد بود. همزمان با این سخنان، علاءالدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز سخنان اردوغان درباره ایران را قابل قبول ندانست و اظهار امیدواری کرد که دولت ترکیه از افکارش تغییر
مسیر دهد.
واکنشها به حرفهای رییس دولت کشور ترکیه ادامه داشت و مدیر مسوول روزنامه کیهان نیز خواستار لغو فوری سفر رجب طیب اردوغان، به ایران شد و این را کمترین اقدامی بیان کرد که از وزارت خارجه ایران انتظار میرود.
ظریف: سیاستهای بلندپروازانه خسارات جبرانناپذیر دارند
محمدجواد ظریف نیز پس از ادعاهای رییسجمهور ترکیه با بیان اینکه کسانی که با سیاستهای بلندپروازانه، خسارات جبرانناپذیری بهبار آوردهاند باید از ظرفیتهای موجود برای همگرایی در منطقه استفاده کنند؛ روابط استراتژیک دو کشور در زمینههای مختلف را دارای ارزش و اهمیت دانست و بهترین راهکار در شرایط فعلی را تلاش کشورها در جهت استقرار ثبات و جلوگیری از گسترش ناامنی در منطقه اعلام کرد. وزیر امورخارجه کشورمان تاکید کرد ایران آمادگی دارد تا با مشارکت تمام برادران خود در منطقه، گفتوگوی میان گروههای مختلف یمنی را جهت حفظ یکپارچگی و بازگشت ثبات و امنیت به آن کشور تسهیل کند.
اردوغان سفرش به ایران را لغو نکرد
با این همه رییسجمهور ترکیه پس از تمام واکنشها و درخواست نمایندگان مبنیبر ممانعت سفر وی و هیات همراهش به ایران اعلام کرد که سفر خود به ایران را به سبب انتقادات نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران لغو نمیکند.
اردوغان امروز به ایران میآید
سرانجام پس از تمام حاشیهها و اظهارات دلواپسان و چالشهای پیشرو رییسجمهور ترکیه به دعوت رییسجمهور کشورمان در راس هیاتی مرکب از تعدادی از وزرای آن کشور امروز دیداری رسمی از جمهوری اسلامی ایران به عمل میآورند که طی این سفر، دو رییسجمهور و وزرای دو کشور ملاقات و مذاکره خواهند داشت و مقرر است دیدار اردوغان با مقام معظم رهبری نیز تنظیم شود. همچنین دومین نشست مشترک شورای عالی همکاری دو کشور با حضور وزرای عضو هیات دولت دو کشور برگزار خواهد شد. در این دیدار، تمام ابعاد روابط دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ترکیه مرور شده و درخصوص موضوعات منطقهیی و بینالمللی تبادل نظر به عمل خواهد آمد. به نظر میرسد دولت یازدهم در جریان مناسبات دیپلماتیک و منطقهیی خود تلاش میکند با مورد توجه قرار دادن نقاط مشترک، از میان تمام منافع متضاد به دنبال نوع خاصی از همکاریهای منطقهیی باشد که منافع تمام طرفها را تامین کند.