بازار لوازم‌خانگی فعلا بازار باثباتی است. سال گذشته اگرچه شاهد رکود در این بازار بودیم اما این رکود با آرامش توام بود و این ثبات و آرامش به بازار سال جاری هم سرایت کرده است. اکنون مردم تنها محصولات مورد نیاز خود را می‌خرند و از انبارکردن جهیزیه پرهیز می‌کنند. از همین رو بازار لوازم خانگی به سمتی درحال حرکت است که کالاهای بی‌کیفیت داخلی از رده خارج خواهند شد. این جمله‌ها بخشی از اظهارنظر محمد طحان‌پور، رییس اتحادیه لوازم خانگی است. وی معتقد است سال 94 سال سختی برای صنعتگران به‌ویژه تولیدکنندگان لوازم خانگی خواهد بود چراکه با وجود تنگناهای موجود اقتصادی باید محصولات تولید داخل را برای صادرات آماده کنند و اگر تولید‌کننده‌یی نتواند در این زمینه رقابت کند باید از گردونه رقابت خارج شود.
در همین حال رشد گرانفروشی و عرضه کالاهای فاقد کیفیت از دلایل عمده نارضایتی مردم از بازار لوازم‌خانگی است. شکایت از کیفیت یخچال‌فریزرهای وارداتی به‌دلیل نداشتن خدمات پس از فروش درصدر شکایت‌های مردمی قرار دارد و پس از آن شکایت از کیفیت اجاق‌گازها و ماشین لباسشویی‌های خارجی قرار می‌گیرد. متاسفانه بیش از 150کارخانه تولید یخچال و اجاق گاز در کشور فعال است که تنها محصولات 10کارخانه قابل ارایه به مردم هستند. از این رو نمی‌توان از واردات کالاهای بی‌کیفیت جلوگیری کرد. در عین حال تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم خانگی با واردات محصولات خارجی مخالف نیستند و حتی می‌گویند کالاهای وارداتی با وجود تعرفه 75درصدی، ارزان‌تر از کالاهای داخلی هستند و خدمات پس از فروش خوبی هم دارند. اما واقعیت این است که آفت صنعت لوازم‌خانگی داخلی، تعدد واحدهای تولیدی محصولات این صنعت در داخل کشور است. از این رو به‌گفته کارشناسان، واحدها و کارخانه‌های تولیدی لوازم خانگی باید رتبه‌بندی شوند و آن دسته از تولیدکنندگانی که محصولاتشان از کیفیت لازم برخوردار نیست از صحنه رقابت خارج شوند.
دلیل واردات انبوه لوازم خانگی
در همین رابطه رییس اتحادیه لوازم خانگی با اشاره به ظرفیت بالای صنعت لوازم خانگی به «تعادل» می‌گوید: اجرای قانون ممنوعیت واردات به رفع مشکلات این صنعت کمک نخواهد کرد. صنعت لوازم خانگی ایران، سابقه فعالیت چند ده ساله دارد و در سخت‌ترین شرایط مانند دوران جنگ تحمیلی و دفاع مقدس توانسته در انبوه مشکلات داخلی موجود و خارجی روی پای خود بایستد اما در یک دهه اخیر سرعت رشد این صنعت در صحنه رقابت با کالاهای وارداتی کند شده و در این شرایط این نکته به ذهن می‌رسد که چه اتفاقی رخ داده است که امروز باید به‌جای رشد و بالندگی دراین صنعت دیرینه شاهد واردات انبوه لوازم خانگی باشیم.
طحان‌پور مشکلاتی همچون تحریم برخی مواد اولیه و افزایش بی‌سابقه نرخ ارز را از اصلی‌ترین دلایل کند شدن سرعت رشد این صنعت می‌داند. به گفته او این عوامل مسیر پیشرفت و توسعه صنایع مختلف را ناهموار کرده است.
وی اظهار می‌کند: البته همه بخش‌های صنعت لوازم خانگی به‌طور یکسان از این مسایل متاثر نیستند و در برخی موارد خود تولیدکننده نیز در مسیر این حرکت کوتاهی می‌کند. به‌عنوان مثال صنایع تولیدی اجاق گاز، ارزبری بالایی ندارند بنابراین افزایش نرخ ارز نباید بهانه‌یی برای بروز مشکل در تولید و افزایش قیمت تمام شده در این بخش باشد.
