کاهش سود سپرده‌های بانکی به‌طور دستوری نمی‌تواند باعث سرازیری سرمایه‌ها به بازار سهام شود، چراکه بازارهای موازی در شرایط فعلی جذاب‌تر به‌نظر می‌رسند و از نظر من تنها مساله‌ای که می‌تواند بازار را نجات دهد، لغو تحریم‌ها و مرور زمان است.
در وهله اول اثر روانی لغو تحریم‌هاست که می‌تواند بازار را به حرکت درآورد و پس از آن تغییرات در بخش واقعی اقتصاد است که می‌تواند منجر به رشد بازار سرمایه شود
گروه بورس
روز گذشته شاخص کل بورس تهران با رشد 40واحدی مواجه شد اما کلیت بازار در روند منفی قرار داشت. باوجود امکان شدید رفع تحریم‌ها هنوز ارزش معاملات بازار با رشد معناداری مواجه نشده است. همین موضوع «تعادل» را بر آن داشت که از یکی از کارشناسان بازار سرمایه علت را جویا شود.
فراز مسافری‌راد در گفت‌وگو با «تعادل» درباره شرایط این روزهای بازار سرمایه طی این مدت گفت: ارزش بازار و شاخص کل با افت مواجه شده است. اما در کنار همه ریسک‌های موجود در بازار سرمایه، این روزها ریسک نقدینگی نیز به‌وجود آمده است. اگرچه فقدان نقدینگی در همه بازارها به چشم می‌خورد، اما این مساله برای بازار سرمایه که باید بعد از بازار پول نقدترین بازار باشد، نگران‌کننده‌تر است. درحال حاضر اغلب معاملات سهام نقدی نبوده و به‌صورت تهاتر بین اشخاص حقوقی انجام می‌شود. نمونه آن بلوک‌هایی است که در نمادهای عادی انجام می‌شود. این معاملات در واقع دو هدف عمده دارند، اول آنکه وضعیت بازار مطلوب‌تر از وضعیت واقعی نشان داده شود و در وهله دوم اشخاص حقوقی که درحال حاضر با کمبود نقدینگی مواجه هستند، از این طریق می‌توانند سهم‌های پرتفوی خود را با هدف بهینگی، جابه‌جا کنند. در ابتدا حقوقی‌ها در بین خود این معاملات را انجام می‌دادند، اما از زمانی که صندوق توسعه بازار نیز به مشکل عدم کفایت نقدینگی مواجه شد، شرکت‌های سرمایه‌گذاری این معاملات را با صندوق توسعه بازار نیز انجام می‌دهند.
کمبود نقدینگی، مهم‌ترین چالش
وی افزود: این اقدامات کوچک‌ترین کمکی به نقدینگی بازار که نمی‌کند، بلکه باعث می‌شود با ادامه این چرخه اوضاع بازار سرمایه بدتر هم شود. یکی از مزایای بازار سرمایه باید نقدشوندگی بالای آن باشد، اما درحال حاضر به‌دلیل کمبود پول در بازار، حقوقی‌ها برای تامین پول نقد موردنیاز خود در پایان سال، مجبور هستند سهم‌های خود را با قیمت‌های نازل عرضه کنند. از طرف دیگر ارزش پایین معاملات به وضوح نشان می‌دهد که نقدینگی موردنیاز بازار تامین نمی‌شود. تداوم چنین روندی بحران بازار سرمایه را عمیق‌تر خواهد کرد.
مدیر سرمایه‌گذاری آتی‌اندیشان مهر در ادامه عنوان کرد: با تمام این صحبت‌ها، هر نقدینگی جدیدی که جذب بازار سرمایه شود، توسط عرضه‌کنندگان پاسخ داده می‌شود. چراکه فعالان بازار مدت‌هاست منتظر تقاضای موثری برای سهم‌های خود هستند تا بتوانند این سهم‌ها را به قیمت‌های مناسب‌تری به فروش برسانند. این فعالان آماده‌اند با ورود پول‌های جدید سهم‌های خود را بفروشند تا بتوانند نقدینگی موردنیاز خود را تامین کنند. از طرف دیگر امید به آینده بازار در بازه بسیار کوتاه‌مدتی قرار گرفته است. همان‌طور که در نماد بانک صادرات (وبصادر) دیدیم، دو روز قبل که تقاضای سنگینی برای این نماد وجود داشت، عرضه‌کنندگان نیز زیاد بودند. عمده این عرضه‌کنندگان حقوقی‌هایی بودند که به پول نقد نیاز دارند. نکته جالب‌تر اینکه خریدارها نیز سریعا به فروشنده تبدیل می‌شوند. خریداران حقیقی که دو روز قبل سهام این بانک را خریداری کردند، ترجیح دادند سود ناچیز آن را دریافت کنند و در روز گذشته در مقام فروشنده ظاهر شدند.
