رکود حاکم بر صنعت موجب شده تا نگرانیهای گستردهیی در میان فعالان اقتصادی کشور بهوجود آید. صنعت ساختمان نیز از این مقوله جدا نیست. این درحالی است که درصورتی که صنعت ساختمان طی ماههای آینده نیز به همین شکل باقی بماند، بخش مهمی از بدنه صنعتی کشور حتی اشتغال نیز با آسیب مواجه میشود. محمد امیرزاده عضو هیات رییسه اتحادیه صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی و از فعالان صنعت ساختمان که در هشتمین انتخابات اتاق نیز حضور دارد، معتقد است رکود باید با سرعت بیشتری از سر صنعت ساختمان دور شود. مشروح گفتوگوی «تعادل» با امیرزاده را در ادامه میخوانید.
در سال93 چه مشکلاتی بر سر راه صنعت ساختمان قرار داشت؟
صنعت ساختمان در سال93 دچار التهاب بود و نمیتوانست رونق چندانی داشته باشد. ساختوسازهای خارج از برنامه زیاد شده بود و بازار مالی کشور کشش جذب سرمایهگذاری نداشت و بازار پررونقی نبود. ولی در بخش پیمانکاری ظرفیتهای پیمانکاری کشور بالاست و میتواند ظرفیتها را روی صدور خدمات فنی و مهندسی متمرکز کند. در مناطق خاورمیانه و هندوستان فرصتهای خوبی است که شرکتهای ایرانی بهرهوری کنند.
مشکلات بانکی یکی از موانع سر راه است و نمیتوان با محدودیتهای پیش آمده اوضاع خوبی داشت. کارفرماهای بینالمللی اول میخواهند مطمئن شوند ما میتوانیم تضمین لازم را بدهیم یا نه. یکی از مشکلات سر راهمان همین است. ولی بعضا در کشور عراق یا معدود کشورهای دیگر، شرکتهای ایرانی توانستهاند حضور داشته باشند. الان بیش از 90شرکت در دنیا روی کار هستند.
تنها مشکلات بانکی باعث بیاعتمادی کارفرماهای بینالمللی شده یا عوامل دیگری نیز دخیل هستند؟
به هر حال کارفرماها فضای سیاسی یک کشور در دنیا را نیز درنظر میگیرند. برای هموار شدن این راه نیاز است که ما با دنیا روابط باتعاملتری داشته باشیم. تمام دنیا با تصمیمگیریهای سیاسیشان توانستهاند شرایط اقتصادی کشورشان را بهبود ببخشند. مثلا چین زمانی نگاه دیگری داشت. در سال1973 که آقای نیکسون رفت آنجا و چینیها با امریکاییها برنامههای اقتصادی چیدند، توانستند از رشد قابل ملاحظهیی برخوردار شوند یا هندوستان که در سال1980 به بعد تصمیم گرفت از اقتصاد سوسیالیست خارج شود و به دنیا وصل شود، توانست رشدهای اقتصادی خیلی بالایی داشته باشد. امارات یا قطر، اینها هم برنامههای سیاسیشان طوری بود که سرمایه به سمت کشورهایشان سرازیر میشد.
با یک تصمیمگیری که کشور امارات کرد، به این ترتیب که به خارجیها اجازه ساخت و داشتن مسکن دهد، تحول عظیمی در حوزه اقتصادیاش رخ داد. اینها بستگی دارد به اینکه نگاه ما چه باشد و اعتماد و اطمینان داخلیها و بیرونیها را چطور جذب کنیم.
باید بازار سرمایهگذاری باز شود. اطمینان در فضای اقتصادی خیلی مهم است. برای همین من پیشنهاد هیات منصفه اقتصادی دادم. برای اینکه در جاهایی که فضای مالی کشور محدود و نیازها زیاد است، ممکن است خطاهایی از کارآفرین یا سرمایهگذار سر بزند. مناسب برخورد کردن و ترس در دل سرمایهگذار ایجاد نکردن، در این شرایط بسیار مهم است.
نقش اتاق در اقتصاد ایران تا امروز را چگونه ارزیابی میکنید؟
به هر حال هر چیزی از بدو تشکیلش نمیتواند نقش کامل و موثری داشته باشد. اتاق از زمانی که تشکیل شده منشا بسیاری از امور اقتصادی مهم بوده و توانسته فضای کسبوکار را برای بخش خصوصی فراهم کند. این درحالی است که با نگاه به 10سال قبل اتاق در مییابیم که نقش اتاق آنقدر شفاف و همانند امروز نبوده است.
امروزه اقبال خوبی از اتاق شده است و گروههای مختلف از بخشهای متنوع صنعت، تجارت، کشاورزی و معدن حضور دارند و ازسوی دیگر زنان و جوانان نیز شرکت دارند و فضا کاملا تغییر کرده که این تغییر نیز مدیون تلاشهای افرادی است که در اتاق و انتخابات حضور دارند.
از دیدگاه شما اتاق آینده باید چه ترکیبی داشته باشد تا بتواند اهداف بخش خصوصی را محقق کند؟
ترکیب مشخصی به ذهنم نمیرسد، اما بهنظر من باید گروههایی باشند که دارای تجربه، تخصص و مهارت و فکر برنامهریزی باشند. اتاق درواقع اتاق فکر است زیرا باید بتواند به دولت، سیاسیون و مجلس خوراک توسعه بدهد. توسعه توام با عقلانیت میتواند خیلی مفید و موثر باشد در غیر اینصورت مشکلات و معضلات روزبهروز بزرگتر میشوند و اقتصاد و جامعه را درگیر خواهند کرد و در چنین شرایطی توسعه آلوده خواهد شد، بههمین دلیل خیلی نیاز است که در انتخاب افرادی که در اتاق حضور خواهند داشت، دقت کرد. باید ترکیبی باشد از صنایع مختلف، بهطور مثال صنعتی بهنام آیتی داریم که مکمل تمام توسعهها در قرن جاری است. برنامهریزی و همراهی با جوامع توسعه یافته میتواند مفید باشد. در بسیاری از نقاط دنیا یکی از محورهای اصلی درآمدزایی، اشتغال و زندگی صنعت گردشگری است. اگر بتوانیم صنعت گردشگری را توسعه و فضایی بهوجود آوریم، میتوانیم به رشد اقتصادی کمک شایانی کرد. زیرساختهای انسانی بسیاری در کشور وجود دارد اما نگاههای ما باید با نگاههای جهانی گره بخورد، ضمن ارزشهایی که برای خود قایل هستیم، میتوانیم راههایی را باز کنیم که کشور با ثروت غنی که برای گردشگری دارد، بتواند گردشگران زیادی را که تاکنون به کشور ما نیامدهاند را جذب خود کند و بهسرعت درآمد ملی را افزایش دهد. مانند کشور ترکیه که در حال حاضر یکی از منابع درآمدی مهمش صنعت گردشگری است.