گروه بورس هاشم آردم
بورس تهران در چهارشنبه گذشته در حالی به کار خود خاتمه داد که برای 10روز شاهد رشد و شاخص بود. در این مدت شاخص کل بورس تهران جمعا 743واحد رشد کرد و بازدهی متوسط بورس به بیش از یکدرصد رسید.
با احتساب این رشد زیان زمستان93 که تا پایان دی به 7درصد رسیده بود به 6درصد تنزل یافت و اندکی از سرمایههای دودشده فعالان بازار به جیبشان بازگشت.
اما در این میان گرچه رشد بازار چندان هم قابلتوجه نیست، اما نگاهی به صنایع پیشرو اندکی نگرانکننده به نظر میرسد. در این مدت بیشترین اثر مثبت بر شاخص کل از آن گروههای بانکی، مالی و اعتباری و خودرویی بود. اثرپذیری این گروهها از بحث مذاکرات هستهیی دیگر بر کسی پوشیده نیست. در سال جاری، هر بار که فضای خوشبینی به مذاکرات هستهیی قوت میگرفت، شاخص گروههای مذکور در صف اول رشد قرار میگرفت و هربار که خبری منفی از مذاکرات مخابره میشد، شدیدترین ریزشها از آن این گروهها بود.
تجربه تکراری!
جالب آنکه هر بار امید به لغو تحریمها کمرنگ میشد شاخص این گروه از مقدار پیشدوره امیدواری عقبتر مینشست. در پاییز امسال که فعالان بازار تلاش داشتند گوی سبقت را در خرید سهام از هم بربایند، شاخص کل را تا محدوده 76هزار واحد رشد دادند. رشد ارزش معاملات و فضای هیجانی در بازار سهام حتی فعالان ریسکگریز بازار را نیز وسوسه میکرد که در آن قیمتها خرید کنند. با این استدلال که باید اتفاقی رخ داده باشد که شاخص تا این حد رشد نشان داده است، بسیاری از بورسبازان اقدام به خرید سهام کردند.
نباید فراموش کرد که با تمدید مذاکرات هستهیی، چه بلایی بر سر بازار سهام آمد. بازاری که تا پیش از سومآذر با ولع میخرید و میانگین ارزش معاملات روزانه سهام و حقتقدم بورسی آن بیش از 250میلیارد تومان بود با سر به زمین خورد و جایی خود را به بازاری مملو از فشار فروش و حجم معاملات بسیار پایین داد. واضح است که پس از سومآذر کدام صنایع بیشترین زیان را تجربه کردند. سهام همان صنایعی که در دوماهه ابتدای پاییز مکررا بازار را رشد میدادند و نقش لیدر را برای بازار بازی میکردند در صفهای سنگین فروش قرار گرفت.
بگذریم از آنکه پس از تخلیه هیجان مثبت ناشی از امیدواری به نتیجه مذاکرات هستهیی در سومآذر، قیمت جهانی نفت و کالا و مواد اولیه کاهش یافت و بودجه94 نیز با چالشهای اساسی مواجه شد، اما تا پیش از اثرگذاری این عوامل، تنها عاملی که بازار را تنزل میداد عدم مخابره اخبار دلخواه برای بازار سرمایه از مذاکرات ایران و کشورهای1+5 بود. گرچه خبر تمدید مذاکرات چندان هم منفی نبود و دستکم بخش بیشتری از داراییها بلوکهشده کشور در اختیار بانک مرکزی قرار میگرفت، اما از آنجاییکه بازار رفع تحریمها را قطعی در نظر گرفته بود، تمدید مذاکرات برای بازار سرمایه شکست محسوب میشد. همین اتفاق در تیر سال جاری نیز تجربه شده بود و بازار از خوشبینی به مذاکرات لطمه دیده بود.
گروه خودرو در صدر
حال به نظر میرسد بورس تهران برای سومینبار در آستانه افتادن به اشتباهی تکراری قرار گرفته است. ارزش معاملات بهطور معناداری رشد نشان میدهد و حدس بزنید کدام گروهها در مرکز توجه قرار گرفتهاند؛ گروههای بانکی و خودرویی!
جالب اینجاست که اغلب شرکتهای گروه خودرویی یا در شرکت مادر و در تلفیق دچار زیان انباشته شدید هستند و با اینحال شاخص این گروه در نیمه بهمن بیش از 14درصد رشد نشان میدهد.
از طرف دیگر گروه بانکی نیز با وجود زمینههای بهتر برای رشد، کمتر از گروه خودرویی و تا 6درصد رشد کردهاند. این در حالی است که هنوز هیچ اتفاق حقیقی در بحث مذاکرات هستهیی رخ نداده است. این برای چندمینبار است که بورس تهران از یک سوراخ گزیده میشود و چنانچه خروجی مذاکرات آن چیزی که فعالان بازار انتظار ندارند باشد، بازهم باید شاهد نزولهای شدید شاخص این صنایع و در کل صنایع بورسی باشیم.
کدام خبر سهامداران را امیدوار کرد؟
در هفتهیی که گذشت محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشور، درخصوص روند مذاکرات هستهیی با بیان اینکه مذاکرات به مراحل بسیار حساسی رسیده است، خاطرنشان کرده بود: درحالحاضر درخصوص جزییات و موضوعات ریز کارشناسی بحث میکنیم، درخصوص کلیات توافق هست و آنچه هنوز در مورد آن بحث وجود دارد، جزییات است که در برخی موارد در جزییات نزدیکتر هستیم و در برخی دیگر نیاز به کار بیشتری هست که همکاران ما درمورد آن مشغول بحث و رایزنی هستند.
وی تصریح کرد: معتقدم اگر اراده سیاسی و واقعبینی لازم در طرف مقابل وجود داشته باشد مذاکرات کاملا میتواند به نتیجه برسد، حتی قبل از 4ماه و بههمین خاطر نیز قبلا از من نقلقول شد که ما حتی میتوانیم تا 22بهمن به نتیجه برسیم.
مذاکرهکننده ارشد هستهیی با تاکید بر اینکه من هیچوقت نگفتم که تا 22بهمن به نتیجه خواهیم رسید، یادآور شد: من گفتم درصورتیکه طرف مقابل آمادگی داشته باشد و واقعبینانه به مذاکرات بیندیشد، به نتیجه میرسیم.
ظریف با یادآوری این نکته که قبلا من و همکاران گفتیم راجع به اصول بحث نمیکنیم و راجع به جزییات بحث میکنیم، عنوان کرد: درباره جزییات در برخی موارد نظرات خیلی نزدیک است و در برخی موارد ممکن است هنوز روی نظرات، اختلافاتی وجود داشته باشد.
مشخص نیست چرا در بازار سرمایه دهانبهدهان این خبر پیچید که محمدجواد ظریف وعده داده است تا 22بهمن به نتیجه خواهیم رسید، اما بههرحال بسیاری از فعالان بازار سرمایه از این خبر استقبال کرده و دست به خرید سهام زدند. رشد حجم معاملات و همچنین افزایش قیمت سهام صنایع تاثیرپذیر از مذاکرات هستهیی نیز تاییدکننده همین مساله است.
حال باید دید که آیا واقعا بازار سرمایه در هفته پیش رو برای سومینبار در سال جاری اشتباه خود را تکرار خواهد کرد؟!