وضعیت بدهی‌ها و مطالبات بانک‌ها در گزارش رسمی

بدهی 128هزار میلیارد تومانی بخش دولتی به سیستم بانکی که 90هزار میلیارد تومان آن بدهی دولت به بانک‌هاست همچنین بدهی 68هزار میلیارد تومانی بانک‌ها به بانک مرکزی که 55هزار میلیارد تومان آن بدهی بانک‌های تخصصی بابت طرح‌هایی مانند مسکن مهر است، گویای این واقعیت است که دولت برای انجام سیاست‌های مالی خود همچنان به بانک‌ها و بانک مرکزی وابسته است

بررسی شاخص‌های پولی و بانکی نشان می‌دهد که در شهریور93 و پس از گذشت یک‌سال از فعالیت دولت یازدهم، بدهی 128هزار میلیارد تومانی بخش غیردولتی به سیستم بانکی و بدهی 68هزار میلیارد تومانی بانک‌ها به بانک مرکزی، همچنان چالش‌های اساسی در مسیر ایجاد انضباط مالی در سیاست‌های پولی کشور و افزایش توانایی بانک‌‌هاست.

بدهی 128هزار میلیارد تومانی بخش دولتی به سیستم بانکی که 90هزار میلیارد تومان آن بدهی دولت به بانک‌هاست همچنین بدهی 68هزار میلیارد تومانی بانک‌ها به بانک مرکزی که 55هزار میلیارد تومان آن بدهی بانک‌های تخصصی بابت طرح‌هایی مانند مسکن مهر است، گویای این واقعیت است که دولت برای انجام سیاست‌های مالی خود همچنان به بانک‌ها و بانک مرکزی وابسته است و همچنان فشار بر سیستم بانکی برای دریافت پول روبه افزایش است.

شاهد مدعا رشد 25هزار میلیارد تومانی بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی و افزایش 12هزار میلیارد تومانی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در فاصله شهریور92 تا شهریور93 است که نشان می‌دهد باوجود تاکید دولت بر انضباط مالی و کاهش بدهی دولت به بانک‌ها و کاهش مطالبات معوق، اما همچنان چاره‌یی جز افزایش بدهی به بانک‌ها و بانک مرکزی نبوده است.

مطالبات سیستم بانکی یعنی بانک‌ها و بانک مرکزی از بخش‌های دولتی و غیردولتی روی هم رفته در پنج‌سال اخیر از رقم 348هزار و 262میلیارد تومان در سال89 به 670هزار میلیارد تومان در شهریور93 رسیده است.

مطالبات سیستم بانکی در یک‌سال فعالیت دولت یازدهم از شهریور92 تا شهریور93 به میزان 120هزار میلیارد تومان افزایش داشته که نشان‌دهنده رشد قابل‌توجهی در حدود 22درصد است و این موضوع نشان می‌دهد که سیاست‌های بانک مرکزی و بانک‌ها در یک‌سال اخیر انقباضی نبوده بلکه انضباط مالی بوده است.

این درحالی است که رشد مطالبات سیستم بانکی در سال‌های 89 تا 92 به‌ترتیب 39، 19، 21 و 22درصد بوده است و این موضوع نشان می‌دهد که رشد مطالبات بانک‌ها نسبت به قبل تغییر چندانی نداشته اما انضباط مالی بر رفتار بانک‌ها و بانک مرکزی حاکم شده است.

بدهی بخش غیردولتی یا بخش خصوصی به بانک‌ها نیز از رقم 282هزار میلیارد تومان در سال89 طی پنج‌سال گذشته به 445هزار میلیارد تومان در شهریور92 و 541هزار میلیارد تومان در شهریور93 رسیده و طی یک‌سال دولت یازدهم معادل 95هزار و 429میلیارد تومان افزایش داشته است.

بدهی بخش غیردولتی به بانک‌ها مهم‌ترین بخش از مطالبات سیستم بانکی را تشکیل می‌دهد که حدود 80درصد مجموع مطالبات بانک‌ها و بانک مرکزی را شامل می‌شود.

