گروه بورس کالا
به گفته مدیرعامل بورس کالای ایران، توسعه رقابتپذیری در بخش تولید و صنعت و رشد بهرهوری بنگاهها، شفافیتسازی اقتصاد، تخصیص بهینه منابع و کاهش وابستگی به نفت و رشد درآمدهای مالیاتی از هستههای اصلی اقتصاد مقاومتی هستند که این موارد میتواند با توسعه بورس کالا در ایران، ظهور و بروز پیدا کند.
حسین پناهیان مدیرعامل بورس کالای ایران در کنفرانس خبری پایان سال خود که در جزیره کیش و محل تالار صادراتی بورس کالا برگزار شد، بااشاره به اراده و عزم دولت یازدهم برای استفاده از مکانیسم بورس کالا برای ساماندهی بازار کالاها، به تشریح مهمترین اقدامات توسعهیی این بورس درسالجاری، رویکردها و اولویتهای اصلی آن را در سال آینده پرداخت.
ساز و کار بورس کالا؛ ثروت ملی
پناهیان با بیان اینکه سازوکار بورس کالا، یک ثروت ملی است نه منافع صنفی خاطرنشان کرد: اعتماد دولت یازدهم به سازوکار شفاف بورس کالا در مصوبات ابلاغ شده ازسوی دولت کاملا آشکار است و بورس کالا با فرهنگسازی توانست ابعاد تاثیرگذار فعالیت این بورس را برای نهادهای تصمیمگیر و تصمیمساز کشور آشکار کند.
توسعه بازار مشتقه
مدیرعامل بورس کالا با بیان اینکه درسال93 بازار معاملات مشتقه بورس کالای ایران همگام با بورسهای جهانی، شاهد تحولات بزرگی بود، گفت: طی این سال ما توانستیم بعد از گذشت 6سال از راهاندازی معاملات قراردادهای آتی در بورس کالای ایران روی سکه بهار آزادی، این معاملات را روی زیره سبز بهعنوان نخستین محصول از گروه محصولات کشاورزی راهاندازی کنیم. وی در ادامه بااشاره به راهاندازی معاملات اوراق سلف موازی استاندارد بهعنوان دومین قرارداد مشتقه پس از قراردادهای آتی زیره درسالجاری گفت: ارزش معاملات اوراق سلف موازی استاندارد در دوره مذکور به 1.9هزارمیلیارد ریال بالغ شد. مدیرعامل بورس کالای ایران راهاندازی معاملات برخط قراردادهای آتی را بهعنوان یکی از مهمترین دستاوردهای بورس کالای ایران درسالجاری مطرح کرد و گفت: معاملات برخط قراردادهای آتی میتواند با ایجاد دسترسی سهلتر فعالان به این بازار، تحول بزرگی را در معاملات این بازار ایجاد کند.
تجارت خارجی در اواخر سال 2015
وی در ادامه خاطرنشان کرد: سال آینده سومین سالی است که بورس کالای ایران براساس یک سند راهبردی و مدون، اقدام به برنامهریزی برای تحقق استراتژیهای خود میکند و درهمین زمینه در سالجاری بورس کالای ایران در راستای تحقق یکی از استراتژیهای خود، اقدام به عضویت در اتحادیه الکترونیکی بینبورسی (IEU) کرد. مدیرعامل بورس کالای ایران بااشاره به اینکه اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU) نهادی بینالمللی متشکل از 8 بورس کالایی از 6 کشور ایران، ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و اوکراین است، گفت: الحاق ایران به اتحادیه الکترونیکی بینبورسی مسیر تازهیی را برای گسترش مبادلات تجاری ایران با کشورهای