پاداش سهامداری خطرناک است
وی همچنین درباره ابتکار جدید سازمان بورس و سهام صندوق پاداش سهامداری افزود: اگر این ابتکار مشابه تجربه فروش اوراق تبعی باشد، فشار اصلی به منتشرکنندگان این اوارق خواهد آمد. منتشرکنندگان این اوراق متحمل بار مالی می‌شدند و مجبور بودند این‌بار مالی را با فروش سهم‌های پرتفوی خود جبران کنند. به‌نظر من این تصمیمات مقطعی نمی‌تواند نجات‌بخش بازار سرمایه باشد. تضمین سود 30درصدی برای یک دوره 13ماهه در بورس تهران با این شرایط، از نظر من می‌تواند خطرناک باشد. وی بااشاره به اینکه بورس تهران بدترین سال تاریخ خود را سپری کرده است، افزود: بحرانی که امروز در بورس تهران به‌وجود آمده است، با هیچ سالی قابل قیاس نیست. در هیچ سالی بورس تهران تا این حد مشکل نقدینگی نداشته است. امروز مشکل بورس عدم ارزندگی سهم‌ها نیست بلکه مشکل اصلی آن است که پولی برای خرید وجود ندارد. درحال حاضر معاملات نقدی کاملا به نفع خریداران است، به این صورت که می‌توانند در قیمت‌های پایین با هر حجمی خرید کنند.
تنها راه چاره
وی در پاسخ به این سوال که راه برون‌رفت از این وضعیت چیست، بیان داشت: شروع‌کننده بحران نقدینگی و خروج سرمایه‌ها از بورس تهران، حقوقی‌های بازار و در راس آنها دولت بود. به این صورت که دولت برای کاهش تورم به بازار سرمایه به‌عنوان منبع اصلی تامین مالی نگاه می‌کرد. در سیاست‌های گذشته دولت، استقراض از بانک مرکزی به‌عنوان منبع اصلی تامین مالی قلمداد می‌شد که منجر به رشد پایه پولی و در نهایت تورم فزاینده می‌شد. اما درحال حاضر فروش دارایی‌ها و واگذاری سهام و استحصال منابع مالی از محل‌هایی به جز استقراض از بانک مرکزی باعث می‌شود که فشار فروش حقوقی‌ها نیز افزایش یابد. هرچند تورم مهار شد ولی یکی از تبعات افت بازار سرمایه بود. اگر این سرمایه به‌صورت عادی و از طریق افراد حقیقی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری از بازار خارج می‌شد، مجددا شاهد برگشت سرمایه از طریق این افراد به بازار می‌بودیم. ولی خروج سرمایه توسط نهادهایی مانند تامین اجتماعی باعث شد که امیدی به بازگشت این منابع مالی به بازار سرمایه وجود نداشته باشد. اما درحال حاضر حتی اگر این سرمایه‌ها به بازار برگردند، به‌دلیل عطش فروش نمی‌توان امیدی برای برگشت بازار متصور بود.
از طرف دیگر دولت با این وضعیت فروش نفت، اگر بتواند نیازهای جاری خود را تامین کند، کار بزرگی کرده است.
لذا نمی‌توان چندان هم از دولت گله کرد. از طرف دیگر کاهش سود سپرده‌های بانکی نیز به‌طور دستوری نمی‌تواند باعث سرازیری سرمایه‌ها به بازار سهام شود، چراکه بازارهای موازی در شرایط فعلی جذاب‌تر به‌نظر می‌رسند و از نظر من تنها مساله‌یی که می‌تواند بازار را نجات دهد، لغو تحریم‌ها و مرور زمان است. در وهله اول اثر روانی لغو تحریم‌هاست که می‌تواند بازار را به حرکت درآورد و پس از آن تغییرات در بخش واقعی اقتصاد است که می‌تواند منجر به رشد بازار سرمایه شود.
