با گذر عمر هر کار و فعالیتی برای آدمی با خاطرات تلخ و شیرینی همراه است، قیر نیز با وجود خاصیت مصرفی خود مستثنی از این قاعده نیست. از کودکی هرزمان که کوچهها و خیابانهای شهر دچار تغییرات ظاهری میشد در ذهنها آیندهیی پرحرارت با رنگی سیاه به وسیله قیر برای آن محل متصور میشدیم. همانطور که گفته شد هر کار و فعالیتی با خاطرات تلخ و شیرین همراه است اما اینبار خاطره تلخ قیر به دست آدمهایی سودجو بهواسطه کسب درآمد بیشتر رقم خورد.
موضوع قیر تقلبی تا حدی جدی شده که در سفرهای هیاتهای تجاری بازرگانان به کشورهای هدف قیر صادراتی ایران، مسوولان مرتبط با قیر در آنجا از کیفیت و صادرات قیر تقلبی به کشور خود از سوی ایران گلایهمند هستند.
در راستای مقابله با تولید و صادرات قیر غیراستاندارد مطالب مختلفی همچون اجرای استاندارد قیر، نظارت مستمر و دقیق بر روند عرضه و تقاضا محصول در بورس کالا، افزایش قیمت مازوت و ارایه یارانه به مصرفکنندگان واقعی مازوت و... مطرح میشود اما نکته قابلتوجه وجود استاندارد قیر است اما سازمان استاندارد قدمی در راستای اجرای دقیق و اصولی آن برنمیدارد که به عقیده فعالان صنعت قیر، سازمان ملی استاندارد بهانههای غیرکارشناسی و غیراصولی برای عدم اجرای این استاندارد اعلام میکند.
آزادسازی نرخ مازوت عامل بازدارنده سودجویی
در این رابطه رییس اتحادیه فرآوردههای نفت، گاز و پتروشیمی با بیان اینکه طمع عامل اصلی تولید و صادرات قیر غیراستاندارد است، به «تعادل» گفت: سازمان استاندارد تخصص لازم برای شناسایی قیر غیراستاندارد را ندارد و با افزایش نرخ مازوت با تولید و صادرات قیر
غیراستاندارد و فروش مازوت در بازار آزاد جلوگیری خواهد شد. حسن خسروجردی در گفتوگو با «تعادل» بیان کرد: در رابطه با آزمایش و چگونگی تشخیص کیفیت قیر به سازمان استاندارد پیشنهاد همکاری و ارایه راهکار داده شد اما جوابی تا به این لحظه از سوی سازمان استاندارد اعلام نشده است.
وی با اشاره به اینکه وزارت راه و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز پیگیر موضوع صادرات قیر غیراستاندارد هستند، ادامه داد: سودجویان با نام مستعار و تغییر لحظهیی نام شرکت خود قیر غیراستاندارد را به بازارهای هدف صادر میکنند که با افزایش نرخ مازوت از قاچاق قیر و صادرات قیر غیراستاندارد جلوگیری خواهد شد.
عضو هیاتمدیره اتحادیه فرآوردههای نفت، گاز و پتروشیمی، افزود: سودجویان در هرتن از صادرات قیر غیراستاندارد 100 دلار سود عایدشان خواهد شد که میتوان با ارایه کارت شناسایی معتبر مبنیبر ارایه مازوت به مصرفکنندگان واقعی با سودجویی مقابله کرد. وی افزود: میتوان مازوت مصرفی کارخانجات را با قیمت نرخ آزاد یا بهعبارتی نرخ جهانی در اختیار کارخانجات قرار داد و بعد از مصرف در تولید مابهالتفاوت آن به کارخانجات پرداخت شود که این عمل از فروش مازوت یارانهیی و تولید غیراستاندارد جلوگیری خواهد کرد. خسروجردی یادآور شد: حجم مصرف اصلی مازوت در نیروگاههای اصلی و کارخانجات بزرگ مورد استفاده قرار میگیرد و این درحالی است که سیستم تولید و مصرف کارخانجات به سمت گاز رفته است. عضو هیاتمدیره اتحادیه فرآوردههای نفت، گاز و پتروشیمی در رابطه با تولید قیر غیراستاندارد بیان کرد: در کارگاههای معمولی تنها با امکانات کم توانایی تولید قیر غیراستاندارد وجود دارد. وی ادامه داد: طمعکنندگان انتهای بشکه را با قیر غیراستاندارد پر کرده و سطوح ابتدایی بشکه را با قیر استاندارد و طبیعی پر میکنند تا در زمان سنجش، ایرادات و مشکلات محصول نمایان
نشود.
