تصمیم بانک مرکزی اروپا در اجرای سیاست انقباض پولی که موجب افت ارزش یورو در برابر دلار امریکا شد به‌طوری که در 11 سال اخیر بی‌سابقه بود و ترکیه را که نزدیک به 50درصد بازرگانی خارجی خود را با اتحادیه اروپا انجام می‌دهد، هم نگران و هم امیدوار کرده است. بازرگانی خارجی یکی از مهم‌ترین محرک‌های اقتصاد ترکیه به شمار می‌رود و نقش آن در تولید ناخالص داخلی ترکیه بیش از 25درصد است.
با این نگاه افت شدید ارزش یورو برای صادرات 170میلیارد دلاری ترکیه که قریب به نصفی از آن به اروپا صادر می‌شود، تحولی نامیمون محسوب می‌شود. از طرفی اقدام بانک مرکزی اروپا در جان دادن به اقتصاد اروپا و به حرکت درآوردن چرخ‌های اقتصادی، دست‌اندرکاران اقتصادی ترکیه را نسبت به بهبود اوضاع اقتصادی اروپا و چشم‌انداز مثبت در روابط اقتصادی ترکیه و اروپا امیدوار کرده است.
رشد اقتصاد ترکیه در سه‌ماهه آخر سال گذشته کند شده و آنکارا امیدوار بود که همسو با کاهش قیمت نفت و تاثیر مثبت آن بر تراز ارزی، صادرات به اروپا را افزایش داده و به‌این‌ترتیب به اقتصاد خود تحرک تازه‌یی ببخشد. اما با افت نرخ برابری یورو در برابر دلار و به‌تبع آن در برابر لیر ترک، نگرانی و دغدغه جدیدی برای فعالان اقتصادی این کشور ایجاد شده است. کارشناسان اقتصادی می‌گویند گرچه افت ارزش یورو در کوتاه‌مدت تاثیر نامطلوبی بر صادرات ترکیه خواهد داشت ولی به لحاظ اینکه تصمیم بانک مرکزی اروپا در میان‌مدت می‌تواند زمینه تحرک اقتصادی در اروپا را فراهم آورد، تاثیر مثبتی بر اقتصاد ترکیه خواهد داشت.
براساس آخرین داده‌های موسسه آمار دولتی ترکیه صادرات ترکیه به اتحادیه اروپا در 11ماه سال گذشته میلادی بالغ بر 48میلیارد دلار بود تا سهم صادرات ترکیه به این اتحادیه در کل صادرات ترکیه به 44درصد نزدیک شود. از سوی دیگر بررسی داده‌های مجمع صادرکنندگان ترکیه نشان می‌دهد بخش عمده صادرات ترکیه به اروپا در سال گذشته میلادی به ترتیب تولیدات صنعت پوشاک، خودرو، الکتریک و الکترونیک بود.
در سال گذشته ترکیه فقط به آلمان بیش از 3.9میلیارد دلار پوشاک صادر کرده است. صادرات پوشاک ترکیه به انگلیس 2.5میلیارد دلار، به اسپانیا نیز 1.6میلیارد دلار بود. صادرات صنعت خودروسازی ترکیه به آلمان، انگلیس و فرانسه نیز در سال گذشته برابر 8.5میلیارد دلار بود. سهم این سه کشور در کل صادرات صنعت خودروسازی ترکیه برابر 38درصد است.
بخش الکتریک و الکترونیک از دیگر بخش‌های صنعت ترکیه است که می‌تواند از افت ارزش یورو تاثیر بپذیرد. صادرات تولیدات این بخش به انگلیس، آلمان و فرانسه در سال گذشته 3.8میلیارد دلار و سهم آنها در کل صادرات این بخش برابر 31درصد بود.
«اردال تاناس» مدیر اقتصادی بنیاد پژوهش‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی(SETA) معتقد است خرید اوراق بهادار دولتی در میان‌مدت موجب افزایش تقاضا در اروپا شده و لذا این تحرک در مجموع می‌تواند تاثیرات مثبتی از نظر اقتصاد ترکیه داشته باشد.
دکتر نجدت جوشکون عضو هیات‌مدیره دانشکده علوم اقتصادی و اداری دانشگاه غازی آنکارا نیز معتقد است تاثیرات تصمیم بانک مرکزی بر اقتصاد ترکیه را باید در میان‌مدت و کوتاه‌مدت ارزیابی کرد. در کوتاه‌مدت این تصمیم تاثیر منفی بر صادرات ترکیه خواهد داشت ولی در میان‌مدت درصورت حمایت تصمیم بانک مرکزی اروپا با اصلاحات ساختاری کشورهای عضو این اتحادیه می‌تواند تاثیر مثبتی بر اقتصاد ترکیه داشته باشد. چراکه تحرک اقتصادی اروپا به‌طور مستقیم اقتصاد ترکیه را نیز تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.
علی باباجان، معاون اقتصادی دولت ترکیه نیز معتقد است که تصمیم جدید بانک مرکزی اروپا در مجموع به نفع ترکیه است. گرچه به اعتقاد وی، اقدام بانک مرکزی اروپا فقط می‌تواند راه‌حل موقت باشد. چراکه درحال‌حاضر در اروپا نرخ بهره منفی است. باباجان می‌گوید، مشکل اصلی نبود اعتماد است. اعتبار نیست و کسری بودجه وجود دارد و اعتماد به مدیریت کشورها افت کرده است. اگر برای مشکلات راه‌حل اساسی خواسته می‌شود باید اصلاحات ساختاری انجام دهند.
محمد شمشک، وزیر دارایی ترکیه نیز اقدام بانک مرکزی اروپا در خرید اوراق قرضه دولتی را مثبت ارزیابی کرده و گفت این اقدام تاثیر مثبتی بر اقتصاد ترکیه خواهد داشت. وی با اشاره به اینکه بانک مرکزی امریکا نیز در سیاست‌های پولی 2016-2015 به سوی روند عادی‌سازی است، گفته است: از این پس نرخ بهره‌ها توسط این بانک افزایش داده خواهد شد. از سوی دیگر با تصمیم بانک مرکزی اروپا، خروج اقتصاد اروپا از بیماری تاثیر مثبتی بر اقتصاد ترکیه داشته و توجه صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حرکت‌های سرمایه را به سوی ترکیه معطوف خواهد کرد.
شمشک که سال‌ها مدیریت سرمایه‌گذاری یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های مالی در جهان را در لندن به عهده داشته، درخصوص وضعیت قیمت جهانی نفت و تاثیر آن بر ترکیه نیز گفته است: به ظاهر سبب اصلی افت قیمت‌ها، مازاد عرضه دیده می‌شود. لذا سطح قیمت‌های نفت در حدود 60دلار بر کسری در تراز ارزی و اقتصاد ترکیه تاثیر مثبت خواهد داشت.
منبع: ایرنا
