بازار غیرقانونی پزشکی به وسعت اعتبارات وزارت بهداشت
گروه غذا و دارو مریم بورقانی
معاون درمان وزیر بهداشت در جمع معاونان درمان سراسرکشور فرصت را غنیمت شمرد تا از مهم‌ترین دستاوردها و چالش‌های طرح تحول نظام سلامت بگوید؛ چشمگیرترین برنامه وزارت بهداشت و حتی یکی از حیاتی‌ترین برنامه‌های دولت یازدهم. یکی از تاثیرات این طرح که محمد آقاجانی اشاره به آن را ضروری دانست، کنترل «بازار» پرداخت‌های غیرقانونی در بخش پزشکی بود. بازاری که به‌گفته وی همسنگ کل اعتبارات وزارت بهداشت است و کنترل آن تاثیر هزینه‌یی طرح را دوبرابر کرده است. ساختمان کتابخانه مرکزی دانشگاه علوم پزشکی ایران روزگذشته میزبان معاونان درمان سراسر کشور بود. در این جمع معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از دستاوردهای طرح تحول سلامت گفت: یکی از مهم‌ترین اهداف طرح تحول نظام سلامت حفاظت مالی از مردم در برابر هزینه‌های سلامت بود که تا حدود زیادی به این مهم رسیدیم. به‌طوری که حدود 32درصد از رقم پرداختی مردم در مقایسه با قبل از اجرای طرح کاهش یافته است؛ یعنی 15تا 18درصد پرداختی‌های مردم نسبت به گذشته کم شده است. آقاجانی چالش‌ها را نیز از قلم نینداخت: «مهم‌ترین چالش ما در این طرح، این است که با کمبود جدی نیروی انسانی در کشور
روبه‌رو هستیم. به‌طوری که برای 80هزار تخت بیمارستان‌های دولتی فقط 80هزار پرستار داریم. همچنین در اورژانس پیش‌بیمارستانی با محدودیت جدی نیروها مواجهیم به‌طوری که مثلا در یک ماه یک تکنیسین اورژانس 500 ماموریت می‌رود و امیدواریم این کمبودها برطرف شود.»
79 میلیارد تومان هزینه یک درصد کاهش پرداخت
«یکی دیگر از کارهای ما این بود که با همکاری وزارت بهداشت و نظام‌پزشکی بازار پرداخت‌های غیرقانونی را کنترل کردیم و کنترل این بازار تاثیر هزینه‌های طرح تحول را دو برابر کرد. برای هر یک درصد کاهش پرداخت از جیب مردم 790میلیارد ریال اعتبار لازم داریم. وسعت بازار غیرقانونی به اندازه وسعت اعتبارات وزارت بهداشت است و به همین دلیل با کنترل این بازار تاثیر هزینه‌ها دو برابر شد.» معاون درمان وزیر بهداشت در پاسخ به انتقاد به زیاد بودن بار مالی طرح تحول نظام سلامت این طور دفاع کرد: اتفاقاتی که در این طرح افتاده در مقایسه با طرح‌های گذشته مثل پرداخت نقدی یارانه‌ها بار مالی کمی داشته است. مبلغ ریالی تخصیص‌های داده شده که در این طرح هزینه شده است 200میلیارد ریال بوده که در مقایسه با رقم 700میلیاردی که در یک دوره 8 ساله داشتیم، بسیار کمتر است همچنین حفاظت مالی که در قالب این طرح از مردم شده نسبت به هزینه‌های آن بسیار بیشتر است. آقاجانی درباره پرداخت‌های پرسنل بیمارستان‌ها که قرار بود براساس نظام مبتنی بر عملکرد باشد، گفت: روش جدید پرداخت به پزشکان، پرستاران، گروه‌های پرستاری و... براساس طرح مبتنی بر عملکرد است. به‌طوری که
تمام پرستاران شرکتی و قراردادی را درکنار دستیاران متخصص، فوق تخصص یا کارگر در این طرح و روش مشارکت دادیم.
«نوروز تحولی» چگونه نوروزی است؟
معاون درمان وزیر بهداشت نزدیک‌ترین آیین باستانی ایرانی‌ها را نیز بهانه‌یی قرار داد تا درباره برنامه‌های وزارت بهداشت در تعطیلات نوروز خبرهای تازه دهد: «نوروز امسال، نوروزی تحولی است، یعنی مردم انتظار دارند با وجود طرح تحول، خدماتی متفاوت از سال قبل را ارایه کنیم. در این خصوص برای نخستین‌بار در زمینه اورژانس پیش‌بیمارستانی یک کار مشترک بین اورژانس کشور و هلال‌احمر صورت گرفت. به این صورت که این دو ارگان در سطح جاده‌ها به‌طور مشترک خدمت‌رسانی خواهند کرد که این به شکل یک هم‌افزایی خواهد بود. آقاجانی با بیان اینکه 100درصد ظرفیت خود را در نوروز به‌کار می‌بریم، اظهارکرد: حدود 1000 آمبولانس از طرف جمعیت هلال‌احمر و حدود 3000 آمبولانس از طرف وزارت بهداشت در اختیار داریم که به‌وسیله آنها در سطح جاده‌ها خدمت‌رسانی می‌کنیم و امیدواریم بخش خصوصی در این ایام به مدد بخش دولتی بیاید.
