«بیمارستانهای کشور با افرادی که بهواسطه سکته مغزی به بخش اورژانس آنها وارد میشوند، مشکل دارند، چراکه علاوه بر در دسترس نبودن و بسیار گران بودن داروی موردنیاز برای درمان آنها، ممکن است تخت CCU یا بقیه تختهای آنها برای ماهها در اشغال بیماری ناتوان باشد.» این را دکتر مسعود مهرپور، متخصص مغز و اعصاب و دبیر علمی هفتمین کنگره سراسری سکته مغزی ایران میگوید. به اعتقاد او این تنها بخشی از مشکل مبتلایان به سکته مغزی است. مشکل دیگر این است که تنها داروی موثر برای کاهش اثرات ناتوانکننده سکته مغزی برای بیماران، وارداتی است و بیمهها نیز از تحت پوشش قرار دادن آن سرباز میزنند.
تصویر «سکته مغزی» نسبت به گذشته تغییرات اساسی داشته است. تا همین چند سال پیش کسانی که سکته مغزی میکردند یا محکوم به مرگ بودند یا تا پایان عمر از تکلم و انجام عادی حرکات فیزیکی محروم بودند. دکتر مسعود مهرپور از پیشرفتهایی در علم پزشکی خبر میدهد که دیگر اجازه نخواهند داد بیمارانی که سکته مغزی کردهاند، وارد فاز ناتوانی شوند. به گفته مهرپور در بسیاری از کشورهای دنیا، امروزه تیمهای تخصصی سکته مغزی و حتی واحدهای بستری این بیماران (موسوم به Stroke unit) به راه افتاده است و همین باعث شده است که آسیبهای مغزی ناشی از سکته مغزی که به ناتوانیهای گسترده در فرد میانجامند به حداقل ممکن برسند. به گفته وی، براساس آمار، در ایالات متحده امریکا برای مثال، سالانه 800هزار مورد سکته مغزی رخ میدهد که از این تعداد 30-20درصد را افراد زیر 50سال تشکیل میدهند. همین آمار در ایران، حاکی از 150-120هزار مورد سکته مغزی است و نسبت بیماران زیر 50سال نیز مشابه کشور امریکا و 30-20درصد کل بیماران است. پایین آمدن سن سکته مغزی درکشور، به گفته مهرپور نشاندهنده سونامی بار مالی، اجتماعی و عاطفیای است که در سالیان بعد گریبانگیر ایران
خواهد شد چراکه هزینههای نگهداری از فردی که بهواسطه سکته مغزی زمینگیر شده است، بسیار بالاتر خواهد بود.
وقت طلاست
مهرپور از «زمان طلایی» 4-3 ساعتی گفت که اگر طی آن اقدام دارویی برای بیماران انجام شود، امکان بهبودی کامل برای آنها وجود دارد. به گفته وی، مهمترین عامل در بهبود زمان کمکرسانی به افرادی که سکته مغزی میکنند، مطالبه و تقاضای مردمی است. «امروز اگر در کوچکترین شهرستانهای ایران کسی دست چپش درد بگیرد در مراجعه به پزشک نخستین خواستهیی که دارد بررسی وضعیت قلبش است و این بهدلیل افزایش سطح اطلاعات عمومی افراد در مورد خطر سکتههای قلبی است. در واقع به اعتقاد من اگر آگاهیرسانی به مردم عادی در سطحی صورت بگیرد که برای آنها در مورد سکتههای مغزی هم حساسیت پیش بیاید، شاهد کاهش آمار ناتوانیهای ناشی از سکته مغزی در کشور خواهیم بود.» به گفته مهرپور نخستین اقدام افراد باید تماس فوری با اورژانس باشد. «درصورتی که فرد به سرعت به بیمارستان برسد، بین 4-3ساعت زمان وجود دارد که پیش از نابودی بافت مغزی برای نجات وی اقدام دارویی شود و درصورت نیاز به آنژیوگرافی نیز حداکثر زمان در دسترس 8-6 ساعت است. اینجا جایی است که نیاز به یک تیم و یک واحد ویژه سکته مغزی احساس میشود.» به گفته مهرپور، درحال حاضر فقط بیمارستان فیروزگر تهران است
که چنین امکاناتی دراختیار دارد و 2 بیمارستان دیگر نیز در تهران درحال آماده کردن امکانات خود در این زمینه هستند. مهرپور معتقد است همانطور که در بیمارستانها، تختهای CCU وجود دارند، باید تختهای ویژه برای بیماران مبتلا به سکته مغزی هم ایجاد شود.
شرکتهای بیمه کجا هستند؟
به گفته مهرپور، تنها داروی موثر برای کاهش غلظت خون و در نتیجه تخفیف ضایعات مغزی، دارویی وارداتی است که مشابه تولید داخل نیز ندارد و تحت پوشش بیمه هم نیست. دارویی بسیار گران که هر واحد تزریقی آن 1.8میلیون تومان قیمت دارد و معمولا بیماران به تزریق 2واحد از آن نیاز دارند. به عبارت دیگر فقط هزینه دارویی که در ساعات اولیه به بیماران داده میشود، حدود 3.6میلیون تومان است و این درصورتی است که هزینه بستری و مواردی از این قبیل را درنظر نگیریم. به گفته مهرپور، «انجمن سکته مغزی ایران» درحال مکاتبه با سازمان غذا و دارو شرکتهای بیمه است تا بتواند این دارو را تحت شمول بیمه درآورد. «هرچند طرح تحول سلامت الزاماتی برای وجود همه داروهای بیمارستانی درهمه بیمارستانهای کشور دارد، اما متاسفانه این طرح فقط در مورد داروهای تحت پوشش بیمه صدق میکند و تا زمانی که این دارو توسط بیمه تحت پوشش درنیاید، بیمارستانها نیز به سمت خرید آن نخواهند رفت.»
بهوجود آمدن واحدهای ویژه برای رویارویی با بیماران مبتلا به سکتههای مغزی حاد اگر اولویت خاصی برای بیمارستانها و خود شرکتهای بیمه نداشته باشد، پوشش مناسب بیمهیی برای این عارضه که یکی از اصلیترین عوامل مرگومیر در کشور است، امری بدیهی بهنظر میرسد. سوال اینجاست که چرا این امر بدیهی تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است.