انرژی ارزان مانع توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور است
در ظاهر همه طرفدار انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر هستند، اگر نوشته‌های مردم را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنیم اکثرا به‌دنبال ترویج فرهنگی هستند که در آن آسیب کمتری به محیط زیست وارد شود؛ اما درعمل و در کشور ما فاصله‌های معنا‌دار با ترویج استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر وجود دارد. در کشور آلمان که غول انرژی‌های تجدیدپذیر در دنیاست بیش از 30هزارمگاوات برق از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر تولید می‌شود. مساله توسعه پایدار و استفاده از انرژی‌های پاک مخالفانی نیز دارد. این مخالفان معتقدند غربی‌ها زمانی خود نیز سرانه بالایی در مصرف سوخت‌های فسیلی داشتند و اکنون که به تکنولوژی تولید انرژی‌های تجدیدپذیر دست یافته‌اند کشورهای جهان‌سومی را به سمت استفاده از این انرژی‌ها که هزینه‌های گزاف در پی دارد، هل می‌دهند. در واقع برخی این فشار غربی‌ها برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را نه راهکاری برای حفظ محیط زیست بلکه روشی برای عقب نگاه‌داشتن کشورهای کمتر توسعه یافته قلمداد می‌کنند؛ اما هر سوی این بحث که قرار گرفته باشیم شروع تولید انرژی‌های تجدیدپذیر اتفاق نامیمونی محسوب نمی‌شود.
شبکه‌های اجتماعی را بالا و پایین می‌کردم، تعطیلات بود و کار تعطیل. اما چشمم به بحث جالبی خورد، بعضی از دوستانم درباره جزییات نصب نیروگاه‌های خورشیدی بر بام خانه‌هایشان مجادله می‌کردند. برای من که بارها درباره این طرح با مسوولان صحبت کرده بودم، جالب بود بدانم نظر مردم در این باره چیست؟ طرحی که باوجود گذشت مدت زیادی از اعلام عمومی آن با اقبال چندانی از سوی مردم مواجه نشده است.
لایحه بودجه چه می‌گوید؟
امسال در بند «ز» تبصره 11لایحه بودجه سال 1394 آمده است: «در اجزای موارد 133 و 139 قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران درخصوص توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و با هدف امنیت‌بخشی به انرژی کشور و کاهش آلایندگی، دولت مجاز است در سال 1394 طرح نصب نیروگاه‌های کوچک و پیش‌گرم‌کن‌های خورشیدی را بر فراز بام‌ها، بوستان‌ها و معابر کشور اجرا کند. این طرح به‌صورت مشارکت (50 درصد) با متقاضیان و از محل منابع حاصل از بند «ز» تبصره 9 این قانون اجرا می‌شود. اما بند «ز» تبصره 9 قانون بودجه بر این دلالت دارد که وزارت نیرو موظف است علاوه بر دریافت بهای برق به ازای هر کیلووات ساعت برق فروخته شده، مبلغ 30ریال به‌عنوان عوارض برق در قبوض مربوطه درج و از مشترکان برق به استثنای مشترکان خانگی روستایی و چاه‌های کشاورزی دریافت کند. وجوه حاصله به‌حساب خاصی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز می‌شود و حداکثر تا سقف 4هزارمیلیارد ریال صرفا بابت حمایت از توسعه و نگهداری شبکه برق روستایی و تولید برق تجدیدپذیر و پاک توسط شرکت توانیر هزینه می‌شود.» همین تبصره است که باعث شده بعضی از افراد در مقابل کمک بلاعوض ازسوی دولت به خریداران
نیروگاه‌های کوچک خورشیدی انتقاد وارد کرده و معتقد باشند که در واقع این کمک هزینه از جیب خود مردم گرفته می‌شود. همچنین وزیر نیرو وعده داده است: «چنانچه مردم برق تولیدی را افزون‌بر مصارف خود در اختیار شبکه بگذارند به‌ازای هرکیلووات ساعت 443 تومان دریافت خواهند کرد.» اما مردم معتقدند که با نصب این نیروگاه‌ها درعمل چندان برقی برای فروش به دولت باقی نخواهد ماند.
آغوش سرد مردم به روی انرژی‌های تجدیدپذیر
در ظاهر اتفاق خوبی به‌نظر می‌رسد اما شواهد نشان می‌دهد باوجود گذشت مدت زمان زیادی از مطرح شدن این طرح مردم استقبال چندانی از خرید این نیروگاه‌ها نشان نداده‌اند. بعد از خواندن دلایل مخالفت بعضی از دوستانم با این طرح به سراغ رییس سازمان انرژی‌های نو کشور رفتم. سوال‌ها و ابهام‌های مطرح شده را با او در میان گذاشتم و او نیز پاسخگوی این شبهات بود. یکی از شهروندان در این باره می‌گوید: «هرکدام از این نیروگاه‌های یک کیلوواتی حدود 10میلیون تومان هزینه دارد البته بدون باتری خانه. با باتری خانه هزینه‌ها خیلی گرانتر می‌شود و چون دولت می‌خواهد نصف این مبلغ را بپردازد عملا خرید مازاد تولید منتفی است.» او ادامه می‌دهد: « البته یک کیلووات مصرف یک‌چهارم یک خانه هم نیست، بماند که این نیروگاه‌ها در تمام مدت روز هم یک کیلووات تولید نمی‌کنند.» یوسف آرمودلی اما در این باره چنین می‌گوید: «میزان برق مصرفی در یک خانواده متوسط در 50 روز حدود 500 مگاوات است در نتیجه میزان برق مصرفی این خانوار در یک ماه حدود 300مگاوات می‌شود. با نصب هرکدام از نیروگاه‌های خورشیدی بر بام خانه‌ها در ماه حدود 100مگاوات برق تولید می‌شود که یک‌سوم مصرف برق
این خانوار را پوشش می‌دهد.»
رییس «سانا» سوالات مردم را پاسخ می‌دهد
«سجاد» یکی از موافقان این طرح است، او می‌گوید: «هدف از این طرح کاهش فشار روی شبکه در زمان اوج مصرف است» اما محمد که این طرح را از ابتدا غیرکاربردی می‌خواند در ادامه در پاسخ به سجاد می‌گوید: «به‌نظر من به‌دلیل ارزان بودن برق در کشور این کار هنوز جواب نمی‌دهد در ضمن همه این نیروگاه‌های یک مگاواتی هم که در نظر دارند نصب کنند در کاهش فشار روی شبکه در ساعات اوج مصرف تاثیری نمی‌گذارد. اوج مصرف ما سر شب است و چون نیروگاه‌های این طرح آن‌گرید هستند در آن زمان تولیدی ندارند. در هر حال به‌نظر من این طرح در این مقیاس‌ها جز هدررفت سرمایه و البته ریختن پول در جیب شرکت‌های مشاور و پیمانکار و وارد‌کننده نتیجه بهتری در پی نخواهد داشت» رییس سازمان انرژی‌های نو اما در پاسخ به این مساله می‌گوید: «این مساله صحت ندارد، پیمانکاران این طرح‌ها در تمام شهرها از طریق فراخوان و مناقصات انتخاب می‌شود و بعد از شناسایی از سمت شرکت‌های توزیع معرفی می‌شوند. تعداد این پیمانکاران اندک و مشخص است و فضای سوءاستفاده برای آنها وجود ندارد.»
بحث وصل شدن این نیروگاه‌ها به شبکه توزیع یکی از دیگر مسایل مطرح شده توسط مردم است. رییس سازمان انرژی‌های نو اما در تشریح چگونگی هماهنگ شدن این نیروگاه‌ها با شبکه توزیع می‌گوید: «جریان برق این نیروگاه‌ها مستقیم است اما قبل از وارد شدن به شبکه توزیع از اینورتور رد خواهد شد و تبدیل به جریان سینوسی می‌شود که با شبکه توزیع همخوان است.»
دلیل حاشیه‌ها چیست؟
اما دلیل تمام این حواشی حول این طرح چیست؟ رییس سازمان انرژی‌های نو کشور معتقد است: «این حواشی به این دلیل مطرح می‌شود که ما برق را کیلووات ساعتی 30 الی 40تومان مصرف می‌کنیم. او می‌گوید: «درکشوری که برق و در کل انرژی با این قیمت‌ها فروخته می‌شود هیچ پدیده‌یی که بخواهد از مسیرهای متفاوت به تولید انرژی بپردازد، قابل رقابت نخواهد بود.» اما او معتقد است باتوجه به اینکه این ارزان بودن همیشگی نخواهد بود و ما اکنون در مسیر واقعی شدن هزینه انرژی درکشور قرار گرفته‌ایم در نتیجه سرمایه‌گذاری روی چنین طرح‌های منطقی خواهد بود. اما آرمودلی به مردم نیز حق می‌دهد، او معتقد است: «در شرایط اقتصادی فعلی منطقی است که مردم حاضر نباشند چند میلیون تومان روی این طرح هزینه کنند به همین دلیل است که روند توسعه این طرح در کشور آهسته‌آهسته پیش خواهد رفت» او می‌گوید: «در برخی از شهرها پیمانکاران حاضر شده‌اند باقیمانده هزینه نصب این نیروگاه‌ها را که مردم باید بپردازند از بانک وام بگیرند و اقساط این وام توسط مردم به بانک پرداخت شود اما لازمه اجرایی شدن این طرح استقبال از نصب این نیروگاه‌ها از طرف مردم است.» آرمودلی معتقد است: «جا انداختن
چنین طرح‌هایی دشواری‌های بسیاری دارد و باید با صبر و حوصله و با اطلاع‌رسانی سعی بر پیشرفت داشته باشیم.»
12مگاوات برق تجدیدپذیر در یک سال
رییس سازمان انرژی‌های نو می‌گوید: «از سال گذشته و با اجرایی شدن این طرح تاکنون 10 الی 12مگاوات برق تجدیدپذیر به‌صورت نمونه از طریق نصب نیروگاه بر بام‌های ادرات، مساجد، دانشگاه‌ها، مراکز فنی و حرفه‌یی و... تولید کرده‌ایم و امسال بر آن هستیم تا مشترکان خانگی را به‌سمت استفاده از این نیروگاه‌ها ترغیب کنیم.»
وی در ادامه می‌گوید: «متاسفانه انرژی و کنترل مصرف آن دغدغه مردم نیست. اکنون و در وضعی که گاز ارزان درخانه‌ها وجود دارد کسی به فکر کاهش مصرف و استفاده از آبگرمکن‌های خورشیدی نیست.» او ادامه می‌دهد: «مردم نیز حق دارند اما آنها باید بدانند که وضع فعلی و ارزان بودن انرژی همیشگی نخواهد بود به‌طور قطع 10سال دیگر که قیمت برق گران می‌شود نصب این نیروگاه‌ها که 25سال کار می‌کنند به‌صرفه خواهد بود.»
