راه برون‌رفت از رکود تنها باتوجه به تولید و بازهم توجه به تولید میسر است. قدرت هرکشوری به تولید آن کشور است و همه کشورهای مهم اقتصادی کشورهایی هستند که تولید بالایی دارند؛ ما هم باید تولید را دریابیم و دیگر به فکر معادن و نفت نباشیم و این موارد را مدیریت کنیم. راه‌حل جدا شدن از درآمدهای نفتی فقط از توجه به تولید می‌گذرد. اگر فشار به تولیدکنندگان افزایش یابد، طاقت آنها تمام خواهد شد و ممکن است سال آینده با ادامه روال فعلی دوباره پنج درصد از ظرفیت صنعتی کشور کاسته شود.
باید دلایل رکود را به‌صورت جزیی و دقیق استخراج کنیم تا بدانیم مشکل چند درصد از صنایع مربوط به نقدینگی است، چند درصد دچار رکود ناشی از تحریم هستند، چند درصد به‌دلیل واردات راکد شده‌اند و چند درصد دچار سوءمدیریت هستند.
از سال 53 که قیمت نفت بالا رفت، بودجه عمومی کشور به درآمد نفت وابسته بود و هر زمانی که خواستیم خودمان را از نفت رها کنیم، به‌دلایلی ازجمله جنگ و بازسازی و امثال آن نتوانسته‌ایم از درآمد نفتی جدا شویم. سال‌ها است که در مقاطع مختلف 60، 70 یا 80درصد از درآمد بودجه وابسته به فروش نفت‌خام بوده است که مشکلات عمده و مهمی برای کشور ایجاد کرده است.
درحال حاضر موقعیتی پیش آمده که به‌دلیل فشارهایی که به ما وارد شده این امکان را داریم که از درآمدهای نفتی جدا شویم، اما مساله اصلی آن است که ما چگونه می‌توانیم این درآمد را جایگزین کنیم.
دو سال پیش بحث اقتصاد مقاومتی در کشور مطرح و سال گذشته هم مجددا به آن توجه شد. اقتصاد مقاومتی در یک کلام یعنی نگاه به درون؛ یعنی باید از نظر اقتصادی به پتانسیل‌های اقتصادی درون کشورمان نگاه کرد و به آنها بها بدهیم. ما پتانسیل قابل توجهی در تولیدات صنعتی و کشاورزی و خدمات داریم که اغلب آنها بلااستفاده یا نیمه‌کاره رها شده‌اند و کسی به آنها توجهی ندارد و در وضعیت رکود به سر می‌برند.
براساس اخبار رسانه‌ها درحال حاضر 55درصد از ظرفیت صنعت ما مشغول کار است و 45درصد آن رها شده است، آمار رسمی حاکی از وجود سه میلیون بیکار است و آمار غیررسمی بر وجود چهارمیلیون بیکار در کشور تاکید می‌کنند و شاخص‌های صنعتی و کشاورزی با آنچه می‌تواند باشد، فاصله زیادی دارد، بنابراین تصور می‌کنم با نگاه به درون باید به تولید توجه کنیم و جلوی واردات بی‌رویه را بگیریم.
در زبان اقتصادی، واردات یعنی دیگران کار کنند و ما مصرف کنیم. ما بازار عمده‌یی برای واردات شده‌ایم و معمولاً سالانه 60میلیارد دلار واردات داشته‌ایم، چنانکه هنوز هم به میزان زیادی خودروی خارجی وارد کشور می‌شود و کالاهایی که مشابه داخلی دارند، نیز به کشور وارد می‌شوند.
درحال حاضر تولیدکنندگان به‌شدت تحت فشار هستند و مشکلات زیادی دارند چنانکه به آنها وام نمی‌دهند، نقدینگی آنها پایین است، حمایت فنی دریافت نمی‌کنند و کالاهای مشابه آنها از خارج وارد می‌شود. اگر فشار به تولیدکنندگان افزایش یابد، طاقت آنها تمام خواهد شد و ممکن است سال آینده با ادامه روند فعلی دوباره پنج درصد از ظرفیت صنعتی کشور کاسته شود. درباره افزایش درآمدهای مالیاتی زیاد صحبت می‌شود، اما وقتی رکود بر اقتصاد حاکم است، چطور می‌توان مالیات‌ها را افزایش داد؟ مالیات خود به یک هزینه اضافی تبدیل شده و رکود را بدتر خواهد کرد. در شرایط کنونی به هیچ عنوان نمی‌توانیم میزان مالیات‌ها را افزایش دهیم. البته می‌توانیم از فرارهای مالیاتی بکاهیم، اما نمی‌توانیم نرخ مالیات را بالاتر ببریم، چون رکود را سنگین‌تر و وضعیت را پیچیده‌تر می‌کند. راه چاره آن است که دیگر راه‌های تحصیل درآمد که بقیه کشورها از آن استفاده کرده‌اند را مدنظر قرار دهیم. به عنوان مثال جهانگردی و گردشگری چه گردشگری داخلی چه گردشگری خارجی می‌تواند کمک زیادی به کشور کند که باید در این زمینه سرمایه‌گذاری کنیم و مشکلات قانونی آن را برطرف کرده و بسترها را فراهم کنیم. بخشی از مشکلات به برنامه‌ریزی بلندمدت نیاز دارند، اما بخش دیگری از مشکلات را می‌توان در کوتاه‌مدت حل کرد تا کشور از این درآمدها محروم نشود و از سوی دیگر ایرانی‌ها به امارات و ترکیه نروند و پول کشور را آنجا هزینه کنند. ایرانیان رقم قابل توجهی را در ایام عید یا تابستان برای سفر به کشورهای همسایه خرج می‌کنند که بخش زیادی از آن را می‌توان معطوف به گردشگری داخلی کرد.