مشترکالمنافع فراهم میکند و ما امیدواریم طبق توافقات صورت گرفته با اتحادیه IEU، معاملات کالاهای ایرانی در این اتحادیه در سه ماهه پایانی سال2015 صورت پذیرد. این گزارش حاکی است، در ادامه کنفرانس خبری مدیرعامل بورس کالای ایران با بیان اینکه درسالجاری با عضویت و میزبانی اجلاس اتحادیه الکترونیکی بین بورسی (IEU)، گام نخست برای بینالمللیکردن بورس کالای ایران و بازار سرمایه ایران برداشته شد، گفت: سعی داریم با گسترش سطح روابط
بورس با سایر کشورهای عضو اتحادیه ازجمله بلاروس، ارمنستان و روسیه (بهعنوان عضو ناظر) از ظرفیتها و پتانسیل بالقوه این اتحادیه برای رشد و توسعه بینالمللی و منطقهیی بورس کالای ایران و کاهش هزینه مبادلات تجاری با این کشورها استفاده کنیم. ضمن آنکه درحال شناسایی سایر اتحادیهها و انجمنهای بینالمللی برای عضویت و گسترش روابط با کشورهای دیگر نیز هستیم. وی سپس با بیان اینکه بورس کالای ایران، یک بازار ملی است و توسعه معاملات محصولات کشاورزی از اولویتهای اصلی آن به شمار میرود، گفت: اجرایی کردن ماده 33 قانون افزایش بهرهوری بخش کشاورزی و منابع طبیعی که بهدنبال جانشین کردن روش قیمت تضمینی از طریق بورس کالای ایران به جای خرید تضمینی توسط دولت است از دیگر برنامههای ما در سال آینده است. علاوه بر این بورس کالا با هماهنگی سایر نهادهای ذیربط برنامههای مناسبی برای توسعه معاملات بخش کشاورزی طراحی کرده است و مطمئنا در آینده شاهد افزایش قابل توجه حجم معاملات این بخش خواهیم بود.
بسط و گسترش پوشش جغرافیایی
پناهیان در ادامه این کنفرانس خبری خاطرنشان کرد: در سال آینده توسعه منطقهیی بورس کالای ایران باتوجه به مزیتهای تولیدی در مناطق مختلف کشور، در دستور کار قرار دارد. بسط و گسترش پوشش جغرافیایی بورس کالای ایران از اولویتها و برنامههای توسعهیی این بورس است و ایجاد و تاسیس دفتر نمایندگی کارگزاران در انزلی، گلستان، مشهد و تبریز در کنار تالارهای منطقهیی کیش و اصفهان درهمین راستا انجام پذیرفته و درحال حاضر درخواست تاسیس دفتر نمایندگی کارگزاران در شیراز و چند شهر دیگر نیز درحال بررسی است.
تعامل با دولت یازدهم
پناهیان، تعامل با دولت تدبیر و امید و کمک به عملیاتی شدن برنامههای دولت در راستای خروج از رکود همانند سالجاری را به عنوان یکی دیگر از اهداف بورس کالای ایران در سال آینده مطرح کرد و گفت: باتوجه به اینکه تدوین برنامه ششم توسعه در مراحل مقدماتی قرار دارد و در سال آینده نهایی خواهد شد، ما انعکاس نقش بورس کالای ایران در اقتصاد ملی در قالب مستندات و احکام برنامه ششم توسعه را یکی دیگر از برنامههای خود برای سال1394 قرار دادهایم. علاوه بر این، مطالعه و بررسی ساختار بازارهای کالایی در راستای عملیاتی کردن مصوبه هیات محترم وزیران درخصوص هدایت معاملات شرکتها و موسسات دولتی به بورس کالای ایران نیز از برنامههای بورس کالای ایران درسال آینده است.
وی در ادامه، تکمیل و ارتقای سامانه جامع معاملاتی (تککالایی، چندکالایی، صادراتی، منطقهیی و فرعی)؛ توسعه داراییهای پایه قراردادهای آتی و راهاندازی معاملات اختیار معامله؛ استقرار سازوکار کارگزار محوری در معاملات قراردادهای آتی؛ بازنگری و سیستمی کردن فرآیندهای بورس کالای ایران و تهیه و تدوین فرآیند استعدادپروری در شرکت بورس کالای ایران را بهعنوان دیگر برنامههای بورس کالای ایران درسال1394 عنوان کرد.وی درخصوص تکلیف قانونی فروش اموال مازاد بانکها و موسسات دولتی در بورس کالا گفت: در این خصوص رایزنی و مکاتباتی با بانکها صورت پذیرفته که بهزودی شاهد حضور بانکها برای فروش املاک مازادشان در بازار فرعی این بورس خواهیم بود، ضمن اینکه با راهاندازی بازار فرعی، بسترهای لازم برای معاملات املاک نیز در بورس کالا فراهم شده است. ازسوی دیگر بازار فرعی بورس کالای ایران که در سالجاری افتتاح شد، میتواند جانشین مناسبی برای برگزاری مزایدههای کالایی باشد که در حال حاضر در کشور برقرار است و ما امیدواریم در آینده شاهد ارتقای شفافیت در برگزاری مزایدهها از کانال بورس کالای ایران باشیم. وی افزود: خوشبختانه راهاندازی بازار
فرعی زمینه ورود محصولات و کالاهای مختلف به بورس کالا را فراهم کرده که ازجمله این کالاها و محصولات میتوان به پذیرش محصولات فرهنگی بهصورت عام، خودرو و کالاهای لوکس صادراتی، محصولات کشاورزی فصلی و باغی، فرش و کالاهای دیگر که امکان کشف عادلانه قیمت آن در بورس کالا فراهم است، اشاره کرد. مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه خاطرنشان کرد: در حال حاضر بورس کالای ایران در مسیر رشد و تعالی خود قرار دارد و براساس سند جامع استراتژیک، آینده و جایگاه مناسبی برای آن در اقتصاد ملی قابل تصور است. وی بااشاره به تجربه بورسهای کالایی در جهان گفت: از نظر تاریخی بورسهای کالایی از معاملات فیزیکی به سمت معاملات مشتقه حرکت کردهاند و بر همین اساس بورس کالا نیز برنامهها و اقدامات وسیعی برای گسترش کمی و کیفی معاملات قراردادهای مشتقه ازجمله قراردادهای آتی، اختیار معامله و سلف موازی استاندارد در دستور کار خود دارد. پناهیان در ادامه به مقایسه ارزش معاملات بورسهای ایران در سال جاری پرداخت و گفت: بورس کالای ایران در 11ماهه سالجاری با معاملات بیش از 533هزار میلیارد ریال جایگاه نخست را در میان ارکان بازار سرمایه کشور کسب کرد. این
درحالی است که بورس اوراق بهادار با معاملات 503هزار میلیارد ریال، فرابورس با 302هزار میلیارد ریال و بورس انرژی با 15هزار میلیارد ریال در رتبههای بعدی قرار گرفتهاند. وی افزود: ارزش کل معاملات بازار فیزیکی بورس کالا 364هزار میلیارد ریال و میزان کالاهای معامله شده در آن 21میلیون تن تا پایان بهمن سالجاری بوده که 4.9میلیون تن آن در تالار صادراتی بورس کالا مورد معامله قرار گرفته است. همچنین ارزش معاملات در بازار مشتقه بورس کالا در 11ماهه امسال به 156هزار میلیارد ریال بالغ شد.
بورس کالا؛ مرجع قیمتگذاری
وی سپس بااشاره به اینکه یکی از اقداماتی که جهت تضمین تداوم حضور در بازارهای جهانی هماکنون در دنیای تجارت صورت میگیرد، برندسازی و تبدیل کالا یا قیمتهای آن بهعنوان مرجع و شاخص برای فعالان بازار در سطح منطقهیی یا بینالمللی است، گفت: بورس کالای ایران این استعداد و توانمندی را دارد که در کالاهایی که از مزیت نسبی برخوردار است به مرجع قیمتگذاری منطقهیی و حتی جهانی تبدیل شود و در حال حاضر اطلاعات مربوط به معاملات قیر، سنگآهن و مقاطع فولادی در بورس کالای ایران توسط نشریات معتبر بینالمللی منتشر میشود.
کشف عادلانه قیمت کالاهای وارداتی
وی در ادامه با بیان حجم واردات فلزات مانند فولاد و شمش و محصولات نفتی و کشاورزی به کشور گفت: مهمترین عارضه و دغدغهیی که درمورد این کالاها در کشور وجود دارد، این است که کالاهای وارداتی هیچ شفافیتی از نظر قیمتی ندارد. این عدم شفافیت باعث میشود رقابت بین تولیدکنندگان داخلی و کالاهای خارجی در شرایط نابرابر انجام پذیرد و تولیدکنندگان داخلی توان رقابت با محصولات خارجی را از بعد قیمت نهایی محصولات از دست بدهند، بههمین منظور بورس کالای ایران بسترهای لازم را برای کشف شفاف و عادلانه قیمت محصولات وارداتی و هماهنگسازی آن با کالاهای تولید داخلی فراهم کرده است. مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه افزود: ما معتقدیم که پذیرش محصولات وارداتی در بورس کالای ایران منجر به ارتقای کیفیت محصولات مشابه تولید داخل خواهد شد. هماکنون در بخش کشاورزی امکان پذیرش و عرضه 17نوع محصول داخلی و خارجی مهیاست و با هماهنگیهای انجام شده درصورت نیاز، واردات صنایع فولادی و فلزی نیز در بازار بورس کالا انجام خواهد گرفت.
ورود مشتریان خرد به بورس کالا
وی ادامه داد: بورس کالا باتوجه به سیاستها و اولویتهای خود و برای جذب و پذیرش مشتریان کوچک، در سالجاری طرحی مبنی بر خریدوفروش مشتریان حقیقی و حقوقی کوچک از بورس کالای ایران را به سازمان بورس و اوراق بهادار ارایه داد که خوشبختانه مورد موافقت قرار گرفت. براساس این طرح مشتریان خرد حقیقی و حقوقی میتوانند محصولات فولادی، کشاورزی، پتروشیمی و فرآوردههای پاییندستی نفت و سایر محصولات قابلمعامله در بورس کالا را مستقیما خریداری کنند. همچنین این امکان برای عرضهکنندگان کوچک نیز فراهم شده تا به عرضه محصولات خود در یکی از بازارهای اصلی یا فرعی بورس کالا باتوجه به شرایط بازار اقدام کنند.
وی در ادامه درخصوص وضعیت بورس کالای ایران در سال94 گفت: باتوجه به اینکه بورس کالای ایران آیینه تمام نمای بخش واقعی و کالایی کشور است از اینرو حجم معاملات بورس در درجه نخست به شرایط کلی اقتصادی کشور وابسته است. برای سال آینده مطابق سند بودجه دولت، نرخ رشد دو و نیم درصدی پیشبینی شده است بنابراین درصورت تحقق این نرخ در بخشهای مولد کشور باید شاهد گسترش معاملات بورس کالا باشیم. بودجه عمرانی سال آینده دولت نیز یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر حجم معاملات بورس کالا خواهد بود که درصورت تحقق آن تاثیر مثبتی بر معاملات خواهد داشت. وی خاطرنشان کرد: متاسفانه یکی از نگرانیهای اصلی سال آینده کشور، کسری بودجه دولت است که در این صورت مطمئنا از حجم بودجه عمرانی کشور کاسته خواهد شد. درنهایت اینکه حجم معاملات بورس کالا به تحقق برنامههای این شرکت در بخشهای مختلفی نظیر کشاورزی که اقدامات مناسبی برای توسعه آن در سال آینده طراحی شده همچنین بازار فرعی و معاملات مشتقه شامل قراردادهای آتی، قراردادهای اختیار معامله و قراردادهای سلف موازی استانداردا وابسته است.
گفتنی است مدیرعامل بورس کالا در پایان نشست خبری از پایگاه خبری بورس کالای ایران
(www.imereport.ir) که با هدف انتشار بهروزترین خبرهای تالار نقرهیی و تحلیل رویدادهای این بازار شکل گرفته است، رونمایی کرد.