مازیار معتمدی
توماس پیکتی اقتصاددان فرانسوی کتاب «سرمایه در قرن بیست‌ویکم» را نوشت و برخلاف انتظارها این کتاب نه تنها در اروپا بلکه حتی تبدیل به یکی از پرفروش‌های سال 2014 در ایالات متحده شد و حالا هم راهی قاره آسیا شده و یکی از پرفروش‌های ژاپن است.
کتاب پیکتی برای خوانندگان آکادمیک نوشته شده است، اما به خاطر موضوع آن و ارتباطش با دنیای امروز - که به افزایش نابرابری اقتصادی و سیاست‌هایی که تمرکزشان بر جمع‌آوری سرمایه است، می‌پردازد - مردم عادی هم شروع به خواندن آن کرده‌اند تا ببینند چرا دنیای اقتصاد امروز در وضعیت فعلی‌اش قرار دارد. و از آنجا که امریکا مرکز این اقتصاد جهانی است، تئوری‌های پیکتی در این کشور به‌شدت مورد توجه قرار گرفته‌اند. کتاب «سرمایه» وقتی به زبان اصلی فرانسوی منتشر شد، برای یک کتاب آکادمیک فروش خوب و قابل قبولی داشت، اما وقتی ترجمه انگلیسی آن وارد بازار شد فروش واقعی‌اش آغاز شد. این کتاب تا به حال به 30 زبان ترجمه شده و بیش از یک‌ونیم میلیون نسخه از آن به فروش رفته است.
در ژاپن حتی قبل از اینکه پل کروگمن اقتصاددان برنده جایزه نوبل این کتاب را کشف کند و آن را به عموم معرفی کند، کشف شده بود. درواقع یکی از دبیرهای خانه نشر میسوزو شوبو این کتاب را چند سال پیش در یک کاتالوگ فرانسوی و در لیست کتاب‌هایی که قرار بود به‌زودی منتشر شوند دیده بود و به نظرش جالب رسیده بود و امتیاز آن را خرید. این ناشر در صنعت نشر به خاطر انتشار آثار سنگین افراد آکادمیک ژاپن و همچنین انتشار ترجمه‌های مطالب فلسفی ازجمله آثار هانا آرنت و کلود لوی-استراوس شناخته می‌شود. به خاطر موضوع‌های اختصاصی و قیمت‌های بالای کتاب‌های میسوزو، تعداد کمی از توزیع‌کننده‌ها کتاب‌های آنها را به تعداد بالا نگهداری می‌کنند. در صنعت کتاب پیچیده ژاپن، ناشران نسخه‌های فروخته نشده کتاب‌هایشان را از فروشندگان دیگر پس نمی‌گیرند و توزیع‌کنندگان نمی‌توانند آنها را با تخفیف به فروش برسانند. در نتیجه وقتی از میسوزو یک کتاب می‌خواهید، معمولا باید آن را سفارش دهید.
اما به خاطر تبلیغات بسیار کتاب «سرمایه» در خارج از کشور و تور اخیر پیکتی در ژاپن، این کتاب به اندازه جدیدترین رمان هاروکی موراکامی پرطرفدار شده است. نخستین ترجمه ژاپنی این کتاب که ماه دسامبر منتشر شد، حالا به نهمین چاپ خود رسیده و 130هزار نسخه آن در حال چرخش در بازار کتاب این کشور است. علاوه بر این، فروش فوق‌العاده کتاب پیکتی باعث به‌وجود آمدن زیرشاخه‌یی از کتاب‌های دیگر اقتصادی شده که سعی در توضیح «سرمایه» برای افراد عادی یا حتی متخصصان دارند.
بارها متخصصان اقتصادی هم اقرار کرده‌اند که نسخه انگلیسی کتاب را نتوانسته‌اند به پایان ببرند. ظاهرا، تمام اعداد و ارقام حتی برای محققان هم بیش از حد پیچیده هستند. به همین دلیل خیلی‌ها به خواندن تحلیل این کتاب توسط دیگر اقتصاددانان روی آورده‌اند. چیزی که بیشتر غیرمتخصصان می‌خواهند یا یک نسخه بدون واژه‌های تخصصی و خلاصه کتاب است که نیازی به خریداری یک کتاب 700 صفحه‌یی به قیمت 6هزار ین را که در آخر هم کسی متوجه آن نخواهد شد را از بین ببرد، یا یک نسخه همراه که بتواند خواننده را در قسمت‌های سخت‌تر متن اصلی راهنمایی کند.
بنابراین چه کسی این کتاب را می‌خواند؟ بیشتر ژاپنی‌هایی که این کتاب را خریداری کرده‌اند، مردانی 60-50ساله هستند که می‌شود گفت افکار سوسیالیستی را رومانتیزه کرده‌اند.
نقض گذشته: با این حال تاکشی ساساکی استاد دانشگاه توکیو می‌گوید رسانه‌های محلی بزرگ‌ترین پیغام کتاب برای ژاپن را نادیده گرفتند؛ اینکه پیکتی می‌گوید دوران رشد بزرگ جهانی در اواسط سده بیستم میلادی استثنایی خلاف قاعده بود، و تمامی تلاش‌ها برای بازسازی شرایطی که منجر به آن رشد شده بود بی‌نتیجه خواهند بود. در نتیجه باور دولت ژاپن بر سیاست‌های روزهای خوب گذشته تنها یک فانتزی بی‌فایده است. تفاوت بین داشته‌ها و نداشته‌ها در ژاپن، باوجود اینکه هنوز یک مشکل است، آنطور که در امریکا بیان می‌شود مورد توجه قرار نمی‌گیرد. گزارشگران ژاپنی هنگام بحث درباره پیکتی، هنوز هم به جای استفاده از واژه «نابرابری»، واژه اقتصادی «فاصله» را به‌کار می‌گیرند که یکی از مبحث‌های مرکزی تئوری او را ضعیف‌تر جلوه می‌دهد و کاپیتالیسم را به‌عنوان پیش‌فرضی قابل قبول تصور می‌کند.
منتقدی به‌طور طعنه‌آمیز به این مساله اشاره می‌کند که بسیاری از ژاپنی‌ها درست به همان دلیلی که یک گیتار آکوستیک می‌خرند اقدام به خرید کتاب «سرمایه در قرن بیست‌ویکم» می‌کنند: آنها علاقه‌یی به درک بحران حال حاضر اقتصادی ندارند؛ تنها می‌خواهند دوران جوانی ایده‌آل خود را دوباره تصاحب کنند.
منبع: تایمز ژاپن
