با نزدیکتر شدن به زمان معین شده جهت رسیدن به توافق جامع هستهیی این پرسش بهوجود میآید که مذاکرات هستهیی چه سرانجامی خواهد داشت و چشمانداز این مذاکرات چه خواهد بود؟ بدون شک با لحظهیی تامل درمییابیم که چه کسانی از توافق سود خواهند برد و چه کسانی متضرر خواهند شد و این همان اصل اساسی سیاست یعنی عقلانیت است که رفتار و جهتگیری اطراف درگیر را شکل خواهد داد.
آن چیزی که واضح و مبرهن است دولتهای امریکا و ایران باتوجه به مسایل سیاست داخلی و خارجی خود بهدنبال توافقی هستند که بتوانند خود را پیروز مذاکرات بدانند اما نقش گروهها و دیگر اطراف درگیر در مذاکرات قابل اغماض نیست و باید در هر تحلیلی لحاظ شود. اهمیت مذاکرات هستهیی با ایران آنقدر بوده که شاید با کمی تسامح بتوان گفت بخش عمدهیی از توان و انرژی سیاست خارجی دولتهای امریکا و ایران جهت رسیدن به توافقی صرف میشود که طرفهای دیگر درگیر در این مساله را ناخشنود خواهد کرد.
پیشبینی نتیجه مذاکرات بدون درنظر گرفتن ترجیحات رژیمصهیونیستی، عربستانسعودی، روسیه، چین و کنگره امریکا در عدم توافق هستهیی و بهرهگیری از کارت ایران در بازیهای بینالمللی و منطقهیی خود، شاید بیراهه رفتن باشد، هرچند «امریکاشناسی» به ما خواهد گفت که ضرورتا امریکا و دمکراتهایی که برای توافقی حداکثری از منظر خود آمادهاند، هر توافقی را نخواهند پذیرفت و در دیگر سو هم ایران هر توافقی را نخواهد پذیرفت. در این میان نقش و تاثیر گروههای قدرت رسمی و غیررسمی منتقد مذاکرات در هر دو کشور نیز قابل چشمپوشی نیست. با این وجود و با فرض خوشبینی نسبت به نتیجه حاصل از مذاکرات تا تیر94 (یا شاید کمی نزدیکتر) باتوجه به ارزیابیهای مثبت دو طرف از مذاکرات تاکنون، میتوان آیندهیی را برای دو طرف تصور کرد که هر دو در سه سطح داخلی، منطقهیی و بینالمللی قدمهایی به جلو خواهند برداشت که این قدمها شانس توافق را بیش از پیش خواهد کرد.
اما آنگونه که از ظواهر امر و نیز منطق رئالیستی روابط بینالملل برمیآید همچنان مسایل و عوامل مهمی در این بین باقیمانده که میتواند بر روند مذاکرات تاثیرات کندکننده داشته باشد، بهعنوان مثال بین برخی کشورهای درگیر در مساله هستهیی ایران باوجود سیاست اعلانی خویش، بهنظر میرسد بهنوعی عدم موفقیت این مذاکرات را میخواهند و این همان تناقضی است که شاید باوجود تلاش و مواضع مثبت تهران و واشنگتن درخصوص مذاکرات، باید کمی محتاطانهتر به تحلیل و ترسیم چشمانداز این مذاکرات دست زد.