رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در گفتوگو با «تعادل» از عرضه 5فرآورده اصلی نفت در بورس انرژی خبر داد و اضافه کرد: در کمیته ثبات بازار سرمایه به این نتیجه رسیدیم که اگر شرکتهای پالایشی بدهی مالی به وزارت نفت نداشته باشند، این امکان برای آنها وجود داشته باشد که مازاد 5فرآورده اصلی یا سایر فرآوردههایی که آنها تولید میکنند را بتوانند در بورس عرضه کنند
گروه بورس انرژی رامین بیات
بحث روی تابلو رفتن نفت خام و فرآوردههای نفتی در بورس انرژی یکی از جذابترین موضوعاتی است که همواره طی چهار ماه اخیر مطرح بوده است. از یک طرف مسوولان وزارت نفت در چند وقت گذشته بر عرضه نفت خام در بازار سرمایه تاکید کردند. اما در طرف مقابل با تغییر رییس سازمان بورس و اوراق بهادار پس از نزدیک به 10سال و روی کار آمدن محمد فطانتفرد بهعنوان نفر اول اجرایی بازار سرمایه، رسانهها کمتر موفق به گفتوگو با وی شدهاند که البته این امر با توجه به مشغلههای فراوان وی در ابتدای زمان مسوولیت طبیعی به نظر میرسد.
حال رییس تازه نفس سازمان بورس و اوراق بهادار در گفتوگو با «تعادل» از عزم سازمان متبوعش برای عرضه نفت خام و فرآوردههای نفتی در بورس انرژی سخن رانده و بر همکاری با وزارت نفت در این زمینه تاکید ورزیده است.
تدبیری برای رونق بورس انرژی
به گزارش «تعادل» موضوع عرضه نفت خام و فرآوردههای نفتی در بورس انرژی پس از روی کار آمدن دولت یازدهم جان تازهیی به خود گرفت. در ابتدای سال جاری بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت دستور عرضه نفت خام را در بازار سرمایه صادر کرد اما این عرضه نفت خام با استقبال مشتریان بهخصوص بخش خصوصی مواجه نشد و در معدود معاملاتی که در این دوره انجام شد، یکی از زیرمجموعههای شرکت ملی نفت اقدام به خرید طلای سیاه کرد. در نهایت در تابستان بود که هیاتمدیره شرکت ملی نفت بهدلیل عدم استقبال بخش خصوصی برای خرید نفت از بورس انرژی عرضه نفت را در بازار سرمایه متوقف کرد اما دوباره وزیر نفت در مهر ماه در جمع اعضای اتاق بازرگانی از عرضه روزانه 100هزار بشکه نفت خام برای صادرات از طریق بورس انرژی خبر داد و اعلام کرد مشتریان میتوانند بهصورت ریالی و ارزی بهای این نفت خریداری شده را بپردازند.
بعد از اعلام دوباره زنگنه، بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که این خبر از سوی وزیر نفت بیشتر شبیه یک مانور تبلیغاتی است و طلای سیاه هیچگاه رنگ بازار سرمایه را به خود نخواهد دید.
بعد از این انتقاد کارشناسان سیدمحسن قمصری، مدیر اموربینالملل شرکت ملی نفت در مقام پاسخگویی به منتقدان برآمد و اعلام کرد که وزارت نفت مصمم به عرضه نفت در رینگ صادراتی بورس انرژی است و در این زمینه هیچگونه شک و ابهامی وجود ندارد. قمصری اما این نکته را نیز متذکر شد که این عرضه نیاز به کار کارشناسی دارد و نباید با عجله و شتابزده در این باره اظهارنظر یا تصمیمگیری کرد.
مدیر اموربینالملل شرکت ملی نفت در این باره میگوید: چیزی که تاکنون در بورس انرژی عرضه شده برای مصارف داخلی و محل تحویل آن در داخل کشور بوده اما آن چیزی که وزیر نفت اعلام کردند، صادراتی است. او ادامه میدهد: تحویل نفت عرضه شده در بورس انرژی در مناطق صادراتی خواهد بود و خریدار پس از خرید این نفت، آن را نمیتواند وارد کشور کند اما در گذشته خریدار نفت از بورس، حق صادرات آن را نداشت. البته صادرات در قالب فرآورده و پس از تصفیه در پالایشگاههای داخلی امکانپذیر بود.