بدهی بخش غیردولتی به بانک‌های تجاری نیز معادل 58درصد مطالبات سیستم بانکی و بدهی بخش غیردولتی به بانک‌های تخصصی نیز معادل 22درصد کل مطالبات سیستم بانکی است. بدهی بخش غیردولتی به بانک‌های تجاری در یک‌سال اخیر و در دولت یازدهم بیش از 75هزار و بدهی غیردولتی به بانک‌های تخصصی معادل بیش از 19هزار میلیارد تومان افزایش داشته است.

بدهی 128هزار میلیارد تومانی بخش دولتی

بدهی بخش دولتی شامل دولت و شرکت‌های دولتی به سیستم بانکی شامل بانک مرکزی و بانک‌ها از رقم 55هزار میلیارد تومان در سال89 به 103هزار میلیارد تومان در شهریور92 رسیده و طی یک‌سال دولت یازدهم نیز معادل 25هزار میلیارد تومان افزایش یافته و به 128هزار میلیارد تومان رسیده است.

این رقم قابل‌توجه یکی از نگرانی‌ها و چالش‌های اصلی نظام بانکی است و نشان می‌دهد که بخش عمده‌یی از توان بانک‌ها به‌خاطر بدهی شدید دولت و شرکت‌های دولتی به بانک‌ها کاسته شده است. این رقم بدهی بخش غیردولتی معادل 19درصد کل مطالبات سیستم بانکی است و درواقع یک پنجم کل مطالبات بانک‌ها را شامل می‌شود. درصورتی که دولت قادر باشد بدهی خود را به بانک‌ها بپردازد، توانمندی بانک‌های کشور کاهش خواهد یافت و فشار تورمی حاصل از این بدهی و عدم کارایی حاصل از این بدهی نیز کاسته خواهد شد.

عمده‌ترین رقم در بخش بدهی بخش دولتی مربوط به بدهی خود دولت به بانک‌ها با رقم 90هزار میلیارد تومان است و جالب اینکه در دوره یکساله شهریور92 تا شهریور93 به میزان 24هزار میلیارد تومان افزایش داشته و نشان‌دهنده این واقعیت است که باوجود تاکید دولت بر کاهش بدهی دولت و مطالبات معوق بانکی، اما به‌دلیل نیاز دولت به منابع مالی، بازهم شاهد رشد بدهی دولت به بانک‌ها در سال اول دولت یازدهم بوده‌ایم. بدهی دولت به بانک مرکزی نیز اگرچه محدود به 15هزار میلیارد تومان است اما همچنان چالشی بر سر راه سیستم بانکی است.

همچنین اگرچه بدهی شرکت‌های دولتی به بانک‌ها در یک‌سال مورد بررسی حدود 367میلیارد تومان کاسته شده و محدود به 2684میلیارد تومان است، اما بدهی شرکت‌های دولتی به بانک مرکزی همچنان رقم قابل توجه 20هزار میلیارد تومان را شامل می‌شود.

بدهی شرکت‌های دولتی به سیستم بانکی در مجموع 3درصد کل مطالبات سیستم بانکی را شامل می‌شود و وضعیت بهتری نسبت به بدهی دولت به سیستم بانکی دارد.

بدهی 68هزار میلیارد تومانی بانک‌ها به بانک مرکزی

ازسوی دیگر، بدهی 68هزار میلیارد تومانی بانک‌ها به بانک مرکزی نیز که شامل اضافه برداشت‌های بانک‌ها از بانک مرکزی و موارد دیگر می‌شود، نشان‌دهنده وضعیت نامناسب بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی است که بیش از 10درصد مطالبات سیستم بانکی را شامل می‌شود.

بدهی بانک‌های تجاری با رقم نزدیک به 13هزار میلیارد تومان، حدود 2درصد مطالبات سیستم بانکی را شامل می‌شود و وضعیت بهتری نسبت به بدهی بانک‌های تخصصی دارد.

اما بدهی سنگین بانک‌های تخصصی با رقم 55هزار میلیارد تومان، که 8 درصدمطالبات سیستم بانکی را تشکیل داده است، نشان‌دهنده عمق اثر طرح‌هایی مانند مسکن مهر است که نه تنها باعث رشد پایه پولی و تورم شده بلکه بدهی سنگینی برای بانک‌های تخصصی برجا گذاشته است.

مشاهده صفحات روزنامه