آمار معاملات
در جریان معاملات روز گذشته طی 40135 نوبت معاملاتی 773میلیون و479هزار برگه سهم و حق تقدم به ارزش 159میلیارد و833میلیون تومان معامله شد که براساس این حجم معامله، شاخص کل با رشد 41.19واحدی به ارتفاع 63هزارو996واحدی رسید.
شاخص کل دیروز 0.06درصد رشد کرد و شاخص قیمت هم همسو با شاخص کل با افزایش 18.01واحدی معادل 0.06درصد رشد کرد.
بیشترین تاثیر مثبت بر شاخص کل را به ترتیب فولاد مبارکه اصفهان با رشد 47.97واحدی، سرمایه‌گذاری غدیر با رشد 33.74واحدی و سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی با افزایش 26.11واحدی رقم زدند. ملی صنایع مس ایران با افت 17.43واحدی بیشترین تاثیر کاهشی را بر شاخص کل داشته است. گروه خودرو بعد از چند روز صدر برترین گروه صنعت را پس گرفت. بر این اساس طی 8940 نوبت معاملاتی 132میلیون و721هزار برگه سهم به ارزش 242میلیارد و28میلیون ریال معامله شده است. نماد چین دیروز پس از بازگشایی با افزایش حدود 5درصدی بیشترین افزایش قیمت را در بین نمادهای بورسی داشت و سیمان شمال هم پس از بازگشایی و بازگشت به تالار با افت حدود 11درصدی بیشترین کاهش قیمت را سهم سهامداران و خریداران و فروشندگان خود کرد. برترین صف خرید نیز متعلق به داروسازی کوثر بود و برترین صف فروش با یک جابه‌جایی به حفاری شمال و بعد از آن پتروشیمی فناوران اختصاص پیدا کرد. بیشترین ارزش و حجم معاملات از آن نماد ملی صنایع مس با جابه‌جایی 90میلیون و549هزار برگه سهم به ارزش 156میلیارد و378میلیون ریال بوده است.
فرابورس
همچنین در روز گذشته 230میلیون و920هزار ورقه بهادار در بازار فرابورس معامله و ارزش معاملات بالغ بر 820میلیارد ریال شد. به گزارش روابط عمومی فرابورس ایران، دیروز 230میلیون و920هزار ورقه بهادار در 15هزارو682 نوبت دادوستد شد و طی آن ارزش کل معاملات بازار فرابورس به 820میلیارد و430میلیون ریال رسید. بانک حکمت ایرانیان با معامله 5میلیون و120هزار سهم بیشترین حجم معاملات را به‌نام خود ثبت کرد و بیشترین ارزش معاملات با رقم 19میلیارد و420میلیون ریال متعلق به گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی بود. درحالی که در روز گذشته، حق تقدم بیمه نوین، حق تقدم پخش البرز و کشتیرانی دریای خزر بیشترین افزایش قیمت و شرکت‌های گسترش تجارت و سرمایه ایرانیان و بیمه دی بیشترین کاهش قیمت را تجربه کردند، شاخص فرابورس با اندکی کاهش، روی 719واحد ایستاد. در بازار اوراق با درآمد ثابت، 28هزارو820 ورقه اجاره ماهانه رایتل معامله شد و بیشترین حجم معاملات صندوق‌های قابل معامله به خریدوفروش 2هزارو916 سهم صندوق سرمایه‌گذاری اطلس اختصاص یافت. این گزارش حاکیست که نماد معاملاتی شرکت پتروشیمی زاگرس پس از ارایه اطلاعات پیش‌بینی، با محدودیت دامنه نوسان قیمت تا سقف 50درصد، دیروز بازگشایی شد و باتوجه به فروش تمامی حق تقدم استفاده نشده شرکت پخش البرز، نماد معاملاتی مذکور متوقف شد.