قمصری این نکته را تصریح میکند که در عرضه آینده نفت فروخته شده نمیتواند وارد کشور شود. بهعبارت دیگر خریدار باید در موقع تحویل نفت خام، کشتیهای خود را به بنادر صادراتی بیاورد و آن را تحویل بگیرد.
خبرهای جدید فطانتفرد از بورس انرژی
این گزارش حاکی است، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در گفتوگو با «تعادل» از عرضه پنج فرآورده اصلی نفت در بورس انرژی خبر داد و اضافه کرد: در کمیته ثبات بازار سرمایه به این نتیجه رسیدیم که اگر شرکتهای پالایشی بدهی مالی به وزارت نفت نداشته باشند، این امکان برای آنها وجود داشته باشد که مازاد 5 فرآورده اصلی یا سایر فرآوردههایی که آنها تولید میکنند را بتوانند در بورس عرضه کنند.
محمد فطانتفرد با بیان اینکه درحال حاضر مکانیسم به این شکل است که نفت خام از سوی شرکت ملی نفت به پالایشگاهها داده میشود و بهجای آن فرآوردههای نفتی تحویل گرفته میشود، اظهارکرد: در این بین پولی جابهجا نمیشود اما براساس تصمیم جدید، پالایشگاهها میتوانند نفت را بخرند و در مقابل نیز این قابلیت را دارا خواهند شد که فرآوردههای تولیدی خود را نیز در معرض فروش در بورس انرزی بگذارند.
وی ادامه داد: با این اقدام میتوان یک بازار عرضه و تقاضا در بورس انرژی ترتیب داد و این بهترین حالتی است که درخصوص پویایی حضور نفت خام و فرآوردههای نفتی در بورس میتوان متصور بود.رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با تاکید بر اینکه محقق شدن این موضوع نیاز به زمان دارد، افزود: بهدلیل اینکه سالها براساس یک روش سنتی خرید و فروش بین وزارت نفت و پالایشگاهها انجام شده است، تغییر این مدل نیاز به سپری شدن زمان دارد.
فطانتفرد خاطرنشان کرد: اگر بتوان این شیوه داد و ستد را در بازار سرمایه عملیاتی کرد، میتوان شاهد تغییر بنیادین در روشها، دستورالعملها و نگرشهای مربوط به تعامل وزارت نفت و بازار سرمایه بود.
این مقام مسوول در بازار سرمایه این نکته را نیز متذکر شد که این تغییر آسان نیست اما اگر این امر صورت پذیرد ثمرات و برکات بسیار زیادی برای کشور در پی دارد که یکی از این ثمرات، حرکت از سوی یک روش سنتی فروش نفت خام و فرآوردههای نفتی به سوی یک روش مبتنی بر بازار عرضه و تقاضا است.
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار همچنین در پاسخ به این سوال که عرضه آینده نفت خام به چه صورتی خواهد بود، گفت: این عرضه با توجه به تصمیم وزارت نفت بهصورت صادراتی خواهد بود. فطانتفرد در مورد قیمت عرضه نفت خام صادراتی نیز گفت: قیمت عرضه نفت خام در بورس انرژی 2 درصد کمتر از فوب خلیج فارس خواهد بود.
تاریخچه عرضه نفت در بورس
براساس این گزارش، برای نخستین بار در 22 تیرماه سال 90 بود که نفت خام در بورس کالا روی تابلو رفت ولی معاملهیی صورت نگرفت، نخستین باری که نفت خام فروش رفت 26مرداد سال 90 بود که 500 هزار بشکه نفت خام به یکی از زیرمجموعههای شرکت ملی نفت فروخته شد. بعد از این معامله دیگر عرضه نفت در بورس کالا صورت نگرفت تا اینکه با روی کار آمدن دولت یازدهم، بیژن نامدارزنگنه، وزیر نفت دستور داد روزانه 2هزار و 920بشکه نفت خام بهصورت ریالی از 17فروردین ماه سال جاری در بورس البته این بار در تالار فیزیکی بورس انرژی عرضه شود. این درحالی بود که تا پایان مرداد 66 بار نفت خام بهوسیله شرکت ملی نفت در بورس انرژی روی تابلو معاملاتی رفت که فقط در 12نوبت معامله انجام شد. در دفعاتی هم که نفت خام معامله شده، درصد کمی از این محصول با تقاضا روبهرو بوده است. با توجه به اقبال کم به عرضه این محصول از 20مرداد سال جاری بنا بر دستور هیاتمدیره شرکت ملی نفت عرضه نفت خام در بورس انرژی متوقف شد.