وی ادامه داد: البته طبیعی است که میزانی از کاهش ظرفیت را در این ایام داریم اما بخش‌های خدماتی ما فعال هستند. متخصصان ما در 17رشته مقیم با حدود 870 نفر هستند که در ایام نوروز خدمت‌رسانی می‌کنیم. امسال خدمات دندانپزشکی به‌صورت کشیک در کشور خواهیم داشت.
ساز ناکوک ناسازگاری
به نظر می‌رسد معاون درمان وزیر بهداشت از قائم‌مقام وی مثبت نگرتر است. دکتر ایرج حریرچی که این روزها را همراه با چند نفر از نمایندگان مجلس در استرالیا می‌گذراند، راجع به احتمال عدم تحقق برخی اهداف طرح تحول هشدار می‌دهد: عدم تخصیص 100درصدی اعتبارات مصوب شده هدفمندی، مالیات بر ارزش‌افزوده و پزشک خانواده تا تاریخ فعلی باعث نگرانی کارشناسان از احتمال عدم تحقق برخی از اهداف برنامه تحول سلامت شده است.
به‌گفته حریرچی، سهم کلی اعتبارات حوزه سلامت از درآمد ناخالص ملی براساس سیاست‌های کلی سلامت تدوین شده از سوی مقام معظم رهبری باید از میانگین منطقه چشم‌انداز بالاتر باشد اما متاسفانه هنوز تا رسیدن به آن فاصله وجود دارد. براساس همین سیاست‌ها میزان پرداختی مردم از جیب باید از میانگین کشورهای منطقه کمتر باشد که متاسفانه در این مورد هم فاصله تا سطح مطلوب بسیار زیاد است. وی افزود: رشد ظاهری 70درصدی اعتبارات بخش سلامت در بودجه با رشد 112درصدی درآمد اختصاصی در لایحه سال 1394 همراه است. بنابر تعریف، درآمد اختصاصی از فروش خدمات سلامت توسط دو بخش شامل پرداختی از سوی بیمه‌های درمانی و پرداختی مستقیم از سوی مردم قابل تامین است. به گزارش وب‌دا، حریرچی با اشاره به اینکه براساس سیاست‌های ابلاغی حوزه سلامت و قانون برنامه پنجم و برنامه‌های اعلامی وزارت بهداشت هرگونه افزایش پرداختی از جیب مردم در حوزه سلامت غیرقابل قبول است، افزود: قسمت قابل توجهی از تلاش‌ها و موفقیت‌های یک سال اخیر حوزه سلامت در کاهش معنی‌دار این پرداختی و محافظت مردم از مخاطرات مالی ناشی از بیماری‌ها بروز کرده است بنابراین تمام همت دولت و مجلس به‌طور عام و
بیمه‌ها و وزارت بهداشت ابتدا به‌طورخاص باید بر تثبیت و تداوم این حرکت حساب شده و موفق متمرکز شود سپس با تمام توان جهت بهبود این شاخص کلیدی اقدامات جدی، هدفمند و هماهنگ
انجام شود.
سوغات قائم‌مقام از سرزمین کانگوروها
قائم‌مقام وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که به همراه هیات پارلمانی ایران در استرالیا به‌سر می‌برد با معاون اول وزیر بهداشت و معاون وزیر خدمات اجتماعی و رفاه استرالیا دیدار و راه‌های گسترش همکاری‌های دو جانبه تهران - کانبرا را در بخش بهداشت و درمان و رفاه اجتماعی بررسی کردند.
به‌گفته حریرچی در این دیدارها هیات پارلمانی ایران و استرالیا خواستار افزایش همکاری‌ها دوجانبه، گسترش همکاری‌های پارلمانی و همکاری برای مقابله با تروریسم به‌ویژه گروه تروریستی داعش شدند. وی پس از بازدیدهای اولیه از مراکز درمانی استرالیا گفت که این کشور تجربه موفقی درحوزه درمان و بیمارستانی و بیمه دارد و می‌توان از این تجربه بهره گرفت.
هرچند تا روز جمعه که این هیات از استرالیا بازگردند احتمالا خبرهای کلی از همکاری‌های دو کشور منتشر می‌شود اما باید منتظر ماند تا دستاوردهای عملی و واقعی این سفر به یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای آسیایی در حوزه بهداشت و درمان را از زبان مسافران سرزمین کانگوروها شنید.