اما تمام مسایل پیرامون تولید و صادرات قیر غیراستاندارد به همینجا ختم نمیشود و برخی بر این عقیده هستند که عرضه قیر غیراستاندارد از طریق سیستم توزیع معتبر و از درگاه بورس کالا صورت نمیگیرد.
این سوال مطرح میشود که باتوجه به عرضه قیر از طریق بورس آیا شرکتهای خارجی از بورس خرید نداشتهاند که قیر غیراستاندارد نصیبشان شده است.
عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران در پاسخ گفت: شرکتهای خارجی هیچ زمان از بورس خرید نمیکنند و نیاز خود را از طریق افراد و شرکتهای عرضهکننده تامین میکنند.
راه دور زدن بورسکالا
حمید حسینی مشکلات ایجادشده در قیر را در عملکرد بورس و نوع عملکرد برخی شرکتها دانست و ادامه داد: بورس کالا باید بر روند عرضه و تقاضا و مسایل بعد از آن نظارت داشته باشد و عدمرعایت عدالت و نظارت بورس وجود دارد.
عضو هیات رییسه اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای نفت، گاز و پتروشیمی تاکید کرد: بورس برای نظارت از خود تلاشی نشان نمیدهد و تنها به دنبال دریافت کمیسیون است.
وی با اشاره به اینکه در کشور آدمهای کمی توانایی خلق ارزش و فرصت را دارند، بیان کرد: بازار قیر بازار ویژهیی است و نگاه ویژهیی را میطلبد و بورس دیگر تاثیر خود را در بازار ندارد و این درحالی است که دلالان یاد گرفتهاند که چگونه بورس را دور بزنند.
حمید حسینی ادامه داد: در سالهای74 و1375 میزان تولید کشور سالانه چهارمیلیونتن بود که در بهترین شرایط حجم صادرات به 50هزارتن میرسید و این درحالی بود که هزینههای تولیدی با قیمت یارانهیی همراه بود.
این فعال بخش خصوصی تاکید کرد: ورود بخش خصوصی به بازار قیر توان صادرات و گشایش بازارهای جدید را به همراه داشت که صادرات کشور را به سالانه دومیلیونتن افزایش داد و در چند سال گذشته با ورود مدیران غیرآشنا با صنعت قیر که تنها به فکر منافع شخصی خود بودند افراد متخصص از بازار قیر خارج شده و بازار از شکل معمول خود خارج شد.
وی با بیان اینکه بازار قیر دچار سفتهبازی شده است، افزود: حضور بانکها و بنگاهداری برخی موسسات غیرمرتبط در راستای تامین مالی روند بازار و صنعت قیر را دستخوش تغییر کرد که در کنار کاهش مصرف داخلی قیر در پی کاهش اعتبارات عمرانی کشور بر روند بازار بیتاثیر نبوده است. حسینی خاطرنشان کرد: صادرات قیر دارای بازار محدودی است و عدم رقابتپذیری محصولات در این بازار سبب شده با دستکاری در روند تولید و کیفیت تولید قیر، محصول با قیمت ارزانتر روانه بازار شود که دارای کیفیت مطلوبی نیست.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران باتاکید بر اینکه در روند تولید قیر غیراستاندارد از محصولات مختلف همچون پلاستیک استفاده میشود، گفت: باید کالا دارای استاندارد ملی باشد. استاندارد ملی قیر تدوین شده اما از چهار سال گذشته سازمان استاندارد از اجرایی کردن استاندارد قیر طفره میرود. باید تولید و صادرات قیر به سمت استانداردهای جهانی حرکت کند.