شنبه هفته جاری نیره پیروزبخت، رییس سازمان ملی استاندارد در دهمین جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران گفت: «کشور ما امروز با بحران آلایندگی و محیط زیست روبه‌رو است و صنعتگران ما در مصارف خود باید به این موارد توجه کنند.» با توجه به آلودگی هوا در برخی شهرهای بزرگ کشورمان سازمان محیط زیست برای کاهش این معضل استفاده از بنزین یورو 4 را در کشور اجرایی کرد اما هنوز شهرهای بزرگ کشور با مشکل آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند. در این میان انگشت اشاره کارشناسان همانند رییس سازمان ملی استاندارد به‌سوی صنایع آلاینده نشانه رفته است. به‌گونه‌یی که برخی کارشناسان براین باورند که نقش صنایع در آلایندگی هوا زیاد است. در همین رابطه الهام اسمعیلی‌پورماسوله، کارشناس اقتصاد در گفت‌وگو با «تعادل» گفت: صنعت سیمان یکی از صنایعی است که همواره از آن به‌عنوان آلاینده‌ترین صنعت یاد می‌شود. صنعت سیمان اگرچه طی سال‌های اخیر با نوسازی تجهیزات و ماشین‌آلات خود سعی کرده استانداردهای زیست محیطی لازم را کسب کند اما باز یکی از متهمان ردیف اول آلودگی هوا در میان سایر صنایع محسوب می‌شود.
وی افزود: آلاینده‌های اصلی صنعت سیمان دی‌اکسید کربن، دی‌اکسید سولفور، مونوکسیدکربن و هیدروکربن‌های نسوخته، فلزات سنگین، ترکیبات آلی از قبیل دی‌اکسین‌ها و فوران‌ها، گرد و غبارهای خروجی از دودکش‌ها، هالوژن‌ها، سر و صدا، آب‌ریزش‌ها و ضایعات تولیدی مثل آجرهای مستعمل و غبارکوره هستند.
این کارشناس اقتصاد ادامه داد: آلودگی‌های اصلی صنعت سیمان در اکثر کشورهای جهان به‌صورت آلودگی‌های فیزیکی عمدتا عبارتند از اول گرد و غبار خروجی از دودکش‌ها و دوم غبارهای معلق در هوا. وی افزود: اکسیدهای ازت و دی‌اکسید سولفور آلودگی‌های شیمیایی در بخش صنعت سیمان محسوب می‌شوند.
اسمعیلی‌پور ادامه داد: عمده‌ترین گاز گلخانه‌یی که در این صنعت منتشر می‌شود، گاز دی‌اکسیدکربن است. گاز دی‌اکسیدکربن جزو گازهای گلخانه‌یی است. با توجه به اهمیت میزان انتشار این گاز همچنین اهمیت انتشار گاز دی‌اکسید سولفور در آلودگی هوا امیدواریم به این موضوع در صنعت سیمان ایران پرداخته شود.
میزان انتشار دی‌اکسیدکربن
در صنعت سیمان
اسمعیلی‌پور اظهارکرد: براساس بررسی صورت گرفته توسط سازمان محیط زیست روی کارخانه‌های منتخب متوسط میزان انتشار فرآیندی گاز گلخانه‌یی دی اکسیدکربن به ازای تولید هرتن کلینکر 569/0 تن و به ازای تولید هر تن سیمان برابر با 467/0 تن است.
وی ادامه داد: برای تولید یک تن سیمان در کشور به‌طور متوسط 655/0 تن گاز گلخانه‌یی دی اکسیدکربن و برای تولید یک تن کلینکر به‌طور متوسط 790/0 تن گاز گلخانه‌یی دی اکسیدکربن تولید می‌شود.
اسمعیلی‌پور افزود: میزان انتشار گاز گلخانه‌یی دی اکسیدکربن در صنعت سیمان نسبت به کل صنایع روندی افزایشی داشته و در سال 1390 بیش از 100درصد است که این امر ناشی از آن است که داده‌های مربوط به انتشار گازگلخانه‌یی دی اکسیدکربن کل صنعت واقعی نیست چراکه به‌عنوان نمونه در صنعت سیمان میزان انتشار آلاینده‌ها باید از سقف تعیین شده توسط سازمان محیط زیست تجاوز نکند و برای رعایت استاندارد کارخانجات سیمان موظف هستند تاییدیه مربوط به رعایت استاندارد را از سوی شرکت‌های کنترل‌کننده مورد تایید سازمان محیط زیست دریافت کنند.
اقدامات بین‌المللی
این کارشناس اقتصاد بااشاره به اقدامات بین‌المللی در بخش کاهش آلایندگی صنعت سیمان گفت: سازمان‌های بین‌المللی و در راس آنها سازمان ملل متحد، گردهمایی‌ها و نهادهای گوناگونی به‌وجود آوردند تا با تصویب ضوابط و مقررات مختلف، کشورهای مصرف‌کننده انرژی را به مدیریت بهتر منابع خود وادار کنند و با بهینه‌سازی احتراق و متعاقبا کاهش آلاینده‌های حاصل از آن، انتشار گازهای گلخانه‌یی را به‌طور نسبی کاهش دهند.
وی ادامه داد: یکی از آخرین گردهمایی‌ها در این زمینه، کنفرانس جهانی کیوتو در ژاپن در دسامبر 1997 بود که درطول برگزاری آن کشورهای توسعه‌یافته که بیشترین مصرف انرژی را دارند، متعهد شدند درسال‌های آینده به میزان معینی از انتشار گازهای گلخانه‌یی خود بکاهند و درصورت عدم موفقیت در این کار جریمه‌هایی را پرداخت کنند که این جریمه‌ها در صندوق مخصوصی نگهداری شده و در زمان مناسب برای پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی یا سایر پروژه‌هایی که بتواند انتشار گازهای گلخانه‌یی را کاهش دهد، مورد استفاده قرار گیرد. وی افزود: براساس این توافقنامه کشورهای اتحادیه اروپا توافق کردند که نشر گازهای گلخانه‌یی را تا سال 2010-2008 به میزان
هشت درصد نسبت به سال1990 کاهش دهند.
تجربه آلمان
این کارشناس بخش اقتصادی بااشاره به اقدامات انجام شده در کشور آلمان گفت: آلمان به‌عنوان یکی از قدرت‌های موثر در صنعت سیمان اقداماتی را انجام داده است که ازجمله آن می‌توان به نخستین کنفرانس تغییر اقلیم درسال1995 در برلین اشاره کرد که صنعت آلمان به‌طور انتخابی تقبل کرد میزان انتشار آلودگی دی‌اکسیدکربن یا مصرف انرژی ویژه را تا سال 2005 به میزان 20درصد نسبت به سال 1987 کاهش دهد؛ اما در سال 1996 اعلام شد این کاهش نسبت به سال1990 است، یعنی میزان کاهش دی‌اکسیدکربن درسال2005 به 25درصد خواهد رسید. وی افزود: اقدام دیگر در صنایع آلمان برای کاهش آلودگی، استفاده از سیستم‌های با بازدهی بالاتر است. این کوشش‌ها در بهینه‌سازی فرآیندها متمرکز شده است تا از انرژی سوخت حداکثر استفاده به عمل آید. همان‌طور که مشخص است بسیاری از فرآیندها با محدودیت‌هایی مواجه هستند، به‌طوری که اگر بخواهیم از انرژی سوخت حداکثر استفاده صورت گیرد، باید هزینه زیادی صرف شود.
کنترل آلودگی در ترکیه
این کارشناس اقتصادی افزود: در بخش سیمان ترکیه، اقدامات مرتبط با حفاظت از محیط‌زیست، سهم روزافزون از کل سرمایه‌گذاری را به خود اختصاص داده است. وی افزود: افزایش آگاهی‌های زیست‌محیطی باعث شده این بخش اهمیت ویژه‌یی برای محیط‌زیست قایل شده و برای پیشرفت فناوری، کنترل آلودگی و روش‌های اندازه‌گیری و ابزار دقیق سرمایه‌گذاری کند. ازجمله این اقدامات می‌توان به نصب و راه‌اندازی الکترو فیلترها، فیلترهای کیسه‌یی، سیستم‌های حملونقل گردوغبار، برج‌های خنک‌کننده و... اشاره کرد. چنین رفتار مسوولانه و جمعی، ترکیه را به کشوری موفق تبدیل کرده است که می‌تواند علاوه بر ایجاد و توسعه کارخانجات سیمان برای خود، به صادرات تکنولوژی به سایر کشورها اقدام کند.
استفاده از ضایعات صنعتی
این کارشناس اقتصاد افزود: آلودگی محیط‌زیست یک مانع بزرگ در راه توسعه پایدار است. اگرچه صنعت سیمان مدرن‌ترین فناوری‌ها را برای کاهش آلودگی به‌کار می‌گیرد، با این حال مراحل مختلف تولید سیمان و حملونقل آن همچنان سهم عمده‌یی در آلودگی محیط‌زیست دارد. وی بااشاره به صنعت سیمان در هند گفت: کارخانه‌های سیمان در هند درحدود 27درصد از خاکستر معلق تولید شده توسط نیروگاه‌های حرارتی و تقریبا همه سرباره دانه‌ریز تولید شده توسط کارخانجات فولاد را در سال11-2010 مورد استفاده قرار داده‌اند. اسمعیلی‌پور افزود: سیمان سنگ آهک پرتلند و مخلوط چند ترکیبه که در کارخانه‌های مختلف در سراسر کشورهای امریکایی و اروپایی تولید می‌شود و دارای اعتبار زیست‌محیطی مثبت و قوی است در صنعت سیمان هند تولید نمی‌شود. درحالی که این نوع سیمان بیش از 40درصد از بازار سیمان اروپا را به خود اختصاص داده است. وی بیان کرد: انتظار می‌رود استفاده از فناوری نانو در صنعت سیمان و بتن، منجر به توسعه سازگار با محیط‌زیست و کارایی بالا شود. همچنین فعالیت‌های پژوهشی و توسعه‌یی باید برای توسعه فناوری‌های نوین و بهبود تولید سیمان و بتن مبتنی بر فناوری نانو تقویت شود.
