بودجه 94 شهرداری تهران درحالی بسته شد که دولت بابت سهم شهرداری تهران از مبالغ جرایم راهنمایی و رانندگی، نوسازی بافت‌های فرسوده، ارزش‌افزوده و حمل و نقل عمومی 7200میلیارد تومان به آن بدهکار بود. با این حال شهرداری حاضر شد 100درصد مطالبات شهرداری از دولت را غیرنقدی دریافت کند. البته این تنها چالش پیش رو شهرداری تهران برای بودجه‌ریزی سال آینده نبود چراکه افت تعداد پروانه‌های صادر شده از سوی شهرداری تهران حاکی از آن است که طی سال جاری این نهاد شهری با کاهش درآمد صدور مواجه باشد. با وجود پیش آمدن چنین محدودیت‌هایی برای شهرداری تهران، شهردار پایتخت مدعی است که می‌تواند شهر را بدون درآمد ساخت و ساز و کمک دولتی اداره کند.
همچنین در ادعایی مجدد، محمدباقر قالیباف خاطرنشان کرد با وجود اینکه ساخت و ساز، رانت شهرداری برای تامین منابع است اما شهرداری برای صدور جواز ساخت مطابق با طرح جامع و تفصیلی کلان‌شهر تهران عمل کرده و حاضر است برای اداره شهر با شاخص‌های اقتصاد مقاومتی، صدور پروانه و هرگونه ساخت و ساز در شهر تهران را تعطیل کند. بالاترین مقام شهری پایتخت درحالی این ادعا را مطرح می‌کند که به‌گفته یکی از اعضای شورای شهر تهران، تراکم‌فروشی از طریق صدور پروانه ساخت و ساز یکی از راهکارهای شهرداری تهران برای کسب درآمد است. همچنین براساس اظهارات معاون وزیر راه و شهرسازی، شهرداری تهران از محل فروش ظرفیت‌های شهر به‌دنبال کسب درآمد است که اساسا ادامه این روندها شیرازه شهرها را از بین برده و مانع از شکل‌گیری بدنه تخصصی در شهرها می‌شود. در واقع نظام مدیریت شهرداری به سمت شهرداری رانتی حرکت می‌کند و آن کسی که رابطه و پول بیشتری دارد، حرف اول را می‌زند. البته صدور پروانه ساخت برای چندین پروژه دردسرساز در پایتخت و سایر شهرها حاکی از آن است که با وجود ادعاهای شهردار تهران، شهرداری برای کسب درآمد نگاه ویژه‌یی به درآمدهای صدور پروانه دارد.
به‌گفته پیروز حناچی، معاون وزیر راه وشهرسازی، الگوبرداری مدیران سایر شهرها از مدیریت پایتخت باعث شده فروش شهرسازی به محل امنی برای کسب درآمد شهرداری‌ها تبدیل شود.
بر این اساس گذشته از بروز نابسامانی در نظام مدیریت شهری و بروز انواع معضلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در شهرها، مشکلاتی در صنعت ساختمان و قیمت‌گذاری زمین پدید می‌آید چراکه در پی تراکم فروشی در شهرها، سیاست‌های ناکارآمدی در حوزه زمین رخ داده که بر سهم قیمت زمین در هزینه ساخت مسکن افزوده است. این افزایش قیمت زمین نیز منجر به هزینه ساخت مسکن شده است. برای نمونه در سال ۹۱ در ساختمان‌های مسکونی شروع شده نسبت به سال ۹۰ رشد هزینه یک مترمربع بنا در مناطق شهری 37.7درصد، در استان تهران 39.6درصد، در استان اصفهان 34.8درصد، در استان البرز ۳۷درصد و در استان بوشهر 35.6درصد بوده است. همین امر باعث شده نسبت تسهیلات احداث مسکن به قیمت معاملاتی مسکن در مناطق شهری روندی کاهنده داشته و از 48.3درصد در سال ۸۵ به 27.1درصد در سال ۹۱ برسد. این کاهش در شهر تهران چشم‌گیرتر بوده و در این دوره از 32.1درصد به 12.8درصد کاهش پیدا کرده است. براین اساس تراکم‌فروشی در کلان‌شهر تهران ارزش غیرواقعی به زمین بخشیده است که تقریبا دربردارنده 40 تا 60 درصد قیمت مسکن است.
چالش‌های انتقال پایتخت
محمدباقر قالیباف در همایش تمرکززدایی و ساماندهی پایتخت اظهارکرد: بنده معتقدم از جهت علمی و کارشناسی که تاکنون صورت گرفته است انتقال پایتخت اقدام درستی نیست و نه در حوزه اجرایی و نه مجموعه مدیریتی و تصمیم‌گیری‌هایی که وجود دارد فارغ از اینکه بودجه‌یی در اختیار دولت است یا خیر، انتقال پایتخت امکان‌پذیر نیست.
به گزارش فارس وی ادامه داد: تهران حدود یک درصد از وسعت جغرافیایی کشور را دارد ولی 23درصد از جمعیت کشور در آن متمرکز شده‌اند و معنی آن این است که زندگی و محیط زیست در این شهر درحال مرگ است. قالیباف عنوان کرد: هنگامی که 23درصد از جمعیت کشور در یک درصد وسعت خاکی کشور متمرکز می‌شوند یعنی از تمامی خط قرمزهای محیط زیست عبور کرده‌ایم و امکان بازپروری آن نیز وجود ندارد.
شهردار تهران افزود: نه با چهار سد آبی بلکه هر سد دیگری نیز بزنیم امکان تامین آب برای شهر تهران با این جمعیت و وسعت وجود ندارد. ما هم زمین و هم هوا را آلوده کرده‌ایم.
وی با تاکید بر اینکه برای زندگی و پیشرفت برنامه‌های توسعه باید با یک مدیریت صحیح اجرایی شود، گفت: برای داشتن یک جامعه پیشرفته نمی‌توانیم تمام معیارها و برنامه‌های محیط زیستی را قربانی کنیم.
قالیباف خاطرنشان کرد: محیط زیست را به شرایط سخت و غیرقابل برگشت رسانده‌ایم و شهر تهران علاوه بر این چالش بزرگ محیط زیستی مشکلات دیگری نیز در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز دارد که بخشی از آن مشکلات مختص شهر تهران نیست و تمامی کلان‌شهرهای دنیا با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند.
شهردار تهران افزود: وقتی مشکلات ایجاد می‌شود ایده‌های مختلف نیز مطرح می‌شود که درخصوص پایتخت عنوان کردند برای حل مشکلات باید پایتخت را منتقل کنیم و ایده دیگر نیز این است که پایتخت باید ساماندهی شود.
وی با بیان اینکه رشد جمعیت و مهاجرت در شهر تهران قابل کنترل است، گفت: رشد جمعیت و مهاجرت در تهران به 1.7 نیز نمی‌رسد ولی در شهرهای نزدیک به تهران رشد جمعیت و مهاجرت از کنترل خارج شده است. قالیباف گفت: شهرهای چند میلیونی در اطراف تهران شکل گرفته که باید ساماندهی شوند. شهرهایی که خوابگاه شده‌اند و بدون تولید هستند و موجب می‌شوند روزانه سه میلیون نفر به شهر تهران اضافه و شب خارج شوند.
وی خاطرنشان کرد: بعضی‌ها فرق بین تمرکززدایی و تراکم‌زدایی را تشخیص نمی‌دهند اینکه اگر کارکنان یک ساختمان را از تهران به خارج از پایتخت منتقل کنیم تمرکززدایی نیست و مشکل را حل نمی‌کند و باید برای این افراد مشخص شود که آیا تراکم‌زدایی همان تمرکززدایی است؟شهردار تهران بیان کرد: شهر تهران کمترین حاشیه‌نشینی را دارد در این شهر که در طول روز 8 میلیون و در شب 11میلیون نفر است، سهم حاشیه‌نشینی ما زیر 10درصد است ولی در شهرهای مشهد و تبریز بالای 35درصد حاشیه‌نشینی داریم. قالیباف در ادامه سخنان خود بیان کرد: ما در کشور دو مشکل ساختاری و کارکردی داریم که هر دو آنها بر هم اثرگذار هستند.
وی ادامه داد: امروز آنقدر تمرکز در دولت و ساختار اداری و تجاری وجود دارد که هم ظرفیت‌ها و هم استعدادها را از بین برده است.
