آلومینیوم پس از فولاد، بیشترین تولید و مصرف را در جهان دارد و میزان مصرف آن به‌تنهایی از مجموع فلزات غیر‌آهنی دیگر بیشتر است، به‌گونه‌یی که آن را فلز قرن21 نامیده‌اند. کشورهای نفت‌خیز جهان ازجمله ایران به‌دلیل در اختیار داشتن ذخایر عظیم انرژی، مکان‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری در صنایع آلومینیوم محسوب می‌شوند، اما متاسفانه باتوجه به تحریم‌ها رشد تولید آلومینیوم آهسته شده و قیمت نهایی آن نیز درمقایسه با محصولات وارداتی گرانتر است. کارشناسان آلومینیوم بر این باورند که دولت و مسوولان سازمان توسعه و نوسازی معدن و صنایع معدنی ایران باید به کمک تولیدکنندگان آلومینیوم بشتابند، چرا که 90درصد ضایعات این فلز دوباره به چرخه تولید بازمی‌گردد.
در همین رابطه، هوشنگ گودرزی، رییس سندیکای صنایع آلومینیوم، می‌گوید: تولید آلومینیوم در کشور از کارخانه جاجرم شروع می‌شود. جاجرم ظرفیت تولید پودر‌اکسید 250تنی دارد و بعد از پودرسنگ اکسیده پودر آلومینا کارخانه‌های المهدی، ایرالکو و مجتمع المهدی شمش آلومینیوم با ظرفیت تولید 300هزار تن قرار می‌گیرند. بنابراین از این کارخانه‌ها، تولید 600هزار تن آلومینیوم انتظار می‌رود.
گودرزی ادامه می‌دهد: این در حالی است که در‌حال‌حاضر فقط 250هزار تن آلومینیوم در داخل کشور تولید و سایر نیازهای کشور از طریق واردات تامین می‌شود. درواقع یکی از مشکلات عدم سرمایه‌گذاری بالادستی و عدم چشم‌انداز است.
وی درخصوص نوسازی ناوگان ماشین‌آلات این صنعت می‌گوید: تجهیزات ماشین‌آلات جاجرم قدیمی نیست اما نیازمند بازسازی در ماشین‌آلات هستیم چرا که باید ظرفیت تولید در این صنعت افزایش یابد.
رییس سندیکای آلومینیوم ادامه می‌دهد: عمده مشکلات ما افزایش قیمت تمام‌شده این محصول است. متاسفانه به‌دلیل تحریم‌ها و نیاز این صنعت به مواد اولیه، حجم گسترده تولید خام آلومینیوم صادر می‌شود. درواقع زیرمجموعه‌های این صنعت با کمبود مواد اولیه رو‌به‌رو هستند و به همین دلیل قیمت فروش بازار داخلی این صنعت به‌شدت روند افزایشی را طی می‌کند.
آریا صادقنیتحقیقی عضو هیات‌مدیره سندیکای آلومینیوم در گفت‌وگو با «تعادل» نیز می‌گوید: صنعت آلومینیوم نیز همانند دیگر صنایع، با مشکلاتی از قبیل عدم دسترسی به مواد اولیه، تغییر نرخ ارز و به‌تبع آن کاهش سرمایه در گردش شرکت‌ها به یک‌سوم مواجه است. درواقع در سال‌های گذشته نرخ آلومینیوم از کیلویی 2هزار‌تومان به 8هزار‌و500 تومان افزایش یافته است، این در حالی است که واگذاری اعتبارات برای جان‌گرفتن این صنعت صورت نگرفته و بانک‌ها نیز سود تسهیلات خود را روز‌به‌روز افزایش می‌دهند.
وی درباره صادرات محصولات ایرانی از قبیل آلومینیوم نیز می‌افزاید: در این زمینه محدودیت‌هایی وجود دارد و هر کشوری پذیرای محصولات صنعتی ایران نیست.
صادقنیتحقیقی با اشاره به بازار فرامنطقه‌یی صنعت آلومنیوم می‌گوید: صادرات منطقه‌یی صنعت آلومینیوم در حد کشورهای منطقه‌یی همانند عراق و افغانستان است.
این عضو سندیکای آلومینیوم تصریح می‌کند: تزریق ارز و سیاست‌های نرخ‌گذاری درست برای تامین مواد اولیه ازجمله اقدامات اثرگذار برای رفع مشکلات پیش روی صنعت آلومینیوم است. صادقنیتحقیقی ادامه می‌دهد: 50 تا 60درصد ظرفیت موجود در صنعت آلومینیوم خام‌فروشی می‌شود که این شیوه، بد‌ترین راه‌حل است و منجر به نابودی صنایع در کشور می‌شود.
