گروه ایران
در روزهایی که حال و هوای نوروز، ایرانیان را به تکاپوی عیدانه انداخته است، تیم مذاکرهکننده ایرانی در جریان مذاکرات هستهیی در لوزان سوییس تلاش میکند تا منافع ایران در گفتوگو با کشورهای 1+5 را تامین کند. آخرین اخبار از لوزان حاکی از آن است که از صبح روز گذشته مذاکرات وزیران خارجه ایران و امریکا با حضور هیاتهای مذاکرهکننده دو طرف در لوزان آغاز شده و دوطرف گفتوگوهای فنی و سیاسی را با حضور صالحی- مونیز و معاونان پیگیری کردند. ظریف و کری قبل از مذاکرات لوزان در گفتوگوهای رسانهیی هر کدام از پیشرفت چشمگیر مذاکرات اظهار خوشحالی کرده و نسبت به رسیدن به توافق جامع پالسهای امیدوارکنندهیی را مطرح کردند. در همین زمینه وزیر امور خارجه امریکا هم اذعان کرده که اینک تنها پارهیی اختلافات سیاسی و فنی میان طرفین باقیمانده که حل این امر نیازمند تصمیمات سیاسی طرفین است.
زمینهسازی برای رسیدن به تفاهم سیاسی
در مذاکرات روز گذشته علیاکبر صالحی و معاونان ظریف و نیز حسین فریدون، دستیار ویژه رییسجمهور حضور داشتند، ضمن اینکه وندی شرمن معاون کری و ارنست مونیز، وزیر انرژی امریکا نیز بهعنوان تیم کارشناسی ابهامات فنی و کارشناسی را بررسی میکنند. در ادامه مذاکرات و پس از ملاقات دوجانبه با کری، محمدجواد ظریف بعدازظهر روز گذشته برای دیدار با همتایان اروپاییاش در گروه 1+5 به میزبانی فدریکا موگرینی رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا راهی بروکسل شد تا هماهنگیهای لازم با طرفهای اروپایی انجام شود.
براساس پیشبینیها بهنظر میرسد دو طرف تلاش دارند تا در این دوره از مذاکرات شرایط را برای رسیدن به تفاهم سیاسی و آغاز تدوین متن توافق جامع فراهم کنند. با این حال همچنان اختلافات فنی و سیاسی میان دو طرف بهطور کامل حل نشده است. سیدعباس عراقچی اخیرا در گفتوگویی اعلام کرده که 11فروردین یعنی بعد از پایان ماه مارس میتوانیم اعلام کنیم که به توافق جامع دست پیدا میکنیم یا خیر. از طرفی جان کری اخیرا گفته است که مذاکرات این هفته در لوزان از حساسیت بالایی برخوردار است.
اختلافات بیشتر سیاسی است تا فنی
جان کری قبل از آغاز دیدارهای دوجانبه با ظریف در مصاحبه با فرستنده تلویزیونی «سیبیاس» گفت که هماکنون بیشتر اختلافات موجود برای رسیدن به توافق با ایران و تحقق این قول که برنامه هستهیی این کشور صلحآمیز است، سیاسی هستند نه فنی. به گزارش آسوشیتدپرس، وزیر امور خارجه امریکا گفت بیشتر اختلافات تصمیمات سیاسی است که باید گرفته شود تا به دنیا ثابت شود برنامه اتمی صلحآمیز است. او همچنین گفت ایران تاکنون به تعهداتش در همه بخشهای توافق اولیهیی که بیش از یک سال پیش حاصل شد، عمل کرده است. جان کری در آستانه آغاز دور جدید مذاکرات نسبت به روند مذاکرات ابراز خوشبینی کرده است و اعلام کرده که رسیدن به توافق طی روزهای آینده امکانپذیر است.
توافق و نیاز به تلاش بیشتر
هاموند بااشاره به اینکه ایران و 1+5 به پیشرفتهایی دست یافتهاند، اما دستیابی به توافق را نیازمند تلاش بیشتر دانست. به گزارش رویترز، فلیپ هاموند، در حاشیه نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل گفت: هماکنون بیشتر از گذشته به یک توافق هستهیی نزدیک شدهایم اما هنوز راه درازی تا دستیابی به یک توافق جامع مانده است. وزیر خارجه انگلیس تصریح کرد: موضوعاتی وجود دارد که دو طرف درمورد آنها به پیشرفتهای قابلتوجهی دست یافتهاند و در موضوعات دیگر هم هنوز پیشرفتی حاصل نشده است. هاموند ادامه داد: اما من فکر میکنم درواقع حضور ما اینجا نشاندهنده تعهد دو طرف برای دستیابی به توافق هستهیی است.
رعایت همه خطوط قرمز توسط ایران
در میان رسانههای بینالمللی، واشنگتنپست که این روزها روی موضوع مذاکرات هستهیی متمرکز شده است در گزارشی درمورد توافق هستهیی ایران نوشت: «کاخسفید معتقد است که رژیمصهیونیستی و جمهوریخواهان تنها خواستار رفع خطر برنامه هستهیی ایران با استفاده از گزینه نظامی هستند، اما اگر دو طرف موفق به دستیابی به یک توافق هستهیی نشوند، آیا استفاده از گزینه نظامی تنها گزینه پیش روی اوباما خواهد بود؟ ظاهرا خیر.»
هنگامی که در همین مورد از بن رادس، مشاور معاون امنیت ملی امریکا درمورد اینکه درصورت دستیابی به توافق با ایران، چگونه میشود از دستیابی ایران به تسلیحات هستهیی جلوگیری کرد، گفت: «درواقع نکته اینجاست که همین گزینهیی که ما امروز از آن برای جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هستهیی استفاده میکنیم 10 یا 15سال آینده برای رییسجمهور آتی امریکا نیز وجود خواهد داشت.»
باتوجه به اینکه تاسیسات هستهیی ایران در طول 10سال اخیر گسترش یافته اما استفاده از منابع اطلاعاتی بههمراه صدور تحریمها و بازدید بازرسان آژانس از حرکت ایران به سمت ساخت تسلیحات هستهیی جلوگیری کرده است و بازرسان آژانس و نهادهای اطلاعات غرب از سال2003 تاکنون نتوانستهاند در برنامه هستهیی ایران ابعاد نظامی را پیدا کنند. تاریخ نشان داده که ایران تاکنون ضمن گسترش تاسیسات هستهیی و تعداد سانتریفیوژهای خود، هیچ یک از خطوط قرمز مشخص شده توسط آژانس و غرب را نادیده نگرفته است.
دولت اوباما هماکنون معتقد است که توافق با ایران تضمین محکمتری برای اطمینان از عدم حرکت ایران به سمت ساخت تسلیحات هستهیی در طول 10سال آینده است و برای امریکا نیز خطرات و هزینه کمتری دارد. به احتمال زیاد در صورت دستیابی دو طرف به توافق هستهیی، این توافق در رابطه ایران و امریکا در سالهای آتی یا بازگشت امریکا به منطقه تروریستزده خاورمیانه تاثیر بسزایی خواهد داشت.