رییس هیات‌عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران از فعال شدن تمامی طرح‌های راکد و نیمه‌تمام ایمیدرو خبر داد. مهدی کرباسیان افزود: «سازمان توسعه موفق شد طی یک‌ونیم سال گذشته، طرح‌های در دست اجرای خود را ازطریق جلب مشارکت بخش خصوصی فعال کند.»
وی ادامه داد: «طرح‌های فعال‌شده ایمیدرو اکنون با کمترین منابع دولتی در دست اجراست به‌طوری‌که 90درصد هزینه‌ها از طریق بخش خصوصی و منابع غیرمرتبط با ایمیدرو تامین می‌شود.»
کرباسیان گفت: «از‌جمله طرح‌های فعال‌شده می‌توان به 7طرح فولاد استانی هر یک با ظرفیت حداقل 800هزار تن در سال، کنسانتره و گندله سنگان، الکترود گرافیتی، آلومینیوم جنوب و روی مهدی‌آباد اشاره کرد.»
وی افزود: «7طرح فولاد استانی با مشارکت 65درصدی بخش غیردولتی و 35درصدی ایمیدرو در دست اجراست که واحد احیای تعدادی از این طرح‌ها در سال94 به بهره‌برداری می‌رسد.» کرباسیان اظهار کرد: «طرح آلومینیوم جنوب نیز با ظرفیت 276هزار تن گشایش اعتبار شده و مراحل فاینانس آن پایان یافته است.»
وی گفت: «طرح روی مهدی‌آباد نیز که برای تولید کنسانتره و شمش روی است، تفاهمنامه آن با سرمایه‌گذار خارجی به ارزش یک‌میلیارد دلار منعقد شده و معدن برای تجهیز در اختیار کنسرسیوم قرار گرفته و مجوزهای آن در دست پیگیری است.»
هرچند رییس هیات‌عامل ایمیدرو از فعال‌شدن طرح‌های راکد زیرمجموعه ایمیدرو خبر داد اما باتوجه به اینکه بخش مهمی از این طرح‌ها به‌ویژه 7طرح فولاد استانی از توجیه‌پذیری اقتصادی خوبی برخوردار نیستند، ادامه فعالیت و سوددهی این طرح‌ها با تردید همراه است.
پروژه‌های امروز؛ ظرفیت‌های فردا
در این ارتباط کامران وکیل، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان مواد معدنی معتقد است به‌وجود‌آمدن طرح‌های راکد و نیمه‌تمام حاصل عدم برنامه‌ریزی و مطالعه فنی و اقتصادی پیش از کلنگ‌زنی طرح‌هاست و تا زمانی‌که شیوه برنامه‌ریزی امور معدن و صنایع معدنی تغییر نکند، طرح‌های راکد و نیمه‌تمام نیز وجود خواهد داشت.»
وکیل در گفت‌وگو با «تعادل» با اشاره به ضررده بودن برخی طرح‌های نیمه‌تمام در حوزه معدن و صنایع معدنی تصریح کرد: «تعطیلی برخی از این طرح‌ها به‌مراتب بهتر از فعال کردن آنها است. چراکه بدون توجیه‌پذیری اقتصادی، در آینده این طرح‌ها با مشکل مواجه می‌شوند.» وی با بیان اینکه بسیاری از طرح‌های موجود در حوزه معدن با فشار نمایندگان مجلس و مقامات محلی ایجاد شده‌اند، اظهار کرد: «در زمان کلنگ‌زنی بسیاری از این طرح‌ها، مباحث اقتصادی مد نظر قرار نگرفته و تنها به‌واسطه ایجاد اشتغال و محرومیت‌زدایی طرح‌هایی ایجاد شده است که هیچ توجیه فنی و اقتصادی ندارند.»
وی با بیان اینکه 400میلیون مترمکعب ظرفیت تولید کاشی و سرامیک در کشور وجود دارد، اظهار کرد: «این در حالی است که از این ظرفیت موجود، تنها 30درصد آن فعال است و بسیاری از کارخانه‌ها تنها با بخشی از ظرفیت خود به تولید می‌پردازند. ایجاد طرح‌های جدید در چنین موقعیتی به‌معنی به‌وجود‌آمدن ظرفیت‌های خالی در آینده است. از این‌رو، فعال کردن ظرفیت‌های خالی از اولویت بالاتری نسبت به فعال کردن طرح‌های راکد و بدون توجیه اقتصادی برخوردار است.»
دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان مواد معدنی با اشاره به تعطیلی یک‌ماهه کارخانجات سیمان برای جلوگیری از انباشت کلینکر اظهار کرد: «بروز چنین مشکلاتی به‌دلیل عدم توجه به ظرفیت و نیاز داخلی هنگام تاسیس کارخانجات سیمان ایجاد شده است. به‌گونه‌یی‌که به‌عنوان نمونه در اطراف استان اصفهان 10کارخانه سیمان وجود دارد در‌حالی‌که میزان سیمان مورد نیاز این منطقه بسیار کمتر از ظرفیت ایجاد شده است.»
حمایت از ظرفیت‌های موجود به‌جای ظرفیت‌سازی
7طرح فولاد استانی با تمام پیچ‌و‌خم‌هایی که از زمان کلنگ‌زنی تاکنون پشت‌سر گذاشته‌اند، جزو طرح‌هایی هستند که طی یک‌سال اخیر با پیگیری‌های سازمان توسعه و نوسازی معادن دوباره فعال شده‌اند. هرچند در توجیه‌پذیری این طرح‌ها اما‌و‌اگر زیادی وجود داشت، اما ایمیدرو این‌بار عزم خود را جزم کرده است تا کار این 7طرح را یکسره کند.
در این ارتباط، سیدرضا شهرستانی عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد معتقد است، با رکودی که بر بازار جهانی فولاد حاکم است، سر‌و‌سامان دادن وضعیت گندله‌سازی بیش از ظرفیت‌سازی در حوزه فولاد اولویت دارد.
شهرستانی در گفت‌وگو با «تعادل» با بیان اینکه توسعه اولویت امروز صنعت نیست، اظهار کرد: «حمایت از صنایع و اداره کردن کارخانه‌های موجود، آن‌هم در شرایطی که آسیب‌پذیر شده‌اند، مهم‌تر از ظرفیت‌سازی است.» وی با اشاره به کمبود گندله در صنعت فولاد اظهار کرد: «تمامی 7طرح فولادی به روش احیا طراحی شده‌اند و راه‌اندازی آنها ما را در آینده با معضل کمبود گندله مواجه خواهد کرد. از این‌رو، گندله‌سازی باید رونق گیرد و در چنین شرایطی راه‌اندازی 7طرح فولادی اشتباه محض است.»
شهرستانی با بیان اینکه پروژه‌های عمرانی از رونق افتاده‌اند، اظهار کرد: «در چنین شرایطی نیاز بازار داخلی نیز کاهش یافته است. در همین حال به‌دلیل افت قیمت جهانی، رقابت بر سر کاهش قیمت تمام‌شده مطرح است. از این‌رو، در چنین شرایطی به‌جای ظرفیت‌سازی باید روی افزایش کیفیت، کاهش قیمت تمام‌شده و تولید محصولات با کاربردهای خاص متمرکز شویم.»
عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد افزود: «تولید فولادهای آلیاژی با کاربردهای خاص و ایجاد بازارهای صادراتی می‌تواند در چنین شرایطی به صنعت فولاد کمک کند تا دوران گذار را سپری کند و با بهبود وضعیت جهانی، فعالیت‌های این صنعت نیز رونق
خواهد یافت.»
وی با بیان اینکه باید در اولویت‌بندی‌های حوزه صنایع معدنی بازنگری صورت گیرد، اظهار کرد: «به‌عنوان نمونه سال‌ها از مطرح‌شدن موضوع 7طرح فولادی می‌گذرد در‌حالی‌که طراحی و مبنای این پروژه‌ها متناسب با آن بازه زمانی بوده است و با گذر زمان و تغییر شرایط، دیگر توجیهی ندارند. از این‌رو، باید بازنگری‌هایی در حوزه صنایع معدنی صورت گیرد و اولویت‌بندی‌ها تغییر کند.»
شهرستانی تصریح کرد: «تولیدکنندگان در شرایط سختی به‌سر می‌برند. در همین حال تحریم‌ها نیز همچنان به قوت خود باقی است. از این‌رو، در شرایط موجود حمایت از تولیدکنندگان و جلوگیری از تعطیلی واحدهای موجود مهم‌تر از افزودن به ظرفیت‌ها است.»