رییس اتحادیه لوازم خانگی تصریح می‌کند: در این شرایط، واحد تولیدی که هزینه تمام شده بالایی دارد به‌طور حتم نتوانسته در دستیابی به تکنولوژی‌های نوین و بهره‌گیری از روش‌های به‌روز دنیا در ارتقای بهره‌وری موفق عمل کنند.
طحان‌پور معتقد است، قیمت تمام شده بالای محصول، مهم‌ترین مشکل کنونی در صنایع مختلف به‌خصوص لوازم خانگی به‌شمار می‌رود اما صنعت لوازم خانگی می‌تواند صنعتی ارزآور برای کشور باشد.
رییس اتحادیه لوازم خانگی اظهار می‌کند: در بسیاری از موارد، عوامل تولید ازجمله افزایش قیمت مواد اولیه، دستمزد کارگر و در نهایت اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه که منجر به تغییر نرخ حمل و نقل در گران شدن قیمت نهایی محصول تاثیرگذارند و در برخی موارد نیز عدم نوسازی کارخانه و بهره‌گیری از خطوط تولید به‌روز دنیا موجب افزایش هزینه‌ها می‌شود. وی ادامه داد: متاسفانه خط تولید در صنعت لوازم خانگی بسیار است اما تولیدکنندگان داخلی هیچگاه نتوانسته‌اند ایده‌های به‌روزی ارایه دهند تا نگاه مصرف‌کننده را به خود جلب کنند.
وی درخصوص افزایش قیمت لوازم خانگی وارداتی نیز می‌گوید: هرچند نرخ ارز رابطه مستقیم با قیمت کالاهای وارداتی دارد اما در ماه‌های منتهی به سال جاری شاهد ثبات قیمت در این صنعت هستیم.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا در این صنعت شاهد رکود هستید یا خیر اظهار می‌دارد: در سال‌های ۹۰ یا ۹۱ مردم به بازار و قیمت‌ها اطمینانی نداشتند و کالاهای مصرفی خود را برای جهیزیه انبار می‌کردند اما با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید نگاه‌ها تغییر کرد و مردم با توجه به رشد شتابان تکنولوژی تنها نیاز خود را خریداری می‌کنند.
به گفته طحان‌پور، پیش‌بینی می‌شود سال ۹۴ اوضاع صنعت لوازم خانگی داخلی چنان پر رونق و داغ نباشد چراکه به‌گفته وی کارخانه‌های متعددی بدون هیچ بازار هدفی مشغول فعالیت است و این موضوع باعث شده که برخی بنگاه‌های کوچک اقتصادی از این اوضاع گله و شکایت کنند و تنها رکود را بهانه محصول خود بدانند.
وی ادامه می‌دهد: برخی تولیدکنندگان طی سال‌های گذشته، تنها به فکر فروش محصولات و رسیدن به سود خود در لحظه بودند و آینده‌نگری و برنامه‌ریزی دقیقی برای توسعه واحد تولیدی خود در بلندمدت نداشته‌اند و به همین دلیل در شرایط سخت امروز با مشکل مواجه شده‌اند.
رییس اتحادیه لوازم خانگی درباره وضعیت تولید محصولات مختلف صنعت لوازم خانگی اظهار می‌دارد: تولید اجاق گاز، آبگرمکن و بخاری گازی وضعیت مطلوبی دارد و این محصولات می‌تواند از نظر کیفی و کمی پاسخگوی نیاز داخل باشد.
وی درباره تولید یخچال و فریزر در کشور تصریح می‌کند: هم‌اکنون 70 کارخانه در این بخش فعال است که حدود 7 مورد از این تعداد، محصول با کیفیت و قابل مقایسه با کالاهای وارداتی تولید می‌کنند و در بخش ماشین لباسشویی نیز باوجود رشد مناسب، هنوز جای کار زیادی باقی مانده است.
در ادامه طحان‌پور بااشاره به تولید تلویزیون‌های ال‌ای‌دی و ال‌سی‌دی در داخل کشور درباره مونتاژکاری در این رشته فعالیت صنعتی اظهار می‌دارد: نمی‌توان گفت به‌طور قطع در این بخش تنها کار مونتاژ انجام می‌گیرد چراکه بخشی از قطعات با ارزش‌افزوده بالا به‌طور کامل در داخل کشور ساخته می‌شود.
