بورس اوراق بهادارتهران با نزول دوباره شاخص آخرین هفته بهمن سال جاری را سپری کرد. شاخص کل که نخستین روز سال جاری را با رقمی معادل 79015 آغاز کرده بود اکنون با افت 14295واحد به رقم 64720 رسیده که نشاندهنده بازدهی منفی 22درصد 11ماه منتهی به بهمن 1393 است.
جهش یکباره شاخص که در گذشته حبابهای معاملاتی را برای بورس رقم زد، بلای جان این بازار شده است بهطوری که درحال حاضر با ترفندها و راهکارهای جدید نیز نمیتوان بورس را از حالت اغما خارج کرد و روند طبیعی را برای معاملات منطقی رقم زد. شاخص سال 90 با درج رقمی معادل 23756 واحد سال 91 با رقم 25905 واحد سال 92 را با رقم 39351 واحدی آغاز کرد بهطوری که صعود و نزول آن در ماههای مختلف کاملا طبیعی و بر وفق مراد فعالان بازار بود. از جهتی دیگر باید گفت؛ بازدهی شاخص از سال 90 تا 91معادل 9درصد و از سال 91 تا 92معادل 52 درصد بوده است که با مقایسه رشد شاخص و روند مثبت بازدهی آن طی این سه سال باید گفت این تغییر در بازار سهام تغییر چشمگیری را به همراه داشته اما سهامداران و کارشناسان بازار سرمایه آن را منطقی میدانستند درحالی که این روند صعودی تغییرات بینظیر شاخص در سال 92 را ایجاد کرد که بازدهی شاخص طی 10ماه به مثبت 127درصد رسید. رقمی که هر کسی را ترغیب به ورود و سرمایهگذاری در بورس میکرد.
از سوی دیگر با بررسی پیشبینی سود شرکتهای مختلف در سال 91 به این نتیجه میرسیم که بسیاری از این شرکتها که جزو شرکتهای زیانده بورسی به حساب میآمدند با ایجاد حباب در معاملات سال 92 با سودهای چشمگیری روبهرو شدند البته لازم به ذکر است که با ریزش سنگین شاخص از اواسط دی ماه سال گذشته روند غیرقابل تصور این شرکتها حالتی معکوس بهخود گرفت که نتیجه نهایی آن بازگشت زیان آنها بود.
طمع برخی سهامداران کار دستشان داد
درحالی که تعداد سرمایهگذاران بورسی هر روز بیشتر از روز قبل میشد، کارشناسان با ابراز نگرانی سعی بر کنترل رفتار هیجانی سهامداران در تالار حافظ را داشتند اما نتیجهیی در بر نداشت. با این اوصاف باید گفت برخی سهامداران بورسی که چندان اهل ریسک کردن نبودند با کسب سودهای قابل توجه ره چند ساله را در چند هفته طی کردند و از بازار سهام خارج شدند اما افرادی که طمع سودهای چند برابر را در خرید و فروش سهامها داشتند پس از افت شاخص از 89 هزار و 500 واحد چیزی جز زیان و کاهش سرمایه اولیه خود ندیدند.
درحالی که 15دی سال گذشته آخرین روز صعود شاخص بود، کارشناسان و فعالان چشمانداز بورس را مثبت میدانستند در صورتی که با گذشت یکسال و 45روز این اتفاق چشمانداز صعود بورس نه تنها بهدرستی اجرا نشد بلکه با روندی معکوس فعالان را نگرانتر از دیروز کرده است.
اعتراض سرمایهگذاران نتیجهبخش نبود
با توجه به روند منفی بازار سهام طی 11ماه گذشته بیاعتمادی وصف ناپذیری در تالار حافظ ایجاد شده است. بیاعتمادی که مانند یک سونامی جو معاملات را برهم زده و موجب خروج بسیاری از سهامداران بورسی شده است. ناامیدی که در نهایت موجب تجمع تعدادی از سهامداران حقیقی در تالار حافظ شد. این معترضان که نسبت به افت قیمت سهام خود اعتراض داشتند در تالار معاملات بورس اوراق بهادار تهران گرد هم آمدند و خواستار پاسخگویی مسوولان شرکت و سازمان بورس اوراق بهادار شدند. عمده خواسته سهامداران این بود از زمانی که رییسجمهور و وزیر اقتصاد به مردم اعلام کردند در بورس اوراق بهادار سرمایهگذاری کنند، آنها نیز اقدام به سرمایهگذاری کردند اما اکنون با افت شاخص بازار و رکود موجود در اقتصاد دچار ضرر و زیان شدند. اکنون پس از گذشت 30 روز از این اعتراض سهامداران حقیقی هنوز هم شاهد زیانهای چشمگیر هستند بهنوعی باید گفت تجمع آنها هیچ تغییری در بازار ایجاد نکرده است. درحال حاضر سوالی که برای هر یک از آنها بهوجود آمده، این است که «با وعدههای تکراری بورس، بورس واقعی میشود؟»
ابهامات سیاسی- اقتصادی ادامه دارد...
