تعادل| ویروس کرونا که این روزها جامعه بشری را با تخریب زیرساخت‌های اقتصادی، تعطیلی کسب وکارها، تشدید فقر و تلفات انسانی روبرو کرده، به اعتقاد کارشناسان، آموخته‌های ارزشمندی را نیز برای بشر به ارمغان آورده است.
۲۹ بهمن ماه ۹۸ بود که با انتشار خبر مرگ دو بیمار با علائم تنفسی در یکی از بیمارستان‌های شهر قم، کشور با ابهاماتی درباره ورود ویروس کرونا به ایران که دی ماه ووهان چین را درگیر کرده بود، روبرو شد. ویروسی که شاید آن روزها هرگز تصور نمی‌شد، انسان قرن ۲۱ را همچون طاعون عهد باستان درگیر کند اما مرگ یک نفر در ۳۰ بهمن ماه به دلیل ابتلا به این ویروس، به تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، افزایش شمار مبتلایان در ماه‌های پس از آن و رشد روزانه تعداد جانباختگان در سراسر دنیا، به بشر نشان داد که انسان امروز نیز شاید به‌مانند انسان دهه قبل از میلاد ناتوان است.
ویروسی که به اعتقاد برخی صاحبنظران دانشگاهی بار دیگر قدرت مطلق آفریدگار را به جامعه بشری یادآوری کرد و با وجود خسران در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی، بهداشت و سلامت، آموخته‌های متعددی را نیز برای انسان داشت که شاید تا پیش از این هرگز به دست نمی‌آمد.
رییس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران در این باره به خبرنگار ایرنا می‌گوید: ویروس کرونا در ابعاد فردی و اجتماعی، آموخته‌های متعددی را برای بشر به همراه داشته است. درک ارزش و اهمیت ارتباطات اجتماعی، خانوادگی، آیین وسنن، مناسک، محبت‌ها و حمایت‌های اجتماعی در هر یک از فضاهای عاطفی و هیجانی از مهم‌ترین آموخته‌های این رویداد برای بشر بود.
مجید صفاری‌نیا ادامه داد: استفاده از راهکارهای جایگزین نظیر بهره‌گیری از فضای مجازی و رسانه‌ها به منظور آموزش و همچنین تغییر نگرش برخی از اقشار جامعه درباره آسیب‌های فضای مجازی نیز با بروز این بحران متجلی شد.
او با تاکید بر ضرورت تغییر و اصلاح برخی سبک‌های آموزشی عنوان کرد: برخی شیوه‌های آموزشی مستلزم تغییر و اصلاح است و در حال حاضر دسترسی دانش‌آموزان به تلفن همراه، تبلت و اینترنت در محیط‌های آموزشی و منازل برای ادامه تحصیلات زمینه‌ساز این تغییر در عرصه آموزش بوده و این مهم نیز با شیوع این بیماری مورد توجه قرار گرفت.
این روانشناس اجتماعی افزود: تغییر وتحول در شرایط طبیعی (که اخلاق و ارزش‌های اخلاقی هم آن را نکوهش می‌کند) موجب بروز برخی پیامدها و درگیری‌های انسان با زمین می‌شود.
صفاری‌نیا با بیان اینکه در واقع دانش بشر یک دانش تکامل‌یافته نیست، گفت: با شیوع این بیماری، بشر با حداقل دانش و اطلاعات در حوزه انسانی روبرو شد و این مهم نیز از آموخته‌های ویروس کرونا به بشر بود.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: با شیوع کرونا بشر همچنین دریافت که گاه در مواقع بحران توان تصمیم‌گیری برای اداره شرایط را نداشته و تصمیمات آزمایشی - خطایی می‌تواند سبب بروز آسیب‌های شدیدتر باشد.
صفاری‌نیا همچنین تاکید کرد: «داشتن همدیگر» یک عامل موثر برای درک احساس خوشبختی و سعادت است و این احساس ضرورتا با دستیابی به قدرت و ثروت حاصل نمی‌شود. بنابراین فهم منافع معنوی کنار هم بودن نیز بیش از ارزش منافع مادی در دوران شیوع کرونا متجلی شد.
مقابله با بحران کرونا، مبارزه برای تداوم زندگی است. اعظم امامی مدرس و کارشناس روانشناسی نیز در این رابطه معتقد است: افزایش اتحاد و انسجام اجتماعی در رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای کاهش آثار و تبعات مخرب این بحران به عنوان ماحصل کرونا به جامعه آموخت، با افزایش اتحاد و همدلی از هر بحران طبیعی، اجتماعی و زیست محیطی می‌توان به سلامت گذر کرد.
او ادامه داد: مواجهه با بحران کرونا در حقیقت مبارزه برای تداوم زندگی بود و براین اساس افزایش تاب‌آوری اجتماعی را نیز باید یکی از مهم‌ترین نتایج مقابله با این بیماری تلقی کرد. امامی با بیان اینکه ارتقای سطح عمومی بهداشت نیز از مهم‌ترین نتایج شیوع این بیماری بود، گفت: امروزه در اقصی نقاط کشور (مناطق محروم، حاشینه‌نشین و...) اصول بهداشتی به منظور مقابله با کرونا رعایت و بی‌شک افزایش سطح بهداشت در هر جامعه ارزشمند و با کاهش بیماری و مرگ ومیر همراه است.
به گفته امامی، کاهش استفاده از پول کاغذی در معاملات روزمره همچون پرداخت کرایه تاکسی نیز در دوران بحران کرونا مورد توجه قرار گرفت که بی‌شک در افزایش سطح بهداشت عمومی و سهولت کار هم اثرگذار است. همچنین برقراری ارتباطات اجتماعی بدون دیدارهای حضوری، از طریق تلفن و فضای مجازی که با کاهش هزینه و آمدوشدها همراه است نیز از دیگر آموخته‌های کرونا به شمار می‌رود که می‌تواند با گذار از این بحران هم تداوم داشته باشد. به گفته این کارشناس روانشناسی، همنوا شدن برخی اقشار جامعه نظیر سالمندان با جوانان در یادگیری تکنولوژی و استفاده از فناوری‌های روز دنیا هم در دوران شیوع کرونا اتفاق افتاد. باید در لحظه زندگی کرد؛ شرایط امروز می‌تواند به مانند فردا نباشد. داشته‌های امروز، مهر ومحبت، دوستی‌ها، ارتباطات اجتماعی، خانوادگی، دوستانه و... را باید امروز قدردان بود و این مساله نیز شاید از مهم‌ترین آموخته‌های کرونا به بشر در سراسر جهان بود.