به گفته طحان‌پور یکی از چالش‌های مهم در صنعت لوازم خانگی، مسایل مربوط به تعرفه واردات است. اعمال تعرفه واردات منجر به حمایت از تولیدکننده نمی‌شود، چراکه تولیدکننده باوجود کالاهای وارداتی باید نوآوری داشته باشد و ایده‌پردازی کند. متاسفانه در بخش تولید ما، همه کپی‌بردار محصولات خارجی هستند. امیدواریم بحث ممنوعیت ثبت سفارش واردات کالاهای گروه دهم اولویت‌بندی شده بتواند سبب رونق و توسعه ملی در این صنعت شود. هرچند ۷۰درصد محصولاتی چون ال‌جی و سامسونگ توسط تولیدکنندگان داخل و به ثبت سفارش کشور کره تولید می‌شود و کشور در این صنعت تنها وابستگی کوچکی در بخشی از مواد را دارد که امیدواریم این موانع نیز برطرف شود.
طحان‌پور تصریح می‌کند: اجرای این قانون، حق انتخاب را از مصرف‌کننده می‌گیرد و تاثیر چندانی در توسعه صنایع داخلی نخواهد داشت چراکه مشکل اصلی تولید، تنها واردات کالاهای خارجی نیست بلکه هزینه تمام شده بالا دلیل اصلی حرکت ک‍ُند این صنعت است.
وی تاکید می‌کند: خوشبختانه در بازار سال۹۳ عرضه بیش از تقاضا است تولیدکنندگان تنها باید به سمت نوآوری و برندسازی حرکت کنند تا در این شرایط بحرانی اقتصاد از گردونه خارج نشوند.
صدور جوازهای تاسیس
بدون در نظر گرفتن ضوابط
محمدحسین برخوردار رییس مجمع واردکنندگان در گفت‌وگو با «تعادل» بااشاره به مشکلات صنعت لوازم خانگی می‌گوید: بعد از انقلاب در بخش صنایع ما هیچ آمایشی صورت نگرفت که در چه مناطق جغرافیایی چه کارگاه‌ها و کارخانه‌هایی را می‌توان تاسیس کرد. از همین‌رو، جوازهای تاسیس کارگاه و کارخانه‌های بسیاری بدون درنظر گرفتن عوامل دخیل در امر تولید، برای تولیدکنندگان صادر شده است.
این تولیدکنندگان اما هیچ ایده‌یی ندارند و ما نیز مجبوریم در این بخش شاهد واردات محصولات سایر کشورها باشیم.
وی می‌افزاید: لوازم خانگی، صنعتی بسیار قدیمی است. در این صنعت، کشورمان از لحاظ تحقیق و توسعه، ایجاد خطوط تولیدی و تجارب مدیران از مزیت کافی برخوردار است. پراکندگی صنایع، تولید کم و عدم توانایی سرمایه‌گذاران در خطوط تولیدی جدید ازجمله چالش‌های چشمگیر صنعت لوازم خانگی به شمار می‌رود.
برخوردار ادامه می‌دهد: در سال‌های گذشته صنعت لوازم خانگی جزو کالاهای لوکس طبقه‌بندی شده است. در این میان، برخی مدیران و تولیدکنندگان شرکت‌های خارجی از این فرصت استفاده کرده و در این زمینه سرمایه‌گذاری کردند.
وی بااشاره به اثر‌گذاری قیمت‌های تمام شده محصولات لوازم خانگی گفت: متاسفانه در زمان جنگ با افزایش قیمت ارز رو‌به‌رو بودیم که این موضوع باعث شد تا صنایع ما با افت کیفیت محصولات و نیروهای انسانی غیرمتخصص مواجه شود، همین معضل ارث ماندگار امروز برای کشورمان است.
برخوردار تصریح می‌کند: باید بپذیریم تولید داخل لوازم خانگی با هیچ‌یک از نوآوری‌ها و طراحی‌های روز دنیا مطابقت ندارد این تنها عامل اساسی عدم اقبال مردم از محصولات این صنعت است. از لحاظ تعداد 25 تا 30درصد محصولات دارای برند از فروش خوبی برخوردار هستند.