از سوی دیگر با آغاز مذاکرات هستهیی همه مسوولان، مردم چشم انتظار نتیجه مثبت و تحولات خوشایند سیاسی- اقتصادی هستند اما طولانی شدن این مذاکرات اخبار ضد و نقیضی را به همراه داشته که نتیجه آن نوسانهای بیثبات در بازارهای مختلف است. در این خصوص باید به منعطف بودن بازار پولی و سرمایه اشاره کرد و گفت: یکی از نقاط ضعف بازارهای کشور انعطاف است که با انتشار هر خبری بهسرعت واکنشهای مثبت یا منفی را نشان میدهد درصورتی که با مدیریتی صحیح باید بازاری نسبتا سخت را ایجاد کرد که از هر گونه واکنش هیجانی جلوگیری و روال طبیعی آن در چارچوب خود ادامه پیدا کند. با توجه به این شرایط بازار شایعات نتیجه مذاکرات هستهیی از سوی جناحهای مختلف در کوچه و بازار بسیار داغ است، شایعاتی که بسیاری از دلالان نیز از آن بهعنوان موضوع روز وکسب سودهای بیشتر استفاده میکنند اما با حضور در تالار حافظ شنیدن گفتوگوهای معاملهگران، توقف و بازگشایی نمادها، حمایتهای دستوری و نحوه معاملات به این نتیجه میرسیم که مذاکرات هستهیی داغترین موضوع تالار حافظ است که حتی شایعات تکذیب شده در این خصوص هم سرعت زیادی در واکنشهای مثبت و منفی شاخص دارد.
در این شرایط برخی کارشناسان طولانی شدن مذاکرات هستهیی را یکی از عاملهای فرسایش بورس و اوراق بهادار عنوان کردند اما با نگاهی واقعبینانهتر باید گفت حمایت نا بجا از رفتار هیجانی بازار چنین روندی را در برداشت که هماکنون شاهد آن هستیم و برای دیگر بهانههای روزانه دردی را دوا نمیکند.
رییس سازمان بورس نگران است
با جابهجایی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار سرمایهگذاران بورسی در انتظار تحولات مثبت و تغییر رویه بازار سهام بودند اما از آنجایی که کلیت بازار سرمایه در سرازیری قرار گرفته تغییر رویکرد مدیران نیز نتوانست مانع از ریزش شاخص و افت معاملات شود. از سوی دیگر با روی کار آمدن محمد فطانتفرد همه نگاهها به سمت او خیره مانده بود تا با صحبتی درخصوص معاملات بورس دلگرمی به سهامداران داده شود اما نه تنها صحبتی در این باره نشد بلکه سکوتی غیرقابل تصور از سوی او آغاز شد تا در نهایت به مناسبت دهه فجر این سکوت شکسته شد و از رفع نگرانیهای بازار سهم سخن به میان آمد، نگرانیای که بالاخره رییس سازمان بورس نیز گریبانگیر آن شد. وی با بیان دیدگاه و نظر خود در راستای رونق بورس، این بازار را به منزله ریلی دانست که اقتصاد ناگزیر از حرکت در آن مسیر است در نتیجه با تقویت این بازار اقتصاد نیز پلههای صعود را در بازه زمانی معینی طی میکند. با توجه به اینکه بورس تنها یک ماه زمان برای بازیابی راه صعود دارد، کارشناسان با بررسی مسیر طی شده شاخص طی چند ماه اخیر بازگشت شاخص به مدار صعودی را بعید میدانند و معتقدند که تحولات این بازار با آغاز سال 94 و خبرهای خوش امکانپذیر است.