وی اظهار می‌کند: در همه جای دنیا برای واردات تعرفه‌هایی را در نظر دارند اما کشور ما درخصوص خام‌فروشی هیچ تعرفه‌یی را در نظر نمی‌گیرند باتوجه به اینکه اگر سیاست‌گذاران اقتصادی تمهیداتی را برای رفع مشکلات صنایع در نظر بگیرند و تولیدکنندگان ما در این صنعت به محصول نهایی دست‌یابند، قطعا ارزش‌افزوده بالاتری را می‌توان به‌دست آورد و صنعت را از وضعیت موجود نجات دهیم.
صادقنیتحقیقی تصریح می‌کند: اکنون باتوجه به کاهش شدید قیمت نفت دولت باید سیاست‌هایی را برای تقویت تولید محصولات و صنایع غیر‌نفتی درنظر گیرد. در غیر این‌صورت، در آینده نه‌تنها وضعیت کلان اقتصاد بهبود نمی‌یابد، بلکه شاهد بیکاری گسترده نیز در جامعه خواهیم بود.
هیبت‌الله فاضلی، رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان آلومینیوم، نیز به «تعادل» می‌گوید: در‌حال‌حاضر کارخانه‌های مجتمع تولید آلومینیوم هرمزال، شرکت ایرالکو و مجتمع المهدی 250 تا 300تن مواد اولیه تولید و مقداری از شمش‌ها را صادر می‌کنند. از این مقدار تولید 200هزار تن نیز در داخل کشور توزیع می‌شود.
فاضلی در پاسخ به سوالی مبنی براینکه آیا در سال94 به تولید یک‌میلیون‌تن دست خواهیم یافت یا خیر، می‌افزاید: مسوولان این حوزه شعارهای زیادی در این باره می‌دهند که تاکنون هیچ‌کدام تحقق نیافته است اما اگر در زمینه این صنعت استراتژی‌های لازم مشخص شود قطعا به ارزش‌افزوده بسیار بالایی دست خواهیم یافت. وی ادامه می‌دهد: صنعت آلومینیوم تنها صنعتی است که ضایعات آن مجدد به خط تولید بازمی‌گردد و امیدوارم که سرمایه‌گذاران این فرصت طلایی را دریابند و در این بخش نیز سرمایه‌گذاری کنند. فاضلی می‌افزاید: امارات به نسبت جمعیت کمی که دارد، تولید‌کننده 1.5میلیون تن آلومینیوم است اما کشور ما با جمعیت 75میلیون نفری در صنایع با مزیت بالا سرمایه‌گذاری مشخصی انجام نداده است، متاسفانه در دولت گذشته فرصت‌ها را یکی پس از دیگری از دست داده‌ایم اما همچنان صنعتگران چشم انتظار دریافت کمک‌های دولتی‌ها هستند.
وی اظهار می‌کند: وجود نیروی کار ماهر، ارزان و باتجربه، وجود انرژی ارزان، وجود استادان خبره و رشته‌های مهندسی شیمی، متالورژی، مکانیک، برق و معدن با سابقه طولانی در دانشگاه‌ها و صنایع بزرگ کشور، حمایت مجلس، دولت و نهادهای ذی‌ربط از سرمایه‌گذاری در صنعت آلومینیوم، وجود تقاضای روبه‌رشد برای آلومینیوم در میان فلزات غیر‌آهنی به‌ویژه در صنایع هوافضا، دریایی، حمل‌و‌نقل ازجمله مزیت‌های صنعت آلومینیوم به‌شمار می‌رود. فاضلی تصریح می‌کند: بیش از دوسوم مصرف فعلی بازار در ایران از واردات تامین می‌شود. بررسی‌های بازاریابی تخمین تقاضا شامل مصرف داخلی و صادرات برنامه‌یی، نشان می‌دهد که طی 10سال آینده تولید آلومینیوم در کشور باید به 1.5میلیون تن در سال افزایش یابد. بنابراین لازم است واحدهای جدید تولید آلومینیوم در کشور احداث شود.
وی می‌افزاید: براساس استراتژی توسعه صنعت آلومینیوم کشور که توسط وزارت صنایع و معادن تهیه شده، دستیابی به مقام برتر در منطقه برای تولید آلومینیوم اولیه و تولید بالغ بر 800هزار تن آلومینیوم در پایان برنامه چهارم توسعه و حدود 1.5میلیون تن در پایان برنامه پنجم توسعه اجتناب‌ناپذیر است.
