شاید زمانی که در خودرو شخصی خود از ترافیک سنگین خیابانها کلافه شده و عبور موتوسیکلتها را از ترافیک شهری میبینید. یکی از این موتوسیکلتها را در همان لحظه آرزو کنید اما وقتی که از ترافیک گذر کردید و متوجه شدید سهم بزرگ ترافیک مربوط به طرح جمعآوری موتوسیکلت توسط پلیس راهنمایی و رانندگی است دیگر اشتیاقی به داشتن موتوسیکلت نخواهید داشت. این اشتیاق زمانی به تنفر تبدیل میشود که شما بعد از یک ترافیک سنگین در یک روز کاری متوجه میشوید دلیل ترافیک چیزی جز تصادف یک موتوسیکلت نیست. همانطور که شواهد نشان میدهد حدود30درصد از تصادفات مربوط به موتوسیکلتهایی است که از نظر ایمنی در سطح پایینی قرار دارند و متاسفانه اکثرا فرسودهاند. اما موتوسیکلت این روزها وسیله نانآوری خیلی از مردان است کسانی که جان خود را بر کف دست میگذارند و راهی محل کار میشوند.
موتوسیکلت در ایران داستان پیچیدهیی دارد این موتوسیکلتها از سال 1342 پا به کشور ما گذاشتند اما بهطور دقیق مشخص نیست از چه زمانی تولید این وسیله نقلیه دو چرخ در ایران شروع شد. برای نخستینبار موتوسیکلتی به نام رکس در کشور عرضه شد و کمکم موتوسیکلتهای دیگری در بازار ایران وارد شدند اما شاید خاطرهانگیزترین آنها برای مردم ایران هوندا و یاماها باشد که از پرکاربردترین موتوسیکلتهای ایران بود. به جز این برند موتورهای ایژ و سوزوکی نیز در ایران کاربرد زیادی داشته است. بهطور کلی صنعت موتوسیکلت درایران از سال 1379 به رشد قابلتوجهی در تولید رسید اما به نظر میرسد در حال حاضر شاهد کاهش میزان تولید موتوسیکلت در ایران هستیم. قیمت بالای خودرو بازار موتوسیکلت را رونق بخشیده است اما برندهای چینی و هندی چین و هند هم از این بازار بینصیب نیستند و فروش قابل توجهی دارند.
مساله مهم در تولید و استفاده از موتوسیکلت استاندارد بودن آن است که علاوه بر کاهش مصرف سوخت و عدم آلایندگی این وسیله، باید از نظر فنی و کیفی ارتقا یابد. زمانی که جوانان ما به راحتی نمیتوانند خودرو تهیه کنند و جذب موتوسیکلتهایی با قیمت پایینتر میشوند بهتر است فکری به حال موتوسیکلتهای فرسوده و موتوسیکلتهای بیکیفیت کنیم که نه در بازار خرید و فروش شود و نه مورد استفاده این جوانان قرار گیرد. طبق مصوبه دولت موتوسیکلتهای بالای 10سال فرسوده هستند و عمر مفید یک موتوسیکلت بهطور متوسط حدود 3تا 5 سال است و موتوسیکلتهای بالای 15سال حتی قابلیت تعمیر یا تعویض را ندارد. حدود 3میلیون موتوسیکلت فرسوده در کشور تردد میکنند این وسیله نقلیه سهم زیادی در میزان آلودگی شهرهای بزرگ دارند. در نیمه دوم سال گذشته ثبتنام در طرح جایگزینی موتوسیکلتهای فرسوده آغاز شد که دارندگان موتوسیکلتهای فرسوده با تحویل موتوسیکلت خود تسهیلاتی را برای جایگزینی دریافت میکنند.
ماه گذشته سیدنواب حسینی در خصوص ارایه مشوقهایی برای جایگزینی موتوسیکلتها گفت: شهرداری تهران در قالب تشویق شهروندان در محدوده شهر تهران، تسهیلات ویژهیی به افرادی که موتور بنزینی خود را تحویل داده و موتور برقی تحویل بگیرند، ارایه خواهد داد. این تسهیلات به این صورت است که شهرداری در قالب طرحهای حمایتی خود تا 80درصد مبلغ موتورهای برقی، وام بدون بهره در قالب شرکت لیزینگ که بهره آن تنها 2درصد است، به خریداران خواهد داد.
وی در ادامه گفت: از طرف دیگر ایستگاههای شارژی که در محدوده شهر در نظر گرفته شده است، رایگان بوده و شهروندان میتوانند در پارکینگهایی که به موتورهای برقی اختصاص داده شده، موتورهای خود را شارژ کنند. قرار است این ایستگاههای شارژ رایگان، در ایستگاههای مترو تعبیه شود. مسیرهای ویژه موتورهای برقی نیز در حال مطالعه و بررسی است.
پلیس راهنمایی و رانندگی هر روز هزاران موتوسیکلت را راهی پارکینگهای شهر میکند اما اتفاق خاصی پس از آن نمیافتد و تنها با پرداخت جریمه صاحب موتوسیکلت میتواند آن را از پارکینگ خارج کند. در حالی که راهحل اسقاط موتوسیکلتهای فرسوده که هر روز هوای شهرها و روستاها را آلوده میکنند تنها جمعآوری آنها توسط پلیس راهنمایی و رانندگی نیست بلکه باید با ارایه مشوقهایی به صاحبان موتوسیکلت باید آنها را ترغیب به جایگزینی موتوسیکلت جدید با موتوسیکلت فرسوده خود کنند. چرا که لزوما صاحبان موتوسیکلتهای فرسوده افراد غنی نیستند که بتوانند به راحتی مابهالتفاوت خرید موتوسیکلت برقی را بدهند. لازم به ذکر است، در خصوص این گزارش سراغ مسوولان این حوزه رفتیم تا بیشتر از کم و کیف طرحهای جایگزینی موتوسیکلتها با خبر شویم. اما محمد بهروززاده رییس هیاتمدیره انجمن صنعت موتوسیکلت ایران حاضر به پاسخگویی سوالات ما در خصوص این صنعت و پیشنهاد این انجمن برای جایگزینی موتوسیکلت مناسب داخلی با موتوسیکلتهای فرسوده